Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/13365 Esas 2022/6334 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davalı üçüncü kişi banka, borçlu şirket aleyhine başlatılan takip sürecinde Bankaya haciz ihbarnamesi gönderilmesi üzerine, rehin hakkı olduğunu ileri sürerek, rehin hakkına uygun olarak haciz uyguladığını belirtmiştir. Davacı alacaklı vekili, davalının rehin hakkının olmadığını savunarak, istihkak iddiasının reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkeme, davacının talebini kabul etmiş ve istihkak iddiasını reddetmiştir. Ancak Bölge Adliye Mahkemesi, davalı bankanın başvurusunu esastan reddetmiştir. Yargıtay ise, bu kararı bozmuştur. İİK'nun 89. maddesi uyarınca gönderilen haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişi Bankanın rehin hakkı ileri sürmesi, haciz ihbarnamesine itiraz niteliğinde olup, davacı İİK'nun 89/4. maddesi uyarınca üçüncü kişinin cevabının aksini ispat ederek üçüncü kişinin cezalandırılmasını ve tazminata mahkum edilmesini isteyebilir. Üçüncü kişinin haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesi ise, İİK'nun 96/1 uyar

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davalı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Davacı alacaklı vekili, borçlu şirket aleyhine başlatılan takip uyarınca davalı üçüncü kişi Bankaya haciz ihbarnamesi gönderildiğini, ancak davalı üçüncü kişi Bankanın haciz ihbarnamesine verdiği cevapta borçluyla imzalanan sözleşmeler nedeniyle rehin hakkı olduğunu belirterek, rehin hakkından sonra gelmek kaydıyla haciz uyguladığını bildirdiğini, davalı üçüncü kişi Bankanın istihkak iddiasının haksız ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu öne sürerek, istihkak iddiasının reddine karar verilmesini talep ve dava ettiği, mahkemece, davacının davasının kabulüne ve istihkak iddiasının reddine karar verildiği ,davalı bankanın istinaf yoluna başvurması üzerine, bölge adliye mahkemesince; davalı bankanın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği, kararın davalı banka tarafından temyiz edildiği anlaşılmıştır.
Maddi olayları ileri sürmek taraflara, hukuki nitelendirme yapmak ve uygulanacak kanun maddelerini belirlemek hakime aittir (6100 sayılı HMK mad. 33).
Borçlunun üçüncü kişi Bankadaki mevduat alacağı, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu'nun 106/2. maddesi gereğince menkul hükmündedir. Bankadaki mevduat, menkul haczi gibi icra müdürlüğünce bankaya yazılacak yazı ile haczedilebileceği gibi, İİK'nin 89. maddesindeki uygun olarak düzenlenen haciz ihbarnamesi ile de haczedilebilir. Bu takdirde İİK'nin 89. ve bunu izleyen maddelerde yazılı hukuki sonuçlar doğar.
İİK'nin 89. maddesi uyarınca gönderilen haciz ihbarnamesine karşı üçüncü kişi Bankanın, borçluya ait mevduat hesabı üzerinde rehin hakkının olduğunu ileri sürmesi, haciz ihbarnamesine itiraz niteliğinde olup, alacaklı İİK'nin 89/4. maddesi uyarınca üçüncü kişinin cevabının aksini icra mahkemesinde ispat ederek üçüncü kişinin İİK'nin 338/1. maddesi hükmüne göre cezalandırılmasını ve ayrıca tazminata mahkum edilmesini isteyebilir (HGK'nin 28.3.2012 tarihli ve 2011/12-849-242 sayılı kararı).
Üçüncü kişinin haciz müzekkeresine karşı mevduat hesabı üzerinde rehin hakkı bulunduğunu ileri sürmesi ise, İİK'nin 96/1 uyarınca istihkak iddiası niteliğinde olup, icra müdürünün istihkak prosedürünü düzenleyen İİK’nin 96-97. maddelerinde yazılı kurallara göre işlem yapması gerekir.
Somut olayda, borçlunun hesaplarında bulunan paraların haczi için davalı üçüncü kişi Bankaya 89/1 haciz ihbarnamesi gönderildiği, Banka tarafından verilen cevapta, şube nezdinde bulunan borçluya ait hesap üzerine kendilerinin rehin, hapis ve takas mahsup haklarından sonra gelmek kaydı ile haciz şerhinin işlendiği bildirilmiş, bunun üzerine alacaklı tarafından temyize konu dava açılmıştır.
İcra Müdürlüğünce, Bankaya gönderilen 89/1 haciz ihbarnamesi üzerine Bankanın hesap üzerinde rehin hakkını ileri sürülmesi, haciz ihbarnamesine itiraz mahiyetinde olup, bu itirazın İİK'nin 89. maddede düzenlendiği şekilde çözümlenmesi gerekir.
O halde mahkemece, alacaklı vekili tarafından istihkak iddiasının reddi talebiyle açılan davanın bu sebeple reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi ve istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesi’nce, başvurunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ :
Davalı bankanın temyiz isteminin kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi'nin 30.09.2021 tarih ve 2021/63 E. - 2021/2495 K. sayılı kararının (KALDIRILMASINA), ... ... 13. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 03.12.2019 tarih ve 2018/1010 E. - 2019/817 K. sayılı kararının (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesi'ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 26.05.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.