Esas No: 2021/7090
Karar No: 2021/4976
Karar Tarihi: 30.09.2021
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2021/7090 Esas 2021/4976 Karar Sayılı İlamı
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL
Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kısmen kabulüne kısmen reddine ilişkin olarak verilen karar taraflarca yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ..."un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Davacı, davalı adına kayıtlı ve imar planında ilköğretim ve spor tesis alanında kalan ... ada ... parsel (ifraz ile ... ve ... parsel) sayılı taşınmazın 222 Sayılı Yasanın 62. ve 65.maddeleri gereğince davacı idare adına bedelsiz devrinin talep edildiğini, ancak davalı ... tarafından talebin reddedildiğini ileri sürerek, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Davalı, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 26.maddesi uyarınca dava konusu taşınmazın trampa edilmesinin mümkün olduğu, bedelsiz olarak devrinin mümkün olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, ifraz işlemi sonucu ilköğretim alanında kalan ... parsel sayılı taşınmaz yönünden davanın kabulüne, spor tesis alanında kalan ... parsel sayılı taşınmaz yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden, dava konusu ... ada ... parsel sayılı taşınmaz 869 m² yüzölçümlü tarla vasfı ile davalı ... Belediyesi adına kayıtlı iken 26.12.2013 tarihli ifraz işlemi sonucunda ... ada ... ve ...parsel sayılı taşınmazların oluştuğu, ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerine ilköğretim, ... ada ... parsel sayılı taşınmaz üzerine ise spor tesis alanının inşa edildiği anlaşılamaktadır.
12.11.2012 tarihinde kabul edilen ve 06.12.2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 6360 sayılı "On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik yapılmasına Dair Kanun"un" 1. maddesinin 1. ve 5. fıkraları gereğince davacı ... Özel İdaresi"nin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı, görülmekte olan davada İstanbul İl Özel İdaresinin taraf sıfatı kalmadığı halde eldeki davanın ... tarafından açıldığı sabittir.
Hemen belirtilmelidir ki, bir hakkı dava etme yetkisi (dava hakkı) kural olarak o hakkın sahibine aittir. O hakkı dava etme yetkisinin kime ait olduğu ise tamamen maddi hukuk kurallarına göre belirlenir. Başka bir anlatımla, davada taraf sıfatı, dava konusu sübjektif hak (dava hakkı) ile taraflar arasındaki ilişkidir. Bu durumda, dava konusu şey üzerinde kim veya kimler hak sahibi ise, davayı da bu kişi veya kişilerin açması gerekir.
Bilindiği ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 114/1-d maddesinde belirtildiği üzere, davada taraf ehliyeti dava şartlarından olup, kamu düzeni ile ilgilidir. Ayrıca, mahkemece re"sen gözetilmesi gerekli bir kuraldır.
Bu durumda, yasal düzenlemeler ve ilkeler çerçevesinde somut olay değerlendirildiğinde; davacı tarafından 24.04.2013 tarihinde iptal tescil istemiyle açılan davada 30.03.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6360 sayılı Kanunun yukarıda belirtilen hükümleri gereğince davacı ... İdaresinin tüzelkişiliğinin kaldırıldığı, görülmekte olan davada İstanbul İl Özel İdaresinin taraf sıfatının kalmadığı, davada taraf sıfatının ilgili bakanlık ve bağlı kuruluşlara ait olduğu sonucuna varılmaktadır.
Hâl böyle olunca; dava konusu edilen ... ada ... parsel sayılı taşınmazın ifraz işlemi sonrasında ... parselin ilköğretim, ... parselin ise spor tesis alanında kaldığı, bu niteliğiyle dava ... tarafından açılmış ise de 6360 sayılı yasanın 3/2. maddesi gereğince, davacı ... Özel İdaresinin tüzelkişiliğinin yasa ile sona erdiği gözetilerek İl Özel İdaresinin "ilköğretim okulları" ile ilgili görev ve sorumluluklarının Milli Eğitim Bakanlığına devredildiği, bu hali ile eldeki davada Milli Eğitim Bakanlığına taraf sıfatı tanınarak yargılamaya huzurunda devam edilmesi ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken anılan hususlar gözardı edilerek eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsizdir.
Davacı ve davalı vekillerinin yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK"un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, alınan peşin harcın temyiz eden taraflara ayrı ayrı geri verilmesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 30/09/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.