Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/8538 Esas 2022/1907 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Borçlular olan ... Otomotiv İnşaat ve Pazarlama Ticaret Limited Şirketi'nin alacaklı bankaya olan borcuna karşılık verdiği senetlerin kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takibi yapılmış, ancak borçluların kredi sözleşmesinin teminatı olarak verildiği iddiasıyla takibin iptali istenerek icra mahkemesine başvurulmuştur. İlk derece mahkemesince teminat iddiasının kanıtlanmadığından itirazın reddine karar verilmiş, ancak Bölge Adliye Mahkemesi mükerrer takip yapıldığı gerekçesiyle takibin iptaline karar vermiştir. Yapılan temyiz sonucunda, resen mükerrer takip nedeniyle takibin iptaline karar verilemeyeceği belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi'nin kararı bozulmuştur. İİK'nun 45. maddesi rehinle temin edilmiş bir alacağın borçlusunun iflasa tabi şahıslardan olsa bile alacaklının yalnız rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapabileceğini, 167. maddesi ise alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senede müstenit olan alacaklının, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte bulunabileceğini belirtmektedir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi
DAVACILAR : Borçlular : ..., ..., ... Otomotiv. İnş. Paz. Ltd. Şti.

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Alacaklı banka tarafından başlatılan kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte, borçluların, icra takibine konu senedin kredi sözleşmesinin teminatı olarak verildiğini, alacaklı bankanın aynı alacak için başka bir dosyadan rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlattığı ve kambiyo takibini de tahsilde tekerrür olmamak kaydıyla açtığı, dolayısıyla takibe konu senedin kredi sözleşmesinden kaynaklandığı ve illetten mücerret olma özelliği taşımadığını belirterek takibin iptali istemi ile icra mahkemesine başvurdukları, Mahkemece, borçluların senedin teminat senedi olduğu iddiasını ispat edemediklerinden bahisle davanın reddine karar verildiği, borçluların istinaf başvurusu üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince alacaklı bankanın İİK 45. madde gereği önce ipotek hakkına ilişkin icra takibi başlatmış olması sebebiyle ipotekli takip dosyasında rehin tutarının borcu ödemeye yetmediği tespit edilmeden kambiyo senedine dayalı icra takibi başlatmasının yerinde olmadığı, anılan hususun kamu düzenine ilişkin olup resen incelendiğini belirterek, borçluların istinaf başvurusunu kabul edip İlk Derece Mahkemesi kararını kaldırarak kambiyo senedine dayalı takibin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
İİK'nun 45. maddesinde rehinle temin edilmiş bir alacağın borçlusunun iflasa tabi şahıslardan olsa bile alacaklının yalnız rehinin paraya çevrilmesi yoluyla takip yapabileceği, poliçe ve emre muharrer senetlerle çekler hakkındaki 167 nci madde hükmü mahfuz olduğu, aynı Kanunun 167. maddesinde ise alacağı çek, poliçe veya emre muharrer senede müstenit olan alacaklının, alacak rehinle temin edilmiş olsa bile kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takipte bulunabileceği düzenlenmiştir.
Somut olayda, alacaklı banka tarafından, bono lehtarı ... Otomotiv İnşaat ve Pazarlama Ticaret Limited Şirketi ile düzenleyen ... ve ... hakkında Kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yapıldığı, şikayet dilekçesinde bahsi geçen ipotekli takibin incelenmesinde, asıl borçlunun ve ipoteğe konu taşınmaz malikinin ... Otomotiv İnşaat ve Pazarlama Ticaret Limited Şirketi olduğu, takip dayanağı ihtarnamede şikayetçi borçlular ... ve ...’ün müşterek müteselsil kefil sıfatıyla yer aldığı, örnek 6 takipte sadece şikayetçi Borçlu ... Otomotiv İnşaat ve Pazarlama Ticaret Limited Şirketi’ nin takip edildiği görülmektedir.
Hernekadar borç ipotek ile temin edilmiş olsa bile elinde kambiyo senedi bulunan alacaklı, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yapabilirse de; alacaklı aynı alacak için ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takibe geçmişse tercihini bu takip türünden yana kullandığından, aynı borca ilişkin olarak kambiyo senetlerine mahsus yolla takip yapamaz. Bu husus kamu düzeninden olup süresiz şikayete tabidir. Ancak dairemiz uygulamalarında bu hususun mahkemece re'sen gözetileceğine dair bir karar mevcut değildir.
Bu açıklamalar ışığında somut olayın değerlendirilmesinde; şikayetçi borçluların örnek 10 takipte ödeme emri tebliği üzerine yasal sürede, dayanak senedin teminat senedi olduğu, illetten mücerret olmadığı, bu senede bağlı olarak kambiyo senetlerine mahsus yolla takip yapılamayacağı iddiasıyla icra mahkemesine başvurdukları, bu iddialarını güçlendirmek için de aynı borca ilişkin ipotekli takip yapıldığını belirttikleri, ancak; mükerrer takip iddiasında bulunmadıkları, ilk derece mahkemesince isabetli olarak, teminat iddiasının kanıtlanmadığından itirazın reddine karar verildiği, ancak Bölge Adliye Mahkemesince mükerrer takip yapıldığı hususu re'sen ele alınarak takibin iptaline karar verildiği, oysa istinaf incelemesinin dava dilekçesi ve istinaf sebepleriyle sınırlı olarak yapılması gerektiği, resen mükerrer takip nedeniyle takibin iptaline karar verilemeyeceğinden Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ:
Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile, ... Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin 06.07.2021 tarih ve 2021/283 E. - 2021/1961 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/2. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, 16.02.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.