Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/9292 Esas 2022/8657 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Sanık, borcunu taksitler halinde ödeme taahhüdünü ihlal ettiği gerekçesiyle önce 3 ay hapis cezasına çarptırıldı, ardından diğer taksitlerin ödenmemesi üzerine toplam 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Ancak, Yargıtay Ceza Genel Kurulu'nun benzer bir olaya ilişkin verdiği karar uyarınca, borcun taksitler halinde ödenmesinin taahhüt edilmesi hâlinde, ilk taksitin ödenmemesi ile taahhüdü ihlâl suçu oluşacak ve borçlunun 3 aya kadar tazyik hapsine karar verilecektir. Hapsen tazyik yaptırımında amaç, bir yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamak olduğundan, alt sınırdan belli bir ceza belirlenmesi gerekmemekte, yükümlülük yerine getirilene kadar ve en çok 3 ay süreyle kişinin yükümlülüğüne uygun davranması için zorlanması söz konusu olmaktadır. İlgili kararda, borçlunun, aynı borçtan dolayı ve her bir taksit için ayrı ayrı olmak üzere toplam 6 aya kadar hapsen tazyikine karar verilmesi hukuka aykırı olarak değerlendirilmiştir. Dosya kapsamında, müşteki vekilinin şikayetten vazgeçmesi nedeniyle sanık hakkında düşme kararı verilmiş olsa da, taksitler halinde ödeme taahhüdünü ihlal etmesi nedeniyle verilen hapis cezasının kanuna aykırı olduğu kabul edilmiştir. Bu nedenle, 4. Asliye Ceza Mahkemesi kararı, kanun yararına bozulmuştur. Kanunlar: İcra İflas Yasası'nın değişik 340. maddesi ve CMK’nın 309. maddesi.

Borçlunun ödeme şartını ihlâl suçundan sanık ... hakkında yapılan yargılama sonucunda, müşteki vekilinin şikayetten vazgeçmesi nedeniyle düşme kararı verildiğinden bahisle karar verilmesine yer olmadığına dair ... (...) İcra Ceza Mahkemesinin 05/11/2020 tarihli ve 2018/1265 esas, 2020/659 sayılı kararına karşı yapılan itirazın reddine ilişkin mercii ... (...) 4. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/12/2020 tarihli ve 2020/119 değişik ... sayılı kararı aleyhine ... Bakanlığının 27/06/2022 gün ve 94660652-105-42-28994-2021-Kyb kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 07/07/2022 gün ve KYB- 2022/96060 sayılı ihbarnamesi ile Dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Benzer bir olaya ilişkin Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 29/09/2009 tarihli ve 2009/16.HD-188 esas, 2009/205 sayılı ilâmında yer alan, ''... 2004 sayılı İcra İflas Yasasının 5358 sayılı Yasa ile değişik 340. maddesi; 111 inci madde mucibince veya alacaklının muvafakati ile icra dairesinde kararlaştırılan borcu ödeme şartını, makbul bir sebep olmaksızın ihlâl eden borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra borçlu borcun tamamını veya o tarihe kadar icra veznesine yatırmak zorunda olduğu meblağı öderse tahliye edilir; ödemelerini tekrar keserse, hakkında tazyik hapsine yeniden karar verilir. Ancak, bir borçtan dolayı tazyik hapsinin süresi üç ayı geçemez” hükmünü taşımaktadır. Bu hükme göre, borcun taksitler hâlinde ödenmesinin taahhüt edilmesi hâlinde, ilk taksitin ödenmemesi ile taahhüdü ihlâl suçu oluşacak ve borçlunun 3 aya kadar hapsen tazyikine karar verilecektir. Hapsen tazyik yaptırımında amaç, bir yükümlülüğün yerine getirilmesini sağlamak olduğundan, alt sınırdan belli bir ceza belirlenmesi gerekmemekte, yükümlülük yerine getirilene kadar ve en çok 3 ay süreyle kişinin yükümlülüğüne uygun davranması için zorlanması söz konusu olmaktadır. Ceza Genel Kurulunun 30.01.2007 gün ve 16-12 sayılı kararında da vurgulandığı üzere, ilk taksitin ödenmemesi üzerine, borçlunun hapsen tazyik ile cezalandırılmasından sonra, bu cezanın infazı sırasında söz konusu taksiti ödemesi hâlinde tahliye edilecek, ancak sonraki taksiti ödememesi hâlinde eylemi yeniden yaptırımı gerektirecektir. Ancak, ilk taksitin ödenmemesi üzerine 3 aya kadar hapsen tazyik kararının tamamının infazı hâlinde takip eden taksitlerin ödenmemesi durumunda artık borçlunun cezalandırılması olanağı kalmayacaktır. Bir başka anlatımla, ilk taksitin ödenmemesi nedeniyle maddede öngörülen cezanın tamamının infazı hâlinde, yaptırım uygulama olanağı kalmadığından, diğer taksitlerin ödenmemesi ayrıca bir taahhüdü ihlâl kabahatini oluşturmayacaktır... Görüldüğü gibi, borçlunun, aynı borçtan dolayı ve her bir taksit için ayrı ayrı olmak üzere toplam 6 aya kadar hapsen tazyikine karar verilmiş olup, bu uygulama yasaya aykırıdır.... Bu hususun infaz aşamasında değerlendirilmesine ve düzeltilmesine olanak bulunmamaktadır. Zira, her bir taksit için ayrı ayrı hapsen tazyik kararı verilmesi hâlinde, bu kararların her biri infaz yeteneğine sahip olup, usulüne uygun bir şekilde
kaldırılmadığı sürece, Yasanın aradığı en çok 3 aya kadar tazyik hapsi verilebileceği kuralını aşacak şekilde infaz edilmeleri söz konusu olabilecektir. Yerel Mahkemece yapılması gereken, borçlunun ilk taksiti ödememek suretiyle ödeme taahhüdüne aykırı davranması nedeniyle 3 aya kadar hapsen tazyikine ilişkin ilk hükmün infazını bekleyerek, eğer kabahatli, bu hapsen tazyik kararının yerine getirilmesinden sonra borcu öder ise, ödenmeyen diğer taksit yönünden kalan süre kadar hapsen tazyik kararı vermektir. Yerel Mahkemece, ilk taksitin ödenmemesi nedeniyle verilen hapsen tazyik kararının infaz edilip edilmediği araştırılmadan, son taksitin ödenmemesi nedeniyle yapılan şikâyet üzerine, borçlunun yeniden 3 aya kadar hapsen tazyik ile cezalandırılması yasaya aykırı olup, kararın bu nedenle yasa yararına bozulması gerekirken, Özel Dairece yasa yararına bozma isteminin reddine karar verilmesi isabetli değildir.'' şeklindeki açıklamalar nazara alındığında;
Dosya kapsamına göre, 31/05/2017 tarihli aynı taahhüt nedeniyle ... (...) İcra Ceza Mahkemesinin 11/08/2020 tarihli ve 2019/291 esas, 2020/17 sayılı ek kararı ile sanık hakkında müşteki vekilinin şikayetten vazgeçmesi nedeniyle düşme kararı verildiğinden bahisle, incelemeye konu dosyada karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş olup, borçlunun 31/05/2017 tarihli taahhütünde birden fazla taksitlendirme olduğu ve her bir taahhüt ihlali için ayrı şikayette bulunduğu, ... (...) İcra Ceza Mahkemesinin 05/11/2020 tarihli ve 2018/1265 esas, 2020/659 sayılı kararına konu dosyada şikayetin 15/12/2018 tarihli taksit ödemesine ilişkin olduğu, müşteki vekilinin 11/08/2020 tarihli feragat dilekçesiyle ... (...) İcra Ceza Mahkemesinin 2019/291 dosyasına konu olan şikayetinden vazgeçtiği anlaşılmakla, taahhüde konu borcun tamamı yerine sadece dava konusu yapılan taahhüt taksit borcundan şikayetten vazgeçmenin sonraki taksitlerin ödenmemesi halinde açılacak davaları kapsamayacağı ve davayı tamamıyla düşürmeyeceği dikkate alındığında, şikayetten vazgeçme nedeniyle düşme kararı verildiği gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla gereği görüşülüp düşünüldü;
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görüldüğünden, ... (...) 4. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/12/2020 tarihli ve 2020/119 değişik ... sayılı kararının, CMK’nın 309/4-c maddesi uyarınca aleyhe tesir etmemek ve yeniden yargılama yapılmamak üzere BOZULMASINA, 13/09/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.