Mahkemesi :Asliye Hukuk Hakimliği

Yukarıda tarih ve numarası yazılı hüküm davalı-birleşen dosya davacısı ... A.Ş vekili ile davacı ... Ltd.Şti. ve davalı ... A.Ş vekilleri tarafından temyiz edilmiş, davalı-birleşen dosya davacısı ... A.Ş vekili ile ... Ltd.Şti. vekili tarafından duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde davacı vekili Avukat ... ... ile ... A.Ş vekili Avukat ... ve diğer davalı ... A.Ş vekilleri ... ile Ayşe ... geldi. Diğer davalı vekilleri ile davaya ihbar olunan ... Anonim Sigorta Şirketi Genel Müdürlüğü yetkilisi gelmedi. Davalı-... A.Ş’nin temyiz dilekçesinin süresi dışında, diğer temyiz edenlerin temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra vaktin darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmıştı. Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü:

- K A R A R -

... Uluslararası Taşımacılık Dış Tic. Ltd. Şti. (...) tarafından açılan davada; davalılardan ... Vinç İşletmeciliği...AŞ. (... VİNÇ) "ye kiraya verilen 2 adet vinçten 0604140 tescil nolu ... Ltm 1090 markalı 90 tonluk vincin, limanda bulunan portal liman vincinin sökülmesi (demontajı) sırasında meydana gelen kazada hasar gördüğü ileri sürülerek hasar gören parçaların orijinal yenilerinin değeri (tamir bedeli) olarak 550.799,65 Euro karşılığı 991.000,00 TL, günlüğü 1.000,00 USD "den 154 günlük gelir kaybı olarak da 154.000,00 USD karşılığı 215.600,00 TL maddi tazminatın davalılardan reeskont faiziyle birlikte müştereken ve müteselsilen tahsili istenmiştir.
... Vinç İşletmeciliği...AŞ (...) tarafından açılan ve eldeki davayla birleştirilen davada ise; aynı kazada kendilerine ait Demag HC 1000 markalı 330 tonluk vincin de hasar gördüğü ileri sürülerek hasarın giderilme bedeli olarak 153.000,00 USD,
değer kaybı olarak da 300.000,00 USD olmak üzere toplam 453.000,00 USD karşılığı 532.184,00 TL maddi tazminatın her iki davalıdan, kiralanan vinçlerden dolayı ödenmeyen kira bedeli 23.600,00 USD karşılığı 27.725,28 TL" nin de davalı ... ... ve Yat Sanayi ve Ticaret AŞ. (... ...) "den kazanın meydana geldiği 03.03.2007 tarihinden itibaren işleyecek reeskont avans faiziyle birlikte tahsili istenmiştir.
Her iki davada davalılar kusurları bulunmadığını savunarak davanın reddini istemişlerdir.
Mahkemece iki kez bilirkişi incelemesi yaptırılmış, ikinci bilirkişi kurulundan alınan 20.10.2009 tarihli asıl ve 09.06.2010 tarihli ek raporlar benimsenerek kazanın meydana gelmesinde ... ... "in 4/8, ... VİNÇ "in 4/8 oranında kusurlu oldukları, ..., ... VİNÇ ve ... şirketlerinin ise bir kusurunun bulunmadığı kabul edilerek asıl davada davanın kısmen kabulüne, 200.000,00 TL vinç bedeli ile 123.00,00 TL kazanç kaybının dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte ... ... ve ... Vinç şirketlerinden müştereken ve müteselsilen tahsiline, fazla istemin reddine, ... ve... şirketleri hakkındaki davanın reddine, birleşen davada ise davalılar ... ... ve ... şirketleri hakkındaki davanın reddine karar verilmiştir.
Karar, asıl davada davacı ..., asıl davada davalı - birleşen davada davacı ... VİNÇ, asıl ve birleşen davada davalı ... ... vekillerince temyiz edilmiştir.
1- Mahkeme kararı asıl ve birleşen davada davalı ... ... vekiline 05.11.2010 tarihinde, asıl davanın ve birleşen davanın davacılarına ait temyiz dilekçeleri de 02.10.2010 tarihinde tebliğ edilmiş, ... ... vekili kararı yasal süreler geçtikten sonra 27.12.2010 tarihinde temyiz etmiş olduğundan temyiz isteminin süre yönünden reddine karar verilmesi gerekmiştir.
2-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre asıl davada davacı ... ile asıl davada davalı - birleşen davada davacı ... VİNÇ vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir.
3-... tarafından açılan davada, hasar gören 1 adet vincin hasarlı parçalarının orijinal yenisiyle değiştirilmek suretiyle onarılması bedeli olarak 550.799,65 Euro karşılığı 991.000,00 TL, onarım süresince uğranılan 154 günlük kazanç kaybı olarak da 154.000,00 USD karşılığı 215.600,00 TL maddi tazminat talep edilmiştir. Mahkemece dava konusu vincin kazanın meydana geldiği 02.03.2007 tarihindeki rayiç bedeli olan 450.000,00 TL"den hurda bedeli olan 250.000,00 TL tenzil edildikten sonra kalan 200.000,00 TL bedele ve 3 aylık tamir süresince uğranılan 123.000,00 TL kazanç kaybına karar verilmiştir.
... ile ... VİNÇ şirketleri arasındaki akdi ilişki Borçlar Kanunu"nun 248. maddesi hükmünde tanımı yapılan kira sözleşmesi kapsamındaki taşınır mal kiralama sözleşmesi niteliğindedir. ... şirketi kiralayan, ... şirketi ise kiracıdır. Borçlar Kanunu"nun 266. maddesi gereğince, kiracı, kiralananı ne durumda teslim almışsa kiranın bitiminde de o durumda geri vermekle yükümlüdür.
... ... ile ... VİNÇ şirketleri arasındaki akdi ilişki ise, niteliğince Borçlar Kanunu"nun 355. maddesinde tanımlandığı üzere bir eser sözleşmesidir. ... ... şirketi iş sahibi, ... Vinç şirketi ise yüklenicidir. Davalarda ileri sürülen zararlı sonuçlu olayların gerçekleşmesinde ... ... şirketinin de kusurunun etkili olduğu bilirkişi incelemeleri sonucu sunulan raporların incelenmesinden anlaşılmaktadır (BK.md.41 ve 98). ... ... şirkenin 4/8 oranında kusurlu olduğu mahkemece kabul edilmiş ve karar bu davalı yanca süresinde temyiz edilmediğinden kusur oranı kesinleşmiştir. ... şirketinin de olayda 4/8 oranında kusurlu olduğu ikinci
bilirkişi kurulunun 20.11.2009 tarihli asıl ve 09.06.2010 tarihli ek raporlarında dayanakları gösterilerek açıklanmıştır. Davacı ..."in gerçek maddi zararlarından ötürü ... ... ve ... Vinç şirketleri Borçlar Kanunu"nun 51. maddesi gereğince müteselsilen sorumludur.
Hasar gören vincin tamiri mümkünse tamir bedeli ile tamir süresince mahrum kalınan kazanç kaybı; tamiri mümkün değilse kaza tarihindeki hasarsız değeri (rayiç bedeli) ile hasarlı değeri (hurda bedeli) arasındaki bedel farkı ve yeni bir vinç satın alabilmek için gerekli makul süredeki kazanç kaybı talep ve dava edilebilir. Bir taraftan tamiri mümkün değilmiş gibi rayiç bedel ile hurda bedeli arasındaki farka, diğer taraftan tamiri mümkünmüş gibi tamir süresince uğranılan kazanç kaybına hükmedilmesi mümkün değildir.
Alınan bilirkişi raporları incelendiğinde; Davacı ... tarafından ... Sulh Hukuk Mahkemesinin 2007/ 74 D.iş sayılı dosyası ile yaptırılan delil tespit dosyasına sunulan 11.04.2007 tarihli bilirkişi raporunda Liebher firması tarafından düzenlenen proforma faturalara dayanılarak tespit isteyene ait vinçte oluşan hasarın giderilme bedeli 550.799,65 Euro olarak, vincin tamir edilerek yeniden faaliyete geçme süresi de en az 6 ay olarak belirlenmiş, ancak kazanç kaybı konusunda bir hesaplama yapılmamış; Davalı ... tarafından ... 3.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2007/20 D.iş sayılı dosyası ile yaptırılan delil tespit dosyasına sunulan 23.07.2007 tarihli bilirkişi raporunda proforma faturalara göre belirlenen 550.799,65 Euro hasar bedelinin yüksek olduğu belirtilmekle yetinilmiş, hasar bedeli ve kazanç kaybı konularında bir inceleme ve hesaplama yapılmamış; yargılama safhasında 1. bilirkişi kurulundan alınan 25.04.2008 tarihli raporda delil tespit raporuna ve proforma faturalara göre talep edilen hasar bedeli ve kazanç kaybı miktarlarının yüksek olduğu belirtilmiş, ancak bu kalemlerle ilgili bir inceleme ve hesaplama yapılmamış; 19.01.2009 tarihli ek raporda davacı ..."e ait vinçteki hasarın yurt içinde tamirinin mümkün olduğu belirtilerek piyasa rayiçlerine göre giderilme bedeli KDV dahil 81.000,00 TL olarak, 3 aylık tamir süresindeki kazanç kaybı da 42.000,00 TL olarak belirlenmiş; 2. bilirkişi kurulundan alınan 20.11.2009 tarihli raporda hasar bedeli ve gelir kaybı konularında bir inceleme ve hesaplama yapılmamış, 09.06.2010 tarihli ek raporda ise servisin hazırladığı proforma faturadaki teklif fiyatlarıyla vincin rayiç bedeli mukayese edildiğinde “pert totale” sayılması gerektiği belirtilerek davacı ..."in uğradığı zarar vincin kaza tarihindeki rayiç değeri olan 450.000,00 TL"den hurda değeri olan 250.000,00 TL"nin tenzil edilmesiyle 200.000,00 TL olarak, 3 aylık tamir süresi içindeki kazanç kaybı da birinci bilirkişi kurulu ek raporuna atıfla 42.000,00 TL olarak belirlenmiştir.
Raporlar arasında dava konusu vincin tamir edilmesi ya da tamamen pert sayılması konusunda çelişki bulunduğu gibi, davacının uğradığı zararın miktarı konusunda da önemli çelişkiler bulunmaktadır. O halde mahkemece deneyimli ve uzman kişilerden oluşturulacak yeni bir bilirkişi kurulundan rapor alınarak davacı ..."e ait dava konusu vincin kaza tarihindeki rayiç bedeline göre büyük bir masrafı gerektirmeyecek şekilde onarımının mümkün olup olmadığı belirlenmeli, onarım mümkünse kaza tarihindeki piyasa rayiçleriyle onarım bedeli ve tamir süresince uğranılan kazanç kaybı, onarımı mümkün değilse ya da onarım bedeli rayiç bedeli aşıyorsa kaza tarihindeki hasarsız değeri (rayiç bedeli) ile hasarlı değeri (hurda bedeli) arasındaki fark ve yeni bir vinç satın alabilmek için gerekli makul süredeki kazanç kaybı hesaplatılmalı, tarafların önceki raporlara itirazları da değerlendirilerek raporlar arasındaki çelişkiler giderilmeli ve sonucuna göre asıl davadaki istemler karara bağlanmalıdır.
Asıl davada alacağa reeskont faizi talep edilmiş, mahkemece yasal faize hükmedilmiştir. Taraflar tacir olup aralarındaki ilişki de ticari olduğundan davacı 3095 sayılı kanunun 2/II maddesi uyarınca avans faizi talep edebilir. Davacının talebi gözetilerek hüküm altına alınan alacağa reeskont faizi yerine yasal faiz işletilmesi doğru olmamıştır.
Asıl davada davacı ... tarafından 24.03.2009 tarihli makbuzla yatırılan 1.125,00 TL bilirkişi ücretinin yargılama giderlerine katılmaması da usule aykırıdır.
Mahkemece, atıf yapılan bilirkişi raporlarına göre hüküm altına alınan 123.000,00 TL "nin 81.000,00 TL"si tamir bedeline, 42.000,00 TL"si kazanç kaybına ilişkin olduğu halde tamamı kazanç kaybına aitmiş gibi asıl davada 123.000 TL kazanç kaybına hükmedilmesi ve raporlar arasındaki çelişkiler giderilmeden eksik incelemeyle sonuca varılması doğru olmamıştır.
4- Asıl davada davalı - birleşen davada davacı ... VİNÇ şirketi vekilinin, birleşen davada davalı ... ... şirketine yönelik hasar bedeli ve kazanç kaybı istemlerine ilişkin temyizine gelince; Yukarıda açıklandığı üzere ... şirketi ile ... ... şirketi arasındaki akdi ilişki niteliğice bir eser sözleşmesidir. Eser sözleşmesinin ifası sırasında yüklenicinin uğradığı zarardan ötürü iş sahibinin sorumlu tutulabilmesi için Borçlar Kanunu"nun 41 ve 98 maddeleri hükümleri uyarınca “kusurlu” bulunması gerekir. Mahkemenin kabulüne göre kazanın meydana gelmesinde 4/8 (%50) ... ..., 4/8 (%50) ... VİNÇ şirketleri kusurludur. Davalı ... ... süresinde temyiz yoluna başvurmadığından hakkındaki kusur oranı kesinleşmiştir. Bu durumda birleşen dosya davacısı ... Vinç şirketinin tamir bedeli ve kazanç kaybı olarak uğradığı zararlar da yukarıda açıklanan kurallar çerçevesinde bilirkişi kurulundan alınacak raporla belirlenip, davalı ... ..."in kusuruna isabet eden miktarın davalı ... ..."ten tahsiline karar verilmesi gerekirken ... ..."in kusurlu bulunduğu gözardı edilerek hakkındaki davanın reddi doğru olmamıştır.
Açıklanan nedenlerle kararın bozulması gerekmiştir
SONUÇ; Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle asıl ve birleşen davada davalı ... ... vekilinin temyiz isteminin süre yönünden reddine, 2. bentte yazılı nedenlerle asıl davada davacı ... ile asıl davada davalı - birleşen davada davacı ... VİNÇ vekillerinin sair temyiz itirazlarının reddine, yerel mahkeme kararının 3. bentte yazılı nedenlerle asıl davanın davacısı ..., 4. bentte yazılı nedenlerle de asıl davada davalı - birleşen davada davacı ... VİNÇ şirketleri yararına BOZULMASINA, 900,00 TL duruşma vekâlet ücretinin ... ve ... Vinç Şirketlerinden karşılıklı alınarak Yargıtay duruşmasında vekille temsil olunan diğer tarafa verilmesine, ödedikleri temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz eden davalı-birleşen dava davacısı ... A.Ş ve davacı ... Ltd.Şti’ye, ödediği temyiz peşin ve Yargıtay başvurma harçlarının istek halinde temyiz eden ... A.Ş"ye geri verilmesine, 11.05.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.