Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/473 Esas 2022/1687 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Bir şikayetçinin taşınmaz ihalesinin feshinin talep edildiği bir davada, şikayetçinin takibin tarafı olmadığı ve ihaleye pey süren kişi de olmadığı belirlenmiştir. İlk Derece Mahkemesi, şikayeti aktif husumet yokluğundan reddetmiştir. Ancak mahkeme, İİK'nun 134/2. maddesi uyarınca şikayetçinin %10 para cezası ile cezalandırılmasına karar vermiştir. Bu durum, şikayetçinin aktif husumet ehliyetinin bulunmaması nedeniyle yanlıştır. Dolayısıyla şikayetin reddedilmesi halinde para cezası hükmolunamaz. Mahkeme kararı kısmen kabul edilerek, şikayetin iptal edilmesine ve para cezası hükmünün iptal edilmesine karar verilmiştir.
Kanun maddeleri:
- İcra ve İflas Kanunu'nun (İİK) 134. maddesi: İhalenin feshi, yalnız satış isteyen alacaklı, borçlu, tapu sicilindeki ilgililer ve pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenlerin isteyebileceği bir durumdur. Talebin reddine karar verilmesi halinde icra mahkemesi davacıyı feshi istenilen ihale bedelinin yüzde onu oranında para cezasına mahkum eder. Ancak işin esasına girilmemesi nedeniyle talebin reddi halinde para cezasına hükmolunamaz.
- Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 114/1-d maddesi: Aktif husumet ehliyeti bulunmayan kişinin açtığı davalarda dava şartı gerçekleşmediği için dava reddedilir.
- HMK'nun 370/2. maddesi: Kararın düzeltilmesi halinde, yeniden yargılamaya gerek olmayan hallerde karar düzeltilir ve onanır.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Şikayetçi tarafından, taşınmaz ihalesinin feshinin talep edildiği, İlk Derece Mahkemesince; şikayetin reddi ile İİK'nun 134/2 maddesi uyarınca şikayetçinin %10 para cezası ile cezalandırılmasına karar verildiği, şikayetçinin istinaf başvurusunun Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
İİK'nun 134. maddesinin 2. fıkrasında; "İhalenin feshini, Borçlar Kanunu'nun 226. maddesinde yazılı sebepler de dahil olmak üzere, yalnız satış isteyen alacaklı, borçlu, tapu sicilindeki ilgililer ve pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenlerin" isteyebileceği hususu düzenlendikten sonra, aynı fıkrada ayrıca "...talebin reddine karar verilmesi halinde icra mahkemesi davacıyı feshi istenilen ihale bedelinin yüzde onu oranında para cezasına mahkum eder. Ancak işin esasına girilmemesi nedeniyle talebin reddi halinde para cezasına hükmolunamaz" hükmüne yer verilmiştir.
Somut olayda, şikayetçi, takibin tarafı olmadığı gibi, ihaleye pey süren kişi de değildir. Yukarıda yazılı maddede, ihalenin feshini isteyebilecek ilgililer sınırlı olarak sayılmıştır. Her ne kadar ihalesi yapılan 827 ada 21 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydına şikayetçinin alacaklı olduğu ... 4. İcra Müdürlüğü'nün 2018/57020 Esas sayılı dosyasından 13.03.2019 tarihli haciz şerhi işlenmiş ise de, ... 2. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 18.11.2020 tarih, 2019/11 E. ve 2020/603 K. sayılı kararı ile ... 4. İcra Müdürlüğü'nün 2018/57020 Esas sayılı dosyasında borçlu ... hakkındaki takibin iptaline karar verildiği ve bu kararın 14.10.2021 tarihinde kesinleştiği görülmüştür.
6100 sayılı HMK'nun 114/1-d maddesi uyarınca, aktif husumet ehliyeti bulunmayan şikayetçinin açtığı davada dava şartı gerçekleşmediğinden, bu hususun her aşamada kamu düzeni nedeniyle re'sen değerlendirilmesi gerekmektedir. Dava şartı, davanın açılmasından hükmün verilmesine kadar var olmalıdır.
O halde, İlk Derece Mahkemesince, şikayetin aktif husumet yokluğundan reddi gerekirken yazılı gerekçe ile esastan reddi doğru değil ise de sonuçta istem reddedildiğinden bu husus bozma nedeni yapılmamıştır.
Ancak istemin, İİK.nun 134/2. maddesi uyarınca şikayetçinin aktif husumet ehliyetinin bulunmaması nedeniyle reddi halinde işin esasına girilmemiş olacağından, aynı maddenin 2. fıkrası uyarınca şikayetçi aleyhine para cezasına hükmedilemeyeceğinden mahkemece şikayetçinin para cezasına mahkum edilmesi isabetsiz ise de; anılan yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını zorunlu kılmadığından mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.
SONUÇ : Şikayetçinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi’nin 18/11/2021 tarih ve 2021/954 E. - 2021/1751 K. sayılı kararının, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddeleri uyarınca KALDIRILMASINA, ... 2. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 02/12/2020 tarih ve 2020/314 E. - 2020/636 K. sayılı kararının hüküm bölümünün para cezasına ilişkin 2. bendinin silinerek karar metninden tamamen çıkarılmasına, kararın düzeltilmiş bu şekliyle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 370/2. maddesi uyarınca ONANMASINA, karar düzeltilerek onandığından harç alınmasına yer olmadığına, 14/02/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.