Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/12901 Esas 2022/7329 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın birimi olan davalıya harç yükletilmesi konusunda yanlış karar verildiğini düşünerek İlk Derece Mahkemesi'nin kararını kaldırdı. Ancak Bölge Adliye Mahkemesi'nin kararında, karar-ilam harcının diğer yargılama giderlerine katılarak kabul/redde göre oranlanamayacağı hatalı bir şekilde belirtildi. Bu nedenle karar düzeltme yapılarak onandı. İlk derece yargılaması ve istinaf yargılamasına ilişkin harç ve yargılama giderleri de belirlendi. Harç alınmasına yer olmadı. Kanun maddeleri ise şöyle: HMK'nun 332. maddesi, İİK'nun 364/2. maddesi ve 6100 sayılı HMK'nun 370/2. maddesi.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki taraflarca istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :

1-Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre, tarafların aşağıdaki bendin dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- HMK. nın 332. maddesi uyarınca yargılama giderlerine, bu kapsamda harca ilişkin hususlarda mahkemece re' sen karar verilir.
Karar-ilam harcı harçtan muaf olmamak koşulu ile davayı kaybeden tarafa yükletilmesi gereken bir harç türü olup, diğer yargılama giderlerine katılarak kabul/redde göre oranlanamaz.
Davanın kısmen kabulü halinde dahi davacıya harç yükletilemez.
Açılan davada davalının/davalıların tamamının harçtan muaf olduğu hallerde davanın kabul yada kısmen kabulüne karar verildiğinde karar ilam harcı ile davacının yaptığı harç masraflarına ilişkin olarak;
“ – Davalı/davalılar harçtan muaf olduğundan davalı/davalılar aleyhine harca hükmedilmesine yer olmadığına,
- Davacının yatırdığı başvuru harcı, peşin harcın karar kesinleştiğinde ve isteği halinde davacıya iadesine “ şeklinde karar verilmelidir.
Davada harçtan muaf olan davalının yanında harçtan muaf olmayan davalı/davalılar var ise karar ilam harcı ile davacının yaptığı harç masrafları harç masrafının kabul redde göre oranlanmayacağı gözden kaçırılmadan harçtan muaf olmayan davalı/davalılara yükletilmelidir.
Kanun yoluna başvuruya ilişkin harçlarda da hukuki durum aynıdır.
Ayrıca hüküm kurulurken tereddüt ve çelişki yaratılmamalıdır.
Somut uyuşmazlıkta, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından İlk Derece Mahkemesinin kararı kaldırılarak hüküm kurulurken;
...C. Hazine ve Maliye Bakanlığı' nın birimi olup, dönemin Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı adına takipte bulunan ve bu nedenle davalı durumuna düşen ...' ne harç yükletilmesi,
b- Karar-ilam harcının diğer yargılama giderlerine katılarak kabul/redde göre oranlanamayacağının gözetilmemesi hatalı olup, bozma sebebi ise de, bu yanlışlığın
düzeltilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir.

Sonuç:
... Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi' nin 01.10.2021 tarih ve 2021/856 E. 2021/1742 K. sayılı kararının, hüküm fıkrasının;
A) İlk Derece Yargılaması açısından başlıklı kısmındaki harç ve yargılama giderine ilişkin paragrafların hükümden çıkartılarak, yerlerine;
"- Davalı harçtan muaf olduğundan, karar-ilam harcına hükmedilmesine yer olmadığına,
Davacının yatırdığı başvuru harcı ile peşin harcın karar kesinleştiğinde ve isteği halinde davacıya iadesine,
Davacının yaptığı harçlar hariç toplam 96,75 TL. yargılama giderinden, kabul/ret oranına göre taktiren belirlenen 45,00 TL. sinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, " paragraflarının,
B) İstinaf Yargılaması açısından başlıklı kısmındaki harç ve yargılama giderine ilişkin paragrafların hükümden çıkartılarak, yerlerine;

" -Davacının yatırdığı tüm istinaf harçlarının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde davacıya iadesine,
-Davacının yaptığı harçlar hariç toplam 42,50 TL. yargılama giderinden kabul/redde göre taktiren belirlenen 22,00 TL. sinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine, " paragraflarının yazılmasına, Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 370/2. maddesi uyarınca bu şekli ile DÜZELTİLEREK ONANMASINA, harç alınmasına yer olmadığına, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine 16/06/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.