Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/7187 Esas 2022/8158 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Borçlu, aleyhinde başlatılan takip dosyasından haczine karar verilen taşınmazın İcra ve İflas Kanunu'nun 82. maddesi gereğince kendi haline uygun bir ev olduğunu iddia ederek haczin kaldırılması istemiyle icra mahkemesine başvurdu. İlk Derece Mahkemesi şikayeti reddederken, Bölge Adliye Mahkemesi de istinaf başvurusunu esastan reddetti. Ancak mahkeme kararında borçlunun meskeniyet iddiasının eksik incelendiği belirtildi ve bir meskenin borçlunun haline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlendiği vurgulandı. Haczedilen yerin kıymeti, borçlunun barınması için zorunlu olan haline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel belirlenip, eğer haczi aşan bir kıymeti varsa, satılmasına karar verilerek gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir. Borçlu, daha önce ipotek ettiği taşınmaza sonradan haczedilmezlik şikayetinde bulunabilmesi için ipoteğin mesken kredisi, esnaf kredisi, zirai kredi gibi zorunlu olarak kurulmuş ipoteklerden olması gerekir. Haciz tarihi itibariyle ipotek konusu borç ödenmiş ise, borçlu ipotekle yükümlü bulunmayan taşınmaz hakkında meskeniyet şikayetinde bulunabilir. Mahkeme kararı, İcra ve İflas Kanunu'nun 82/1-12. maddelerine atıfta bulunarak verilmiştir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Borçlunun, aleyhinde başlatılan takip dosyasından 05.06.2018 tarihinde haczine karar verilen 492 ada 1 parselde kayıtlı 2 numaralı bağımsız bölümün, İİK'nun 82. maddesinin 1.fıkrasının 12. bendi kapsamında haline münasip evi olduğunu ileri sürerek haczin kaldırılması istemiyle icra mahkemesine başvurduğu, İlk Derece Mahkemesince; taşınmaz üzerinde zorunlu olmayan ipotek bulunduğundan bahisle haczedilmezlik şikayetinde bulunulamayacağı gerekçesi ile şikayetin reddine karar verildiği, borçlunun istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmüştür.
İİK’nun 82/1-12. maddesi gereğince, borçlunun “haline münasip” evi haczedilemez. Bir meskenin borçlunun haline uygun olup olmadığı adı geçenin haciz anındaki sosyal durumuna ve borçlu ile ailesinin ihtiyaçlarına göre belirlenir. Buradaki “aile” terimi, geniş anlamda olup, borçlu ile birlikte aynı çatı altında yaşayan, bakmakla yükümlü olduğu kişileri kapsar. İcra mahkemesince, borçlunun sözü edilenlerle birlikte barınması için zorunlu olan haline münasip meskeni temin etmesi için gerekli bedel bilirkişilere tespit ettirildikten sonra, haczedilen yerin kıymeti bundan fazla ise satılmasına karar verilmeli ve satış bedelinden yukarıda nitelikleri belirlenen mesken için gerekli olan miktar borçluya bırakılmalı, kalanı alacaklıya ödenmelidir.
Bu kıstasları aşan nitelik ve evsaftaki yerlerle, makul ölçüleri geçen oda ve salonu kapsayan ve ikamet için zorunlu ögeleri içeren bir meskenin dışındaki yerler, maddede öngörülen amaca aykırıdır. Borçlunun görev ve sıfatı, kendisinin yukarıda belirlenenden daha görkemli bir meskende ikamet etmesini gerektirmez.
Borçlunun daha önce ipotek ettiği taşınmaz hakkında sonradan haczedilmezlik şikayetinde bulunabilmesi için ipoteğin mesken kredisi, esnaf kredisi, zirai kredi gibi zorunlu olarak kurulmuş ipoteklerden olması gerekir. Zira zorunlu olarak kurulan ipoteğin meskeniyet şikayetine engel teşkil etmeyeceği ilkesi, bu ipoteğin sosyal amaçlı olarak verilen kredinin teminatını oluşturmasından kaynaklanmaktadır. Bunun dışında, borçlunun serbest iradesi ile kurduğu ipotekler, adı geçenin daha sonra bu yerle ilgili olarak meskeniyet iddiasında bulunmasını engeller ise de, haciz tarihi itibariyle ipotek konusu borcun ödenmiş olması halinde, ipotekle yükümlü bulunmayan taşınmaz hakkında meskeniyet şikayetinde bulunulabilir.
Somut olayda, şikayete konu taşınmazın tapu kaydında şikayete konu olan haciz tarihinden önce konulmuş 07.07.2014 tarih ve 6635 yevmiye numaralı ipoteğin bulunduğu ve ipoteğin zorunlu ipoteklerden olmadığı anlaşılmakta ise de; ilgili banka cevabından 31.01.2018 tarihinde ipotek konusu borcun ödendiğinin bildirildiği görülmüştür.
O halde, 05.06.2018 tarihli haciz tarihi itibariyle ipotek konusu borç ödenmiş olup, borçlu ipotekle yükümlü bulunmayan taşınmaz hakkında meskeniyet şikayetinde bulunabileceğinden, borçlunun haczedilmezlik şikayetinin esası incelenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup Bölge Adliye Mahkemesi kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması cihetine gidilmiştir.
SONUÇ: Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile, yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, istinaf talebinin esastan reddine ilişkin ... Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi’nin 23.03.2021 tarih 2020/425 E. - 2021/637 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, ... 4. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 29.11.2019 tarih 2019/336 E. - 2019/678 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, dosyanın İlk Derece Mahkemesi'ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 04.07.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.