Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/2810 Esas 2022/7721 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi'nin verdiği karara göre, borçluların icra mahkemesine meskeniyet şikayeti ile birlikte çiftçi olmaları nedeniyle tarım arazisi niteliğindeki taşınmazlarının haczedilemeyeceği ileri sürülerek taşınmazlardaki hacizlerin kaldırılması talep edilmişti. Mahkeme, davacıların karı-koca olması nedeniyle ayrı ayrı farklı bağımsız bölümlere meskeniyet şikayetinde bulunmalarının doğru olmadığını belirtti. Mahkeme, kanunen bakmakla yükümlü olan kişilerin kimler olduğu, gelir durumları ve sosyal-ekonomik durumlarının saptanması için denetime elverişli, somut veriler içeren bir rapor alınarak, tercih hakları sorularak haline münasip ev olarak seçtikleri taşınmaz yönünden inceleme yapılması gerektiğini ifade etti. Kararda, TMK’nın 185., 186. ve 197. Maddeleri ile İİK'nun 82/1. Maddesi ve 1. fıkrasının 12. Bendine yer verilmiştir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki taraflarca istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı tarafından başlatılan ilamlı takipte, borçluların icra mahkemesine başvurusunda meskeniyet şikayeti ile birlikte çiftçi olmaları nedeniyle tarım arazisi niteliğindeki taşınmazlarının haczedilemeyeceğini ileri sürerek taşınmazlardaki hacizlerin kaldırılmasını talep ettiği, mahkemece, davanın ... açısından kabulü ile, ... İli ... İlçesi ... Mah. 455 ada 35 parselde kayıtlı bahçeli kargir ev niteliğindeki 1/2 hissesinin üzerindeki haczin davacı ...'un haline münasip evi olması nedeniyle kaldırılmasına, davanin ... açısından kısmen kabulü ile davacı ... adına kayıtlı bulunan ... İli ... İlçesi 4 ... Mah. 462 ada 139 parsel A/2 Blok 4 nolu bağımsız bölüm üzerindeki haczin davacı ...'ın haline münasip evi olması nedeniyle kaldırılmasına, davacı ... adına kayıtlı bulunan ... Mah. 113 ada 12 parsel ve 143 ada 34 parsel sayılı taşınmazlar üzerindeki hacizlerin İİK 82/4 maddesine dayalı haczedilmezlik şikayetinin kabulü ile kaldırılmasına, ... Mah. 213 ada 1 parsel de kayıtlı taşınmaz üzerindeki haczin İİK 82/4 maddesine dayalı haczedilmezlik şikayetinin reddine ve haczin aynen devamına, davanın ... açısından kısmen kabulü ile davacının adına kayıtlı bulunan ... İli ... İlçesi 4 ... mah. 462 ada 139 parsel A/1 Blok 2 nolu bağımsız bölüm üzerindeki haczin haline münasip ev olması nedeniyle kaldırılmasına, davacı ... adına kayıtlı bulunan ... köy mah. 166 ada 2 parsel ve ... Mah. 237 ada 6 parsel kayıtlı taşınmazlar üzerindeki hacizlerin İİK 82/4 maddesine dayalı haczedilmezlik şikayetinin kabulü ile kaldırılmasına, karar verildiği, alacaklı ile borçlu tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmektedir.
1-Borçlu ...'ın temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,
2- Alacaklının temyiz itirazlarına gelince;
Sair temyiz itirazları yerinde değilse de;
TMK’nın 185. maddesine göre “Evlenmeyle eşler arasında evlilik birliği kurulmuş olur. Eşler, bu birliğin mutluluğunu elbirliğiyle sağlamak ve çocukların bakımına, eğitim ve gözetimine beraberce özen göstermekle yükümlüdürler. Eşler birlikte yaşamak,
birbirine sadık kalmak ve yardımcı olmak zorundadırlar”, 186. maddesine göre de “Eşler oturacakları konutu birlikte seçerler.. Aynı kanunun 197. maddesine göre ise “Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddi biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir'' hükmüne yer verilmiştir.
İİK'nun 82. maddesinin 1. fıkrasının 12. bendi gereğince, borçlunun “haline münasip” evi haczedilemez. Bir meskenin borçlunun haline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Buradaki “aile” terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. İcra mahkemesince, borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan haline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilmeli ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir.
Eşler; varsa çocukları ile birlikte ortak konut kavramı ile açıklanan ve barınma amacı ile kullanmakta oldukları konutta birlikte yaşamak, birbirlerine sadık kalmak, yardımcı olmak ve birliğin giderlerine güçleri oranında katılmak zorundadırlar. Bu bağlamda İİK'nun 82. maddesinin 1. fıkrasının 12. Bendinin düzenlenmesindeki amaç borçlunun ailesinin birliğinin ve bütünlüğünü sağlayan ortak konutun haczedilmesini önlemeye yönelik olup, şikayetçi borçlular ... ve ...'ın karı koca oldukları, dosya kapsamında mevcut bulunan nüfus kayıt örneği ve bilirkişiler tarafından mahallinde yapılan tespitte ise ... İli ... İlçesi 4 ... Mah. 462 ada 139 parsel A/2 Blok 4 nolu bağımsız bölümde birlikte yaşadıkları ve tarafların ayrı yaşadıklarına ilişkin bir mahkeme kararı da olmadığı anlaşılmıştır.
Takip hukukunda asıl olan borcun ödenmesi bir diğer ifade ile alacaklının alacağına kavuşması olup, haczedilmezliğe ilişkin düzenlemelerin dar yorumlanması gerekir bu açıklamalar ışığında alacaklı ile borçlu arasındaki menfaat dengesinin sağlanması, açısından karı koca olan şikayetçi borçluların ayrı ayrı farklı bağımsız bölümlere (462 ada 139 parsel A/2 Blok 4 nolu bağımsız bölüm ve 462 ada 139 parsel A/1 Blok 2 nolu bağımsız bölüm) ilişkin meskeniyet şikayetinde bulunmaları doğru değildir.
O halde mahkemece, karı koca olan borçlulara tercih hakları sorularak haline münasip ev olarak seçtikleri taşınmaz yönünden inceleme yapılarak borçluların kanunen bakmakla yükümlü olduğu kişilerin kimler olduğu, bu kişiler adına kayıtlı taşınmaz bulunup bulunmadığı ve gelir durumları ile borçluların sosyal ve ekonomik durumu saptandıktan sonra borçluların bulunduğu yerden daha mütevazi semt veya semtlerde, daha mütevazi koşullarda haline münasip evin değerinin belirlenmesi için denetime elverişli, somut veriler içeren rapor alınarak oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ :
Alacaklının temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile, yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi'nin 23/12/2021 tarih ve 2021/3098 E. - 2021/2997 K. sayılı istinaf talebinin esastan reddine ilişkin kararının KALDIRILMASINA, ... İcra Hukuk Mahkemesi’nin 26/05/2021 tarih ve 2019/53 E. - 2021/90 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 23.06.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.