Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/12813 Esas 2022/5438 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Mahkeme, icra memurunun şikayeti üzerine yapılan ihalede ödenen Katma Değer Vergisi'nin iadesi talebinin mahkeme tarafından reddedildiğini ve istinaf başvurusunun da reddedildiğini belirtmiştir. Ancak, vergi iadesi taleplerinin idari yargıda çözümlenmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu nedenle mahkemenin yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar vermesi gerektiği ancak işin esasının incelenerek karar verildiği belirtilmiştir. Kararın mahkeme tarafından dava şartlarının varlığı veya yokluğunun araştırılması için yapılan bir başvuru olduğu ve dava şartlarının mevcut olup olmadığının mahkeme tarafından her aşamada araştırılması gerektiği açıklanmıştır. Mahkeme kararında, dava şartlarına ilişkin ayrıntılı bilgi verilmiştir. 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nin 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nin 373/1. maddesi gereğince, mahkemenin yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar vermesi gerektiği belirtilmektedir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : İcra Memur Muamelesini Şikayet

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı-şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Şikayetçi vekilinin, ihalesi yapılan vasıta ile ilgili olarak ödenen %18’lik Katma Değer Vergisi’nin %17’lik kısmının iadesini talep ettiği, mahkemece; şikayetin reddine karar verildiği, şikayetçinin istinaf yoluna başvurduğu, Bölge Adliye Mahkemesince şikayetçinin istinaf talebinin esastan reddine karar verildiği, kararın şikayetçi tarafından temyiz edildiği anlaşılmıştır.
Mahkemenin, davanın esası hakkında yargılama yapabilmesi (davayı esastan inceleyebilmesi) için varlığı veya yokluğu gerekli olan hâllere dava şartları denir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesinin 1. bendinin (b) alt bendi gereğince yargı yolunun caiz olması dava şartı olup 115. maddesine göre ise mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
Dava şartı noksanlığının tespit edilmesi halinde ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115/2. maddesi gereğince dava şartı yokluğundan usulden ret kararı verilmesi gerekmektedir.
Somut olayda; Katma Değer Vergisi’nin tahsil edildiği noktasında tartışma bulunmamaktadır. Bu bağlamda verginin iadesinin muhatabı vergi dairesi olmuştur. Bu kapsamda açılan davada da; 3065 sayılı Kanun hükümleri gereğince katma değer vergisine ilişkin uyuşmazlığın görüm ve çözümü görevi, idari yargı içerisinde yer alan vergi mahkemelerine ait bulunmaktadır. Nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 2021/524 Esas, 2022/120 Karar no ve 28/02/2022 tarihli kararı da aynı doğrultudadır.
O halde mahkemece yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken işin esasının incelenerek yazılı şekilde hüküm kurulması, istinaf başvurusu üzerine de Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nin 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nin 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesinin 20/10/2021 tarih ve 2021/1775 E.- 2021/2785 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, ... 3. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 26/04/2021 tarih ve 2021/68 E. - 2021/466 K. sayılı kararının resen BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, bozma nedenine göre şikayetçinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 09/05/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.