Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/1521 Esas 2022/8307 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Borçlular, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla başlatılan takibe karşı yetki ve borç itirazlarıyla takibin iptali istemiyle icra mahkemesine başvurmuştur. İlk derece mahkemesi istekleri reddetmiş, istinaf talebi de esastan reddedilmiştir. Ancak, kambiyo senedinin lehtar hanesinde tüzel kişilik belirtilmemiş ve bu nedenle senedin kambiyo senedi vasfı bulunmadığı görülmüştür. Bu durumda, takibin kambiyo hukuku mucibince yapılıp yapılamayacağı re'sen araştırılmalıdır. İlk derece mahkemesinin yazılı gerekçe ile istemin reddi yönünde hüküm tesisi ve istinaf başvurusunun esastan reddi isabetsizdir. Bu nedenle, muteriz borçluların temyiz itirazlarının kısmen kabulüyle İİK'nun 170/a maddesi uyarınca takibin iptal edilmesi gerekmektedir. Kanunlar açısından, 6102 sayılı TTK'nun 776/1-e maddesi gereğince bonoda lehtarın ad ve soyadının yazılı olması zorunludur ve lehtar, gerçek veya tüzel kişi olarak belirtilmelidir. Tüzel kişi olan lehtarın unvanının eksik olarak belirtilmesi durumunda, lehtarın hükmi şahsiyetinin ciro şerhinden anlaşılması halinde kuralın tamamlanmış kabul edileceği ifade edilmiştir.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlular tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Sair temyiz itirazları yerinde değil ise de;
Alacaklı tarafından kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla başlatılan takibe karşı borçluların, yetkiye ve borca itirazlarını ileri sürerek takibin iptali istemi ile icra mahkemesine başvurdukları, İlk Derece Mahkemesi’nce tüm itirazların reddine karar verildiği, muteriz borçlular tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi’nce istinaf talebinin esastan reddine hükmedildiği, kararın borçlular tarafından temyiz edildiği anlaşılmaktadır.
6102 sayılı TTK'nun 776/1-e maddesi gereğince, bonoda lehtarın ad ve soyadının yazılı olması zorunludur. Lehtar, gerçek veya tüzel kişi olarak bonoda gösterilmez ise dayanak belge bono olarak kabul edilemeyeceğinden, TTK'nun 776/1-e maddesinde öngörülen koşulları taşımayan bu belge nedeniyle borçlu hakkında kambiyo senetlerine özgü yolla takip yapılması mümkün değildir.
Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre, tüzel kişi olan lehtarın unvanının eksik olarak bonoda ifade edilmesi ve lehtarın hükmi şahsiyetinin bulunduğunun ciro şerhinden anlaşılması halinde, yukarıda açıklanan kuralın tamamlanmış olduğunun kabulü gerekir. Bu ilke Hukuk Genel Kurulu'nun 14.03.2001 tarih ve 2001/11-199 E., 2011/244 K. sayılı kararında da vurgulanmaktadır.
Somut olayda, takip dayanağı 200.000,00 TL bedelli, 25.7.2019 düzenleme, 25.9.2019 vade tarihli senedin lehtar hanesinde “ ... Ort.” yazılı olup ... ortaklığının tüzel kişiliğinin bulunmadığı, Dairemiz’in 30.6.2022 tarihli eksiklik talep yazısı gereğince mahkemece gönderilen senet aslının incelenmesi sonucunda, senedin arkasında da ciro yolu ile bu eksikliğin tamamlanmadığı görülmektedir. Bu durumda; takip konusu senedin lehtar hanesinde yazılı tüzel kişiliği olmayan, bu nedenle hak sahibi olabilmesi ve borç altına girebilmesine olanak bulunmayan adi şirket lehine düzenlenmiş senedin kambiyo senedi vasfı yoktur.
O halde; İİK'nun 170/a-2. maddesi gereğince, icra mahkemesince alacaklının kambiyo hukuku mucibince takip hakkının bulunup bulunmadığı re'sen araştırılmak zorunda olup, İlk Derece Mahkemesi’nce İİK'nun 170/a maddesi uyarınca muteriz borçlular yönünden takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile istemin reddi yönünde hüküm tesisi ve Bölge Adliye Mahkemesi’nce de istinaf başvurusunun esastan reddi isabetsizdir.
SONUÇ : Muteriz borçluların temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 32. Hukuk Dairesi'nin 17.11.2021 tarih ve 2020/2387 E. - 2021/2209 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, ... 8. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 30.6.2020 tarih ve 2019/1032 E. - 2020/354 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine, 15/09/2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.