Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/3979 Esas 2022/11107 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Mahkeme, bir borçlunun ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla başlatılan takipte, derdest dava şartının gerçekleşmediği sonucuna vardı. Bölge Adliye Mahkemesi'nin ilk kararı kısmen onandı ve birleşen dosyaya yönelik sair temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığı kararı verildi. Kararın dayanağı ise, İİK'nun 364/2.maddesi uyarınca uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/2. maddeleri.

MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki asıl ve birleşen dosya davacısı ... tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Temyiz incelemesinin duruşmalı yapılmasına işin ivediliği ve niteliği nedeniyle 5311 Sayılı Kanunla değişik İİK'nin 366. maddesi hükmü uygun bulunmadığından bu yöndeki isteğin reddine oy birliği ile karar verildikten sonra işin esası incelendi:
1)Asıl dosya (2019/569Esas) yönünden şikayetçi vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının REDDİNE,
2)Birleşen dosya (2020/27 Esas) yönünden temyiz itirazlarının incelenmesinde ise;
Şikayetçi borçlunun, ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla başlatılan ilamlı icra takibinde, icra mahkemesine yaptığı başvuruda; sair iddialarla birlikte limit aşar şekilde takip başlatıldığını ileri sürerek icra emrinin iptalini talep ettiği, ilk derece mahkemesince asıl ve birleşen dosya yönüyle davanın reddine karar verildiği, borçlunun anılan karara karşı istinaf yoluna başvurduğu, Bölge Adliye Mahkemesince borçlunun istinaf başvurusunun, asıl dava yönüyle esastan reddine karar verildiği, birleşen dosya yönünden ise; mahkemenin 2019/569 Esas sayılı dosyasındaki taleplerle iş bu şikayetteki taleplerin aynı olduğu gerekçesiyle ilk derece mahkeme kararının kaldırılmasına, birleşen dava yönünden derdestlik dava şartı nedeniyle şikayetin usulden reddine karar verildiği görülmüştür.
HMK'nun 114/1-ı maddesinde aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte (derdest) olmaması dava şartları arasında düzenlenmiştir. Derdestlik; dava açılmasının usul hukuku bakımından ortaya çıkardığı sonuçlardan biridir. Aynı konuda, aynı taraflar arasında, aynı dava sebebine dayanarak daha önce bir dava açılmış ve bu dava görülmekte ise, aynı konunun yeni bir dava konusu yapılması mümkün değildir. Çünkü; aynı konuda iki dava açılmasında davacının korunmaya layık bir menfaati yoktur. Daha önce HUMK m. 187/4'de bir ilk itiraz olarak nitelenen bu husus HMK m. 114/1-ı hükmü ile dava şartı haline getirilmiştir.
Mahkemece derdest olduğu kabul edilen Malatya 1. İcra Hukuk Mahkemesi'nin 2019/569 Esas sayılı dosyasında görülmeye başlanan şikayet dosyasında borçlunun 25.11.2019 tarihli şikayet dilekçesi ile; takip dayanağı ipoteğin limit ipoteği olması ve alacağın varlığının kesinleşmemiş olması, hesap kat ihtarnamesine itiraz edilmesi nedeniyle ilamlı takip yapılamayacağını ileri sürerek takibin iptalini istediği, söz konusu dosyada ileri sürülen şikayet sebepleri ile birleşen dosyada ileri sürülen şikayet sebeplerinin farklı olduğu, birleşen dosyada takip dayanağı ipoteğin limit ipoteği olması ve muacceliyet koşullarının oluşmaması nedeniyle ilamlı takip yapılamayacağının yanısıra, limitin aşıldığını ileri sürerek icra emrinin iptalinin talep edildiği anlaşılmış olup, buna göre derdestliğin şartlarından olan aynı dava sebebine dayanma koşulunun gerçekleşmediği anlaşılmıştır.
O halde Bölge Adliye Mahkemesince birleşen dosya yönüyle işin esası incelenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Şikayetçinin temyiz itirazlarının birleşen dosya yönüyle kabulü ile Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi’nin 01/02/2022 tarih ve 2021/893 E. 2022/161 Ksayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2.maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), bozma nedenine göre birleşen dosyaya yönelik sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine 27/10/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.