Yargıtay 7. Hukuk Dairesi 2021/5906 Esas 2022/6422 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacılar, davalıdan satın aldıkları taşınmazın hissedarı olduğunu ve hissedar olmayan davalının tapu kaydının iptaliyle kendilerinin adına tescili için dava açmıştır. Davalı ise sınırdaş oldukları taşınmazı satın aldıklarını ve önalım hakkı bulunduğunu belirterek davacıların talebinin reddedilmesini istemiştir. İlk derece mahkemesi, davanın kabulüne karar vermiştir. Ancak davalı vekili tarafından yapılan istinaf başvurusu reddedilmiştir. Davalı vekili kararın temyiz edilmesi üzerine Yargıtay'a başvurmuştur. Yargıtay, davacıların önalım hakkının bulunmadığına ve davalarının reddedilmesi gerektiğine karar vermiştir.

Kararda geçen kanun maddeleri:
- 5403 sayılı Yasa'nın 8/İ maddesi: Önalım hakkının bulunmadığı durumları belirler.
- HMK 373/1. maddesi: Temyiz edilen kararın kaldırılması ve yerel mahkeme kararının bozulması durumunu açıklar.

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
İLK DERECE
MAHKEMESİ : Tire 2. Asliye Hukuk Mahkemesi

Davacılar vekili tarafından, davalı aleyhine 20/07/2016 tarihinde verilen dilekçeyle önalım hakkına dayalı tapu iptali ve tescil talep edilmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 09/03/2021 tarihli hükmün istinaf yoluyla incelenmesi davalı vekili tarafından talep edilmiştir. İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesince istinaf talebinin esastan reddine dair verilen kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içeriğindeki tüm kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü.
KARAR
1.DAVA
1.1. Davacılar vekili dava dilekçesinde; davalının İzmir ili, Tire ilçesi, ... Mahallesi, 101 ada 89 parselde kayıtlı tarla vasfındaki taşınmazı 19/07/2016 tarihinde 375.000,00-TL bedel ile taşınmazın hissedarları ... , ... ... ... ...'den satın aldığnı, davalı ... Yiğit'in dava konusu taşınmazın hissedarı olmayıp üçüncü şahıs olduğunu, ayrıca dava konusu taşınmazın sınır komşusunun da olmadığını, davacıların Tire ... Mahallesi'nde ikamet eden ve ... Mahallesi'nde taşınmazları olan çiftçilik ile geçimini sağlayan kişiler olduğunu, davacıların sınırdaş olan dava konusu taşınmazı uzun yıllar kiralayarak her iki taşınmazı bir bütün halinde kullandıklarını, davanın kabulü ile davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacılar adına tapuya tesciline karar verilmesi istemiştir.

2.CEVAP
2.1. Davalı vekili cevap dilekçesinde; davalı ... Yiğit'in malik bulunduğu ve tarım yaptığı İzmir ili, Tire ilçesi, ... Mahallesi, 101 ada, 91 parselde kayıtlı taşınmazın almış olduğu dava konusu İzmir ili, Tire ilçesi, ... Mahallesi 101 ada 89 parselde kayıtılı taşınmaz ile sınırdaş olduğunu, davalının sınırdaş olduğu taşınmazı satın aldığını, bu nedenle 5403 sayılı yasanın 8/İ maddesi gereğince davacıların önalım hakkını kullanamayacaklarını, haksız davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
3. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
3.1. İlk derece mahkemesince; davanın kabulüne karar verilmiştir.
4. BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
4.1. Hükmün istinaf yolu ile incelenmesi davalı vekilince talep edilmiştir.
4.2. Bölge adliye mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
5. TEMYİZ
5.1. Davalı vekili, kararı temyiz etmiştir.
5.2 Temyiz Nedenleri
5.2.1. Yargılama aşamasında yapılan iki bilirkişi incelemesinde de sınırdaşlık temas tespit edilmiştir. Raporlara yansımıştır. Esasen Bakanlık talimatları bu yönde olup mahkeme dosyasına sunulmuştur. Davacı taraf da sınırdaşlığa itiraz etmemiş, davaya konu taşınmaz ile kendi taşınmazlarının daha çok tarımsal bütünlük arz ettiği iddialarına dayanmıştır. Taşınmazın sınırdaş bir malike satılması halinde diğer sınırdaşların önalım ... yoktur maddesi karşısında artık davacının önalım hakkına dayalı olarak dava açma ... kalmamıştır. Kararın bu nedenlerle bozulması gerekir.
6.YARGITAY KARARI
6.1. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü 03.11.2017 tarih ve Esas 2768754 sayılı Tarım Arazilerinde Mülkiyet Devrine İlişkin Uygulama Talimatının b maddesinde belirtildiği üzere en az bir noktada birbirleriyle ortak sınırı bulunan tarım arazileri sınırdaş olarak değerlendirilmektedir.
6.2. Somut olaya gelince; davacı 5403 sayılı yasanın 8/İ maddesine dayalı yasal ön alım talebinde bulunmuştur. Dosya arasındaki Kadastro Teknisyeni bilirkişi krokisine göre; davaya konu 101 ada 89 parsel sayılı taşınmaz ile davalıya ait 101 ada 91 parsel sayılı taşınmazın köşe noktasından sınırı bulunmaktadır.
6.3. Yukarıda (6.1. Numaralı bentte) açıklanan Talimat b maddesindeki ifadeye göre; en az bir noktada birbirleriyle ortak sınırı bulunan tarım arazileri sınırdaş olarak kabul edildiğine göre, davalıya ait taşınmazın dava konusu taşınmazla köşe noktasından sınırı bulunduğu tespitine rağmen mahkemece, davalıya ait taşınmazla dava konusu taşınmaz, tarımsal bütünlük arz etmediği değerlendirmesiyle, sınırdaş olarak kabul edilemeyeceği gerekçesi doğru değildir.
6.4. O halde mahkemece, sınırdaş arazi sahiplerinden birine satılmış olan dava konusu parsel için, başka bir sınırdaş arazi malikince önalım ... kullanamayacağı hükmü uyarınca davacının davasının reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, hükmün bu nedenle bozulmasına karar verilmiştir.
7.SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile, HMK 373/1. maddesi gereğince temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının KALDIRILMASINA, yerel mahkeme hükmünün BOZULMASINA, peşin alınan harcın ilgiliye iadesine, karardan bir örneğin İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesine, dosyanın İLK DERECE MAHKEMESİNE GÖNDERİLMESİNE, 31.10.2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.