Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/11954 Esas 2022/1752 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

İcra Ceza Mahkemesi'nde görülen davada, takip dışı olan davalının, İİK'nun 89/1 maddesinde belirtilen haciz ihbarnamesine itirazının haksız olduğu gerekçesiyle, haciz ihbarnamesindeki miktar tutarında tazminata mahkum edilmesi talep edildi. Mahkeme, tazminat isteminin kabulüne karar verdiği ancak tazminatın konusunun, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunması sebebiyle takip alacaklısının uğradığı zarar olduğunu belirterek, takip alacaklısının bunu ispat etmesi gerektiğini söyledi. İİK'nun 89/4 maddesi gereğince açılan tazminat davasında, borçlunun, ihbarnamenin tebliği tarihi itibariyle kesinleşmiş ve muaccel bir alacağının bulunması gerektiği vurgulandı. Ancak mahkeme, dava dosyasını yeterince incelemeden ve bilirkişi raporuna dayanarak karar verildiği için karar bozuldu. Kanun hükmünde yer alan tazminatın konusu ve İİK'nun 89. maddesi detaylı bir şekilde açıklandı.

MAHKEMESİ :İcra Ceza Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı vekili, icra mahkemesine başvurusunda, takip dışı (3. kişi) davalı ...'nun, 89/1 haciz ihbarnamesine itirazının haksız olduğunu ileri sürerek davalının, haciz ihbarnamesindeki miktar tutarında tazminata mahkum edilmesini talep ettiği, mahkemece; tazminat isteminin kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
2004 sayılı İİK’nun 89. maddesinin 1. ve 2. fıkralarında; “Hamiline ait olmayan veya cirosu kabil bir senetle müstenit bulunmayan alacak veya sair bir talep hakkı veya borçlunun üçüncü şahıs elindeki taşınır bir malı haczedilirse icra memuru; borçlu olan hakiki veya hükmi şahsa bundan böyle borcunu ancak icra dairesine ödeyebileceğini ve takip borçlusuna yapılan ödemenin muteber olmadığını veya malı elinde bulunduran üçüncü şahsa bundan böyle taşınır malı ancak icra dairesine teslim edebileceğini, malı takip borçlusuna vermemesini, aksi takdirde malın bedelini icra dairesine ödemek zorunda kalacağını bildirir. Bu haciz ihbarnamesinde, ayrıca 2, 3 ve 4. fıkra hükümleri de üçüncü şahsa bildirilir. Üçüncü şahıs; borcu olmadığı veya malın yedinde bulunmadığı veya haciz ihbarnamesinin tebliğinden önce borç ödenmiş veya mal istihlak edilmiş veya kusuru olmaksızın telef olmuş veya malın borçluya ait olmadığı veya malın kendisine rehnedilmiş olduğu veya alacak borçluya veya emrettiği yere verilmiş olduğu gibi bir iddiada ise, keyfiyeti, haciz ihbarnamesinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmeye mecburdur" hükmüne yer verilmiştir.
Kanun hükmünde yer alan tazminatın konusu, haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunması sebebiyle takip alacaklısının uğradığı zarardır. Bu davada, üçüncü kişinin gerçeğe aykırı beyanda bulunduğunu davacı takip alacaklısı ispat etmelidir. Üçüncü kişinin beyanının aksi, İİK.'nun 68. maddesinde sayılan belgelere bağlı olmaksızın her türlü delille ispat edilebilir. Anılan maddenin açık hükmü gereğince; icra mahkemesince, genel hükümlere göre yargılama yapılarak sonuca gidilmelidir.
İİK'nun 89/4. maddesine dayalı olarak açılan tazminat davasında, tarafların göstereceği deliller, ticari defterler ve kayıtlar üzerinde bilirkişi incelemesi yapılarak, ihbarnamenin tebliğ tarihi itibariyle, borçlunun, üçüncü kişiden istenebilir, kesin nitelikte bir alacağının mevcut olup olmadığı genel hükümler çerçevesinde belirlenir, diğer bir ifade ile anılan maddeye göre tazminata hükmedilebilmesi için, borçlunun, haciz ihbarnamesinin üçüncü kişiye tebliği tarihi itibariyle, üçüncü kişi nezdinde kesinleşmiş, İİK.’nun 89/1. maddesi kapsamında haczedilebilecek muaccel bir alacağının bulunması zorunludur.
Dava dosyasının incelenmesinde; 09/05/2014 havale tarihli bilirkişi raporunda; dava dışı borçlu şirket ... Elekt. İnş. Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti'.nin ticari defterlerinin incelenmesi sonucu; 89/1 haciz ihbarnamesinin tebliğ tarihi olan 03/05/2013 tarihi itibariyle ... Elekt. İnş. Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti'nin, davalıdan 104.791,88 TL alacaklı olduğu, 23/05/2013 tarihinde yapılan 4.500,00 TL'lik ödeme düşüldükten sonra kalan alacak bakiyesinin 100.291,88 TL olduğu belirtilmiş olup, 3.kişi olan ... (... Müh. ve İnş.)'ne ait ticari defterlerin incelenmediği görülmüştür.
...'ın bozma ilamına uyulmasına karar verildiği takdirde, mahkeme uyma kararı ile bağlıdır. Mahkeme bozma kararına uygun yeni bir karar vermek zorundadır. Çünkü bozmaya uyma kararı ile bozma yararına olan taraf açısından usule ilişkin kazanılmış hak doğmuş olur.
Somut olayda, ... 19. Ceza Dairesi'nin 26/12/2017 tarihli, 2015/31470 esas ve 2017/11684 karar sayılı bozmaya ilişkin ilamına uyulmasına karar verildiği halde, üçüncü şahıs tarafından dava dışı asıl borçlu şirket aleyhine ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/77 esas sayılı dosyası ile açılan alacak dava dosyasının sonucu araştırılmaksızın eksik araştırmayla yetinilerek karar verildiği anlaşılmıştır.
O halde ; 3.kişi olan ... (... Müh. ve İnş.)'na ait ticari defterlerin incelenmediği ve mahkemece bozma kararına uyulmasına rağmen bozma kararının gereğinin yerine getirilmediği görülmekle, İİK 89/1. maddesine göre gönderilen haciz ihbarnamesinin 3. kişi ... (... Müh. ve İnş.)'na tebliği tarihi itibariyle, 3. kişinin icra dosyasının borçlusu olan ... Elekt. İnş. Müh. San. Ve Tic. Ltd. Şti.'ne kesinleşmiş ve muaccel bir borcu olup olmadığının tespiti amacıyla, her iki tarafın 2013 yılına ait defter kayıtlarını oluşturan defter ve belgelerin (..., Teminat Mektubu, Avansla ödemeleri, Banka dekontları vb. evrakların) dava dosyasına celbi ile her iki tarafa ait defter ve belgeler ile varsa cari hesap ekstrelerinin, kesilen karşılıklı fatura ve ödeme belgelerinin üzerinde, taraflar arasındaki sözleşme hükümleri de göz önüne alınarak karşılaştırmalı bilirkişi incelemesi yaptırılarak sonucuna göre hukuki durumunun tayin ve takdiri yerine, 3. kişiye ait ticari defterler incelenmeksizin düzenlenen ve yeterli olmayan bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı şekilde karar verildiğinden, bu sebeple söz konusu ticari defterlerin temini için, defterlerin ibraz edilmesi hususunda taraflara HMK'nun 220/3.maddesi ve HMK'nun 222/5. maddesi ihtarını içeren meşruhatlı davetiyenin usulüne uygun olarak tebliği ile sonucuna göre HMK'nun 222/5. maddesi gereğince bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olduğu gibi ... 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2014/77 esas sayılı alacak dava dosyasının sonucu araştırılmaksızın hüküm kurulması hatalı olup, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:
Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK'nun 366. ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 15/02/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.