Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/8154 Esas 2022/8523 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Şikayetçi, bir memur işleminin iptaliyle ihale edilen taşınmazla ilgili fazla ödenen Katma Değer Vergisi'nin iadesini talep etmiştir. Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını araştırmakla yükümlü olduğundan, vergi uyuşmazlıklarının vergi mahkemelerine ait olduğu ve yargı yolunun dava şartı olduğu gerekçesiyle davanın usulden reddi gerektiğine karar vermelidir. Ancak mahkeme, davanın esasını inceleyerek karar vermiştir. Bu nedenle Bölge Adliye Mahkemesi kararını kaldırmış ve ilk derece mahkemesinin kararını bozmuştur.
Kanun Maddeleri:
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114. maddesi
- 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 115. maddesi
- 3065 sayılı Kanun

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı/şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Şikayetçinin, 20/01/2020 tarihli memur işleminin iptali ile ihalesi yapılan taşınmaz ile ilgili olarak fazla ödenen Katma Değer Vergisi’nin iadesini talep ettiği, mahkemece; şikayetin reddine karar verildiği, tarafların istinaf yoluna başvurması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince davalının istinaf talebinin usulden reddine, şikayetçinin istinaf talebinin ise esastan reddine karar verildiği, kararın sadece şikayetçi tarafından temyiz edildiği anlaşılmıştır.
Mahkemenin, davanın esası hakkında yargılama yapabilmesi (davayı esastan inceleyebilmesi) için varlığı veya yokluğu gerekli olan hâllere dava şartları denir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114. maddesinin 1. bendinin (b) alt bendi gereğince yargı yolunun caiz olması dava şartı olup 115. maddesine göre ise mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.
Dava şartı noksanlığının tespit edilmesi halinde ise 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115/2. maddesi gereğince dava şartı yokluğundan usulden ret kararı verilmesi gerekmektedir.
Somut olayda; Katma Değer Vergisi’nin tahsil edildiği noktasında tartışma bulunmamaktadır. Bu bağlamda verginin iadesinin muhatabı vergi dairesi olmuştur.
Bu kapsamda açılan davada da; 3065 sayılı Kanun hükümleri gereğince katma değer vergisine ilişkin uyuşmazlığın görüm ve çözümü görevi, idari yargı içerisinde yer alan vergi mahkemelerine ait bulunmaktadır. Nitekim Uyuşmazlık Mahkemesi’nin 2021/524 Esas, 2022/120 Karar no ve 28/02/2022 tarihli kararı da aynı doğrultudadır.
O halde mahkemece yargı yolunun caiz olmaması nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken işin esasının incelenerek yazılı şekilde hüküm kurulması, istinaf başvurusu üzerine de Bölge Adliye Mahkemesince, başvurunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup ilk derece mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nin 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nin 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesinin 18/05/2022 tarih ve 2021/3339 E.- 2022/1585 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, Bakırköy 1. Sulh Hukuk
Mahkemesi’nin 14/07/2021 tarih ve 2020/255 E. - 2021/840 K. sayılı kararının re'sen BOZULMASINA, bozma nedenine göre şikayetçinin temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 12/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.