Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/7403 Esas 2022/8121 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Hukuk Dairesi tarafından verilen bir karara göre, bir şikayetçi-ihale alıcısı, taşınmaz ilanında belirtilen KDV oranının kaldırılmasını ve ödenen KDV'nin iadesini talep etmiştir. Yerel mahkeme şikayeti reddetmiş, bunun üzerine şikayetçi-ihale alıcısı istinaf yoluna gitmiş, ancak Bölge Adliye Mahkemesi de şikayetin esastan reddine karar vermiştir. Karara göre, katma değer vergisi yöntemiyle tahsil edildiği durumlarda, muhatabın vergi dairesi olduğu ve bu nedenle uyuşmazlıkların idari yargıda çözümlenmesi gerektiği belirtilmiştir. Sonuç olarak, davanın usulden reddedilmesi gerektiği halde, işin esasına girildiği için Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur.
Detaylı açıklama:
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesinin 1. bendinin (b) alt bendi gereğince yargı yolunun caiz olması dava şartıdır.
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115. maddesine göre, mahkeme dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır ve taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
- Dava şartı noksanlığının tespit edilmesi halinde ise 6100 sayılı HMK'nin 115/2. maddesi gereğince dava şartı yokluğundan usulden ret kararı verilmesi gerekmektedir.
- Katma Değer Vergisi’nin tahsil edildiği durumlarda, vergi iadesi taleplerinin muhatabı vergi dairesidir ve bu nedenle uyuşmazlıkların idari yargıda çözümlenmesi gerekmektedir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki şikayetçi-ihale alıcısı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Şikayetçi vekilinin, ihalesi yapılan taşınmaz ile ilgili olarak taşınmaz ilanında taşınmazın KDV oranın %18 olarak belirlenmesine ilişkin kararın kaldırılmasını, KDV’den muaf olmasına karşın ödenen KDV'nin iadesini talep ettiği, yerel mahkemece; şikayetin reddine karar verildiği, şikayetçi-ihale alıcısının istinaf yoluna başvurduğu, Bölge Adliye Mahkemesince şikayetçinin istinaf talebinin esastan reddine karar verildiği, kararın şikayetçi-ihale alıcısı tarafından temyiz edildiği anlaşılmıştır.
Mahkemenin, davanın esası hakkında yargılama yapabilmesi (davayı esastan inceleyebilmesi) için varlığı veya yokluğu gerekli olan hâllere dava şartları denir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesinin 1. bendinin (b) alt bendi gereğince yargı yolunun caiz olması dava şartı olup 115. maddesine göre ise mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
Dava şartı noksanlığının tespit edilmesi halinde ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115/2. maddesi gereğince dava şartı yokluğundan usulden ret kararı verilmesi gerekmektedir.
Somut olayda; Katma Değer Vergisi’nin tahsil edildiği noktasında tartışma bulunmamaktadır. Bu bağlamda verginin iadesinin muhatabı vergi dairesi olmuştur. Bu kapsamda açılan davada da; 3065 sayılı Kanun hükümleri gereğince katma değer vergisine ilişkin uyuşmazlığın görüm ve çözümü görevi, idari yargı içerisinde yer alan vergi mahkemelerine ait bulunmaktadır. Nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 2021/524 Esas, 2022/120 Karar no ve 28/02/2022 tarihli kararı da aynı doğrultudadır.
O halde mahkemece yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken işin esasının incelenerek yazılı şekilde hüküm kurulması, istinaf başvurusu üzerine de Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nin 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nin 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 20. Hukuk Dairesinin 07/04/2022 tarih ve 2021/2686 E., 2022/1252 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, ... 10. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 27/04/2021 tarih ve 2020/396 Esas, 2021/552 Karar sayılı kararının resen BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, bozma nedenine göre şikayetçinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 04/07/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.