Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/7371 Esas 2022/6131 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir. Davacı, 3759 ada 13 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın paylaşım yoluyla mümkün olmazsa satış suretiyle giderilmesini talep etmiştir. Mahkeme, davanın kabulü ile dava konusu taşınmazın satış suretiyle giderilmesine karar vermiştir. Ancak muhdesatlar konusunda çelişki olduğu için mahkemeye uygun bir süre verilerek, muhdesat konusundaki iddiaların ve itirazların sorulması gerekmektedir. Eğer muhdesat konusunda ittifak sağlanamazsa muhdesat iddiasında bulunan paydaşa/paydaşlara görevli mahkemede dava açmak üzere HMK'nın 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Ayrıca, muhdesatların tespit edilen toplam değerinin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik oran kurularak belirlenmeli ve muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise tapu kaydı ve mirasçılık belgesindeki payları oranında tüm paydaşlara dağıtılması gerekmektedir. Kanun maddeleri ise HMK'nın 165. maddesi ve satış yoluyla giderilmesi halindeki muhdesatların belirlenmesine ilişkin ilkelere değinilmiştir.

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi

Davacı tarafından, davalılar aleyhine 28/03/2016 gününde verilen dilekçe ile ortaklığın giderilmesi talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 12/07/2016 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalı ... ve davalı ... tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava, ortaklığın giderilmesi istemine ilişkindir.
Davacı, 3759 ada 13 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın öncelikle paylaşım yoluyla mümkün olmazsa satış suretiyle giderilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile dava konusu 3759 ada 13 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki ortaklığın satış suretiyle giderilmesine; satış bedelinin ...'a %14,4671 oranında, ...'a, %25,5009 oranında, ...'a, %12,7311 oranında, Çorum Belediyesine %0,1161 oranında, ...'a %33,0810 oranında, ...'e, %14,1038 oranında ödenmesine karar verilmiştir.
Hükmü, davalılar ... ile ... temyiz etmiştir.
Paydaşlığın (ortaklığın) satış suretiyle giderilmesine ilişkin davalarda taşınmaz üzerinde bulunan bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçaların (muhdesat) kime ait olduğu konusunda uyuşmazlık olup da bunlar üzerinde bazı paydaşların (ortaklar) hak iddia etmeleri ve öncelikle bu uyuşmazlığın giderilmesini istemeleri halinde o paydaşa görevli mahkemede dava açmak üzere HMK'nın 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Mahkemece verilen süre içerisinde dava açıldığı takdirde sonucunun beklenmesi, açılmadığı takdirde o konuda uyuşmazlık yokmuş gibi davaya devam edilmesi gerekir.
Paydaşlığın (ortaklığın) satış yoluyla giderilmesi halinde dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar (muhdesat) varsa bunların arzla birlikte satılması gerekir. Ancak muhdesatın bir kısım paydaşlara (ortaklara) ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu hususta bütün paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve muhdesat arzın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle arzın ve muhdesatın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Belirlenen bu değerler toplanarak taşınmazın tüm değeri bulunur. Bulunan bu değerin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik (%...) oran kurulmak suretiyle belirlenir. Satış sonunda elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında paydaşlara (ortaklara) dağıtılır.
Somut olaya gelince; davalılar ... ve ... yargılama sırasında 24.05.2016 tarihli ikinci celsede taşınmaz üzerinde kendilerine ait ev bulunduğunu iddia etmiştir. Davacı bu celsede parsel üzerindeki hissedarlara ait ev ve buna benzer muhdesatlara ilişkin itirazının bulunmadığını belirtmesine rağmen 12.07.2016 tarihli üçüncü celsede ...'a ait olduğu belirtilen evin, tapu kayıt maliki olan ölü annesi ...’a ait olduğunu miras yoluyla kendisine ve kardeşlerine intikal ettiğini beyan etmiştir.
Görüldüğü üzere muhdesat konusunda davacının beyanları arasında çelişki bulunmaktadır. Mahkemece, tüm taraflara muhdesat konusundaki iddiaları, itirazları sorulmalı, bütün paydaşların muhdesat konusunda ittifak etmemesi durumunda muhdesat iddiasında bulunan paydaşa/paydaşlara görevli mahkemede dava açmak üzere HMK'nın 165. maddesi uyarınca uygun bir süre verilmelidir. Mahkemece verilen süre içerisinde dava açıldığı takdirde sonucunun beklenmesi, açılmadığı takdirde o konuda uyuşmazlık yokmuş gibi davaya devam edilmesi gerekir.
Hükme esas alınan 02.05.2016 tarihli inşaat bilirkişi raporunda; davalı ...’e ait muhdesat bedeli hesaplanmıştır; ancak dosya kapsamından davalı ...’in muhdesat iddiasında bulunduğu anlaşılamamaktadır. Yine aynı bilirkişi raporunda davalı ...’a ait meskenin muhdesat bedeli hesaplanmıştır; ancak davalılar ... ve ... kendilerine ait müşterek bir ev bulunduğunu iddia etmektedir. Hükümde ölü tapu kayıt maliki ... adına hüküm kurulması da doğru görülmemiştir.
Yukarıda değinilen ilkelere göre mahkemece, muhdesatlar konusundaki çelişki giderildikten sonra uzman bilirkişilerden rapor alınarak, söz konusu muhdesatların bulunduğu dava konusu taşınmazın tespit edilen toplam değerinin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiğinin yüzdelik oran kurulmak suretiyle belirlenmesi ve muhdesata isabet eden kısmın muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedelin ise tapu kaydı ve mirasçılık belgesindeki payları oranında tüm paydaşlara dağıtılması gerekirken, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalılar ... ile ...'ın temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın yatıranlara iadesine, 24/10/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.