Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/2258 Esas 2022/10188 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Menemen Belediyesi'ne ait menkullerin alacaklı tarafından haczedilmesi sonrasında belediye, 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesi uyarınca mallarının haczedilemeyeceğini savundu. İlk derece mahkemesi bunu reddetti, ardından istinaf başvurusu da reddedildi. Ancak Yargıtay kararı, Belediye Kanunu'nun haczedilmezlik koşulunun dar yorumlanması gerektiği, malın kamu hizmetinde fiilen kullanılması gerektiği ve bunun da fiilen yapıldığına dair somut kanıtların sunulması gerektiğine işaret etti. Bu nedenle, mahkeme, bilirkişi raporunun yeterli olmadığını belirterek kararı bozdu. Belediye Kanunu'nun 15. maddesi değişiklik geçirmeden önce, \"Belediyenin kamu hizmetinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez\" hükmüne sahipti.
Kanunlar:
- 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesi
- 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi
- 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesi (değişiklikten önceki hali)

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından borçlu belediye hakkında genel haciz yoluyla başlatılan ilamsız takipte, borçlunun icra mahkemesine başvurusunda, 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesi uyarınca belediye mallarının haczedilemeyeceğini ileri sürerek 20.08.2020 tarihinde haczedilen menkul mallar üzerine konulan haczin kaldırılmasını istediği, mahkemece şikayetin reddine hükmedildiği, borçlunun istinaf yoluna başvurması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği görülmüştür.
5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 6552 Sayılı yasa ile getirilen değişiklikten önceki 15/son maddesinde; "Belediyenin kamu hizmetinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez" düzenlemesine yer verilmiştir. Bu maddeye göre belediyenin haczedilmezlik şikayetinin kabul edilebilmesi için mahcuzların kamu hizmetinde fiilen kullanılması zorunludur.
Asıl olan, alacaklının alacağına kavuşmasını sağlamak olduğundan, kural olarak borçluların tüm mallarının haczi mümkündür. Bir malın haczedilememesi için yasal bir düzenlemenin bulunması zorunludur. Haczedilmezlik istisnai bir durum olduğundan, bu yöndeki düzenlemelerin de dar yorumlanması gerekir. Buna göre, 5393 Sayılı Belediye Kanunu'nun 15/son maddesinin de dar yorumlanması gerekip, maddede açıkça haczedilmezlik için "fiilen kamu hizmetinde kullanılma" koşulunun kabul edilmesi karşısında, belediyeye ait bir malın haczedilmezliği ancak fiili durumunun tespiti ile belirlenmelidir.
Buna göre borçlu belediyeye ait taşınır ya da taşınmaz bir malın haczedilmezliği için o malın fiilen kamu hizmetinde kullanılmasının gerektiği tartışmasız olup, bir malın fiilen kamu hizmetinde kullanıldığının kabulü için ise, o malın kamu hizmetinin yürütülebilmesi amacına uygun bulunması gerekir.
Somut olayda, hükme esas alınan bilirkişi raporunda 20.08.2020 tarihinde haczedilen menkullerin kamuya tahsisli mallar olarak değerlendirilemeyeceği ve haczinin mümkün olduğu sonucuna varılmış ise de raporda bu sonuca hangi nedenlerle ulaşıldığı Yargıtay denetimine elverişli şekilde ortaya konulamamıştır.
Buna göre 20.08.2020 tarihinde haczedilen menkullerin, kamu hizmetlerinin yürütülmesi için uygun ve zorunlu olduğu ve fiilen kamu hizmetinde kullanıldığı kabul edilmelidir.
O halde, İlk Derece Mahkemesince, şikayetin kabulü ile 20.08.2020 tarihinde menkullere uygulanan haczin kaldırılmasına karar verilmesi yerine şikayetin reddi yönünde hüküm tesisi ve Bölge Adliye Mahkemesince de istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir .
SONUÇ: Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile, yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK'nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/1. maddesi uyarınca, ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi'nin 15.12.2021 tarih ve 2021/1165 E. - 2021/3239 K. sayılı istinaf talebinin esastan reddine ilişkin kararının KALDIRILMASINA ve Menemen İcra Hukuk Mahkemesi’nin 16.12.2020 tarih ve 2020/112 E.- 2020/188 K. sayılı kararının BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 12.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.