Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/11630 Esas 2022/3603 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Bir alacaklı tarafından başlatılan ilamlı takipte, borçlu tarafından yapılan fazladan ödemelerin geri ödenmesi talebiyle açılan davada, borçlu tarafından daha önce şikayet edilen aynı dosyanın derdestlik sebebiyle hükümsüz kalması savunulmuştur. Ancak, Yargıtay bu iddianın gerçek dışı olduğunu ve şikayetin işleminin usulden reddedilmesinin hatalı olduğunu belirterek, kararı bozmuştur. Kararın gerekçesi 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-ı ve 115. maddelerinde düzenlenen derdestlik ve dava şartı noksanlığı ilkesine dayanmaktadır.
Kanun Maddeleri:
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114/1-ı maddesi, derdestliği dava şartı olarak düzenler.
- Aynı kanunun 115. maddesi, dava şartı noksanlığı ilkesini düzenler.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi


Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından başlatılan rücuen tazminat alacağına dayalı ilamlı takipte, borclunun icra mahkemesine başvurusunda; dayanak ilama aykırı olarak fazla faiz istendiğini ayrıca dosya alacağı hesap edilirken yanlış hesaplamalar yapıldığını, yaptıkları ödemelerin dikkate alınmadığını, 23/10/2018 tarihli dosya kapak hesabına göre dosya borcunun fazlasıyla ödendiğini ve infazen kapatılmasını beyanla hacizlerin kaldırılmasını ve fazladan yapılan ödemelerin taraflarına iadesini talep ettiği mahkemece davacının, dava açmakta hukuki yararı olmaması nedeniyle usulden reddine karar verildiği, kararın borçlu tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine bölge adliye mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmektedir.
HMK'nun 114/1-ı maddesinde aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte (derdest) olmaması dava şartları arasında düzenlenmiştir. Derdestlik; dava açılmasının usul hukuku bakımından ortaya çıkardığı sonuçlardan biridir. Aynı konuda, aynı taraflar arasında, aynı dava sebebine dayanarak daha önce bir dava açılmış ve bu dava görülmekte ise, aynı konunun yeni bir dava konusu yapılması mümkün değildir. Çünkü; aynı konuda iki dava açılmasında davacının korunmaya layık bir menfaati yoktur. Daha önce HUMK m.187/4'de bir ilk itiraz olarak nitelenen bu husus HMK m. 114/1-ı hükmü ile dava şartı haline getirilmiştir.
Aynı Yasanın 115. maddesi uyarınca, taraflar dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebileceği gibi, mahkemece de davanın her aşamasında kendiliğinden gözetilerek, dava şartı noksanlığının tespiti halinde davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
Somut olayda; ... 2 icra Hukuk mahkemesi'nin 16.04.2019 tarih 2018/440 E. - 2019/229 K. sayılı kararının incelenmesinde, 03.10.2018 havale tarihli şikayet dilekçesi ile davacı borçlu hakkında yapılan icra takibinin ve yapılan dosya hesabının, dayanak ilama aykırı olarak hesaplandığını,fazla ödemelerin iadesini talep ettiği mahkemece davaya konu takibin ilama uygun olarak düzenlendiği, ödeme tarihi olan 25.9.2018 tarihi itibariyle 28.573,21 Euro borcu olduğu anlaşıldığından şikayetin reddine karar verildiği, Derdest olduğu iddia edilen dosyada, şikayet tarihinin 12.02.2020 olduğu, takibe dayanak ilama aykırı hesaplamalar yapıldığını, 23.10.2018 tarihli dosya kapak hesabına göre bakiye borç hesaplamalarının ve bakiye borca uygulanan faiz oranlarının hatalı hesaplandığını, ilama aykırı olarak faiz hesaplamasının hatalı olduğunu, 22.10.2018 tarihinde yapılan ödemelerde dosya borcunun
kalmadığını beyanla hacizlerin kaldırılmasını, takibin iptaline karar verilmesini, fazla yapılan ödemelerin de iadesini talep ettiği bu haliyle anılan istem, yapılan işlemler ve tarih yönünden derdestlik- tıpatıplık söz konusu olmadığı anlaşılmaktadır.
Her şikayet, şikayet tarihindeki hukuki durum ve şartlara göre incelenir.
O halde; ilk derece mahkemesince, şikayetin esası incelenmesi gerekirken şikayetçinin dilekçesindeki iddiaların ve taleplerin ... 2. İcra Hukuk mahkemesinin 2018/440 esas 2019/229 karar sayılı şikayet dosyasındaki taleplerle aynı olduğundan şikayetin usulden reddine karar verilmesi ve bölge adliye mahkemesince de istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi isabetsizdir.
SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesinin 06/10/2021 tarih ve 2021/1698 E.- 2021/2107 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, (KALDIRILMASINA), ... 3. İcra Hukuk Mahkemesinin 12/11/2020 tarih ve 2020/92 E. 2020/467 K. sayılı kararının (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 21.03.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.