Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/3855 Esas 2022/3022 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılan davada, davacılar, davalıların taşınmazlarını haksız olarak kullandıklarını belirterek elatmanın önlenmesi ve ecrimisil talep ettiler. Karşı dava kapsamında ise davalılar, taşınmazın satın alındığını ve uzun süredir kullanıldığını belirterek tapu iptali ve tescil, tazminat istediler. Mahkeme, asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne karar verdi. Ancak, istinaf talebinin kısmen kabul edilmesi sonrasında Bölge Adliye Mahkemesi, asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davada tapu iptali ve tescil talebinin reddine ve tazminat isteminin kabulüne hükmetti. Temyiz incelemesi sonucunda, mahkemenin kararının bozulmasına ve dosyanın yeniden incelenmek üzere Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verildi. Konuyla ilgili kanun maddelerinin detaylı ve açıklayıcı bir şekilde eklenmesi istendi. Kanun maddeleri: 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 125/2, 150/1 ve 150/5. maddeleri.

MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi
MAHKEMESİ : Kahramanmaraş 1. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 24/06/2015 tarihinde verilen dilekçeyle elatmanın önlenmesi ve ecrimisil, karşı davada tapu iptali ve tescil, ikinci kademede tazminat talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne dair verilen 07/02/2017 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davacı- karşı davalı vekili tarafından talep edilmiştir. Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince istinaf talebinin kısmen kabulü ile hükmün kaldırılmasına, asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davada tapu iptali ve tescil talebinin reddine ve tazminat isteminin kabulüne dair verilen kararın davacılar vekili ve karşı davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
KARAR
Asıl dava elatmanın önlenmesi ve ecrimisil; karşı dava tapu iptali ve tescil ikinci kademede tazminat istemine ilişkindir.
Davacı ... vekili; Kahramanmaraş ili, ... ilçesi, .... Mahallesinde bulunan 1060 parsel sayılı taşınmazın davacıya ait olduğunu, davalıların taşınmazı 10 yılı aşkın zamandır haksız olarak kullandıklarını belirterek davalıların taşınmaza elatmalarının önlenmesini, dava tarihinden geriye dönük 5 yıllık ecrimisil bedeli olan 40.000,00TL'nin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar-karşı davacılar vekili; davanın usul ve esas bakımdan yasaya aykırı olduğunu, taşınmazın ... tarafından kardeşi ...'ya satıldığını, ...'nın taşınmazın bir kısmını ...'ya bir kısmını da ...'a satttığını, ...'ın da aldığı hissenin bir kısmını ...'a bir kısmını ...'a sattığını, davalıların taşınmazı 1973 yılından bu yana kullandıklarını, zeytin ağacı diktiklerini belirterek davanın reddini, dava konusu taşınmazın davalılar adına tapuya kayıt ve tescilini, mümkün olmadığı takdirde 43 yıldır iyiniyetle imar, ihya edilen ve üzerine çeşitli yapı ve cinslerde ağaç dikilen taşınmazdaki ağaç ve müştemilatın davalılara ait olduğunun ve değerinin tespiti ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 10.000,00 TL'nin davacıdan alınarak davalılara ödenmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, "asıl davanın reddine; karşı davadaki tapu iptali ve tescil isteminin kabulüne" karar verilmiştir.
Davacı ... vekili, istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi, "dava konusu 1060 parsel sayılı taşınmazın dava açıldığı sırada ... adına tapuda kayıtlı olduğu, yargılama sırasında 3.kişilere devredildiği, taşınmazın davalılara tapuda satılmadığı, davalıların kayıttan ve mülkiyetten kaynaklanan bir hakkının bulunmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesi hükmünü kaldırarak mülkiyet hakkına üstünlük tanımış ve davacının el atmanın önlenmesi talebi yönünden davanın kabulüne, davalıların kullanımına mani olmak yönünde uzun bir süre uyarı ve ihtarda bulunulmadığından taraflar arasındaki ilişkinin 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 379.maddesi uyarınca ariyet akdi (kullanım ödüncü) niteliği taşıdığı ve dava açılmakla ariyete son verildiği gerekçesiyle ecrimisil isteminin reddine; karşı dava yönünden karşı davacıların harici satışa dayalı olarak taşınmazda tasarruf ettiği, kayıttan ve mülkiyetten kaynaklanan bir hakkı bulunmadığından tapu iptal ve tescil talebinin reddine, ikinci kademedeki tazminat istemi bakımından başkasının tapulu arazisine ağaç diken davalılar-karşı davacıların iyiniyetli sayılamayacakları gerekçesiyle ağaçların asgari levazım değerinin davacılardan tahsili ile karşı davacılara ödenmesine" karar vermiştir.
Hükmü, davalılar-karşı davacılar vekili ve davacı ... mirasçıları vekili temyiz etmişlerdir.
1-Davacı ... mirasçıları vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede;
Davacı ...'in yargılama devam ederken 30.09.2017 tarihinde vefat etmesi üzerine mirasçıları davaya dahil edilmiş, dava konusu taşınmaz mirasçılar tarafından 20.10.2017 tarihinde Adil Paksoy'a, 13.09.2019 tarihinde de ...'a devredilmiştir. Dava konusu taşınmaz 3.kişiye devredildiği halde ... mirasçılarının geçmişe yönelik ecrimisil talep etmelerinde hukuki yararları var ise de; mahkemece ecrimisil talebinin reddine, karşı davanın tazminat yönünden kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından davacı ... mirasçıları vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2-Davalılar-karşı davacılar vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede;
Mahkemece tapu iptali ve tescil talebinin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından davalılar-karşı davacılar vekilinin temyiz itirazlarının bu yönüyle reddine karar verilmiştir.
Dava açıldıktan sonra sınırlayıcı bir neden bulunmadığı takdirde dava konusu malın veya hakkın üçüncü kişilere devredilebilmesi tasarruf serbestisi kuralının bir gereği, hak sahibi veya malik olmanın da doğal bir sonucudur. Usul hukukumuzda da ayrık durumlar dışında dava konusu mal veya hakkın davanın devamı sırasında devredilebileceği kabul edilmiş, dava konusunun taraflarca üçüncü kişiye devir ve temliki halinde yapılacak usulü işlemler düzenlenmiştir. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 125/2. maddesinde; dava açıldıktan sonra davacı, dava konusunu (müddeabihi) bir başkasına temlik ettiği takdirde; devralmış olan kişinin, görülmekte olan davada davacının yerine geçeceği ve davanın kaldığı yerden devam edeceği hükmüne yer verilmiştir. Bu usul kuralının kendiliğinden (re'sen) gözetilmesi gerektiği de açıktır.
Öte yandan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 150/1. maddesi uyarınca "Usulüne uygun şekilde davet edilmiş olan taraflar, duruşmaya gelmedikleri veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir." ve 150/5. maddesi uyarınca da "İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar, sürenin dolduğu gün itibarıyla açılmamış sayılır ve mahkemece kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır."
Bu açıklamalar ışığında somut olaya gelince; davalılar aleyhine elatmanın önlenmesi talebinin kabulüne karar verilmesi isabetli olmamıştır. Zira dava konusu taşınmaz yargılama sırasında son tapu kayıt maliki ...'a satılmış olup 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 125/2. maddesi uyarınca ..., ... tarafından açılan davaya devam edeceğine dair beyanda bulunmamış, istinaf yargılaması sırasında yapılan dava ve duruşmalara katılmamıştır. Hal böyle olunca Bölge Adliye Mahkemesince 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 150/1. maddesi uyarınca işlem yapılması gerekirken yeni malik tarafından takip edilmeyen dava hakkında davalılar aleyhine elatmanın önlenmesine karar verilmesi doğru değildir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar-karşı davalılar vekilinin temyiz itirazlarının REDDİNE; (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar-karşı davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 371. maddesi uyarınca Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi kararının BOZULMASINA, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 373/2. maddesi gereğince dosyanın Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, peşin yatırılan harcın yatırana iadesine, 20.04.2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.