Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/2424 Esas 2022/4490 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Esetçe Belediyesi ile ilgili alacaklı tarafından açılan ilamsız takipte, borçlu belediye vekilinin mahkemeye başvurusu sonucu, bazı araçlar ve banka hesaplarına konulan hacizlerin kaldırılmasına karar verilmiştir. Ancak bu karar her iki tarafça da temyiz edilmiştir. Kararı inceleyen Hukuk Dairesi, belediyenin havuz hesabı oluşturarak, haczi mümkün olmayan paraları diğer paralarla birleştirerek, bu paraların kamusal alanda kullanılsa dahi, haciz edilemeyeceği iddiasının geçersiz olduğuna karar vermiştir. Ayrıca, borçlu belediye tarafından yapılan bir haciz engelleme başvurusunda, bulunan para ve araçların fiilen kamu hizmetinde kullanılıp kullanılmadığının belirlenmesi gerektiğine hükmedilmiştir. Kararda, 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 15/son maddesinde yer alan düzenlemeye açıkça haczedilmezlik için \"fiilen kamu hizmetinde kullanılma\" koşulunun yer aldığına değinilmiştir. Bu maddeye göre, bir malın haczedilmezliği ancak fiili durumunun tespiti ile belirlenmelidir. Kararda, asıl olan alacaklının alacağına kavuşmasını sağlamak olduğu için, haczedilmezlik istisnai bir durum olduğunu ve bu yöndeki düzenlemelerin de dar yorumlanması gerektiği belirtilmiştir.

MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki taraflarca tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
1- Borçlu Esetçe Belediyesi’nin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Yargıtay bozma ilamına, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Mahkeme kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,
2- Alacaklının temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Sair temyiz itirazlarının reddi ile;
Alacaklı tarafından genel haciz yolu ile başlatılan ilamsız takipte, borçlu belediye vekilinin, icra mahkemesine başvurusunda; belediyeye ait haciz konulan araçlar ve taşınmazların kamu hizmetlerinde kullanılması, banka hesaplarının da kamu yararına tahsisli olması nedeniyle haczedilemeyeceği iddiası ile hacizlerin kaldırılmasını talep ettiği, mahkemece, şikayetin kısmen kabulü ile belediyenin bir kısım araçları ve banka hesaplarına konulan hacizlerin kaldırılmasına karar verildiği, mahkeme kararının alacaklı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 26.04.2018 tarihli 2016/30448 E., 2018/3726 K. sayılı ilamı ile ilamın bozulduğu, bozma ilamı üzerine mahkemece davanın kısmen kabulü ile, ... Belediyesi’ne ait İpsala ... 5001,5002 ve 5003 numaralı hesaplar ile aynı dosyada haczedilen bir kısım araçlar üzerinde hacizlerin kaldırılmasına karar verildiği, kararın hem alacaklı hem de borçlu belediye tarafından temyiz edildiği görülmektedir.
5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 6552 Sayılı yasa ile getirilen değişiklikten önceki 15/son maddesinde; "Belediyenin kamu hizmetinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez" düzenlemesine yer verilmiştir. Bu maddeye göre belediyenin haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde fiilen kullanılması zorunludur.
Haczi kabil olmayan paralar ile haczi mümkün olan paraları karıştırmak suretiyle havuz hesabı oluşturan borçlu belediyenin, iddiasını ispat imkanını kendisinin kaldırdığının kabulü zorunludur. Borçlu belediyenin haczi kabil olmayan paralar ile haczi mümkün olan paralarını ayrı hesaplarda tutması yerine, havuz hesabı oluşturmasının da iyi niyetle bağdaşmayacağı tartışmasızdır. Böyle bir davranış AİHM'nin AİHS'nin 6 § 1. ve Ek 1 no'lu Protokol'ün 1. maddelerinin ihlali sonucunu doğuracağı gibi, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde de bulunmakla, hukukça korunamayacağı muhakkaktır.
Öte yandan borçlu belediyece haczi kabil olmayan paralar ile haczi mümkün olan paraların aynı hesapta toplanması ve birbirine karıştırılması, haczedilmezlik hakkından feragat olarak kabul edilmelidir.
Somut olayda, haczedilmezlik şikayetine konu ... Şubesinde yer alan hesaplara ilişkin yapılan bilirkişi incelemesinde 5001 nolu hesaba ait ekstrelerin incelendiği ancak 5002 ve 5003 nolu hesap ekstrelerinin incelenmediği, 5001 nolu hesaba ait incelemede, tahsil edilen kira bedelleri hariç büyük çoğunluğunun elektrik tüketim vergisi, ... vergisi ve haberleşme vergisi gelirlerinden oluştuğunun bildirildiği görülmektedir.
O halde mahkemece, 5001 nolu hesabın vergi gelirleri ile birlikte kira gelirlerinden oluştuğundan havuz hesabı olduğu açık olmasına karşın bu hesaba ilişkin şikayetin reddine, 5002 ve 5003 nolu hesaplara ilişkin ise bilirkişi incelemesi yapılmamasına karşın şikayetin kabulüne karar verilmesi isabetsizdir.
Öte yandan, asıl olan, alacaklının alacağına kavuşmasını sağlamak olduğundan, kural olarak borçluların tüm mallarının haczi mümkündür. Bir malın haczedilememesi için yasal bir düzenlemenin bulunması zorunludur. Haczedilmezlik istisnai bir durum olduğundan, bu yöndeki düzenlemelerin de dar yorumlanması gerekir. Buna göre, 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 15/son maddesinin de dar yorumlanması gerekip, maddede açıkça haczedilmezlik için "fiilen kamu hizmetinde kullanılma" koşulunun kabul edilmesi karşısında, belediyeye ait bir malın haczedilmezliği ancak fiili durumunun tespiti ile belirlenmelidir.
Buna göre borçlu belediyeye ait taşınır ya da taşınmaz bir malın haczedilmezliği için o malın fiilen kamu hizmetinde kullanılmasının gerektiği tartışmasız olup, bir malın fiilen kamu hizmetinde kullanıldığının kabulü için ise, o malın kamu hizmetinin yürütülebilmesi amacına uygun bulunması gerekir.
Mahkemece, haczedilmezlik şikayetine konu araçlara ilişkin alınan bilirkişi raporunda şikayete konu ... plakalı araca ilişkin fiilen kamu hizmetinde kullanılıp kullanılmadığı yönünde bilirkişi incelemesi yapılmadığı, ... plakalı araca ilişkin ise raporda aynı gün resmi görev amacıyla kullanıldığından keşif tarihinde görülemediği belirtilmesine karşın mahkeme her iki araca ilişkin haczedilmezlik şikayetinin kabul edilerek hacizlerin kaldırıldığı görülmektedir.
O halde, mahkemece ... ve ... plakalı araçlara ve ... Şubesi nezdindeki 5002 ve 5003 nolu hesaplara ilişkin gerektiğinde yeniden keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz olup,bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ:
Alacaklının temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile, mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK'nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 05.04.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.