Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/2890 Esas 2022/11128 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Alacaklı tarafından başlatılan genel haciz yolu ile takibe borçlu tarafından yapılan ödemenin iadesi talebi üzerine icra müdürlüğü tarafından reddedilmesi üzerine açılan davada, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından şikayetin kabul edilerek icra müdürlüğünün kararının iptali ve paranın iadesi hükmü verildiği, ancak temyiz incelemesi sonucunda, ödemenin iadesi için İİK madde 361 şartlarından herhangi birinin oluşmaması ve ödenen paranın dosya borcu ödemeği için yapılmış olması nedeniyle şikayetin reddedilmesi ve paranın tamamının borçluya iadesine karar verilmediği belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur. Bu kararda, İİK madde 361’deki ödeme iadesi şartlarına vurgu yapılmış ve borçlunun ihtirazi kayıtla yaptığı ödemenin iade talebine dayanak olamayacağı belirtilmiştir. Ayrıca, borçlunun istirdat davası sonucuna göre ödediği parayı geri alabileceği ifade edilmiştir. 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/2. maddelerinin kararda temyiz edilen konularla ilgili açıklamalarına yer verilerek karar bozulmuştur.

MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı tarafından borçlu aleyhine başlatılan vekalet ücreti alacağına dayalı genel haciz yolu ile ilamsız icra takibinde, borçlunun icra mahkemesine başvurusunda; itirazın iptali davası sırasında alınan ihtiyati haczin uygulanması esnasında borçlu tarafından yapılan 176.300,00 TL tutarındaki ödemenin, mahkemesince ihtiyati haczin kaldırılmış olması nedeniyle iadesi talebinin icra müdürlüğünün 26.11.2020 tarihli kararı ile reddedildiğini ileri sürerek söz konusu ret kararının iptali ile yatırılan paranın iadesini talep ettiği, İlk Derece Mahkemesince şikayetin reddedildiği, kararın borçlu tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince isitnaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasına ve yerine; şikayetin kabulü ile icra müdürlüğünün 26.11.2020 tarihli kararının iptaline, talep gereğince işlem yapılmasına hükmedildiği, kararın alacaklı tarafından temyiz edildiği anlaşılmaktadır.
İİK'nun 361. maddesi “İcra dairelerince borçludan fazla para tahsil olunarak alacaklıya verildiği yahut yanlışlıkla bir tarafa para tediye olunduğu hesap neticesinde anlaşılırsa verilen para ayrıca hükme hacet kalmaksızın o kimseden geri alınır” şeklindedir. Buna göre İİK’nun 361. maddesinde, dosyaya yatırılan paranın ilgilisine geri verilebilmesi için, borçludan (fazla para alınması) veya (taraflardan birine yanlışlıkla ödeme yapılması) durumlarından birinin oluşması gerekir.
Somut olayda; alacaklı tarafından 18.7.2019 tarihinde başlatılan ilamsız icra takibine borçlunun süresi içerisinde yaptığı itirazla takibin durdurulduğu, alacaklı tarafından takibin devamı maksadıyla itirazın iptali yoluna başvurulduğu ve ... 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2019/398 E. sayılı dosyasında 18.11.2019 tarihli ara karar ile borçlunun taşınır ve taşınmaz malları ile 3. kişilerdeki hak ve alacaklarına alacağı karşılayacak kadar ihtiyati haciz konulmasına karar verildiği, aynı mahkemenin 22.11.2019 tarihli ara kararı ile de ihtiyati haciz teminat tutarına ilişkin maddi hatanın düzeltildiği, icra müdürlüğünce 27.11.2019’da ihtiyati haczin uygulanması sırasında, borçlu tarafından 176.300,00 TL’nin nakit olarak ödendiği, alacaklının tüm dosya borcu yatırıldığından başkaca talepleri bulunmadığı beyanı üzerine başkaca işlem yapılmadan haciz mahallinin terk edildiği, ... 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2019/398 E. sayılı dosyasında 24.11.2020 tarihli ara karar ile ihtiyati haczin kaldırılmasına karar verildiği ve borçlu tarafından icra müdürlüğüne yapılan başvuru ile ihtiyati
haczin uygulanmaması maksadıyla teminat olarak ihtirazi kayıtla yatırılan paranın iadesinin talep edildiği, müdürlüğün 26.11.2020 tarihli kararı ile dosyaya yatırılan paranın teminat olarak kabul edilemeyeceği ve itirazın iptali davasının henüz sonuçlanmadığı belirtilerek talebin reddedildiği, ... 11. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 22.10.2021 tarih ve 2019/398 E. - 2021/359 K. sayılı kararı ile davanın kısmen kabulü ile borçlunun itirazının 135.012,10 TL üzerinden iptali ile takibin bu miktar yönünden devamına hükmedildiği, dosyadaki paranın 157.448,15 TL’sinin alacaklıya 25.11.2021 tarihinde ödendiği görülmektedir.
Hal böyle olunca; borçlu tarafından takip dosyasına yapılan ödemenin, kendisine ödeme emri tebliğinden sonra olduğu ve yanlışlıkla yapılan bir ödemenin söz konusu olmadığı anlaşılmakla, İİK’nun 361. maddesinin olayda uygulama yeri yoktur. Öte yandan borçlunun icra dosyasına dosya borcunu ihtirazi kayıtla ödemesi de iade talebine dayanak olamayacağından, borçlu ancak genel mahkemede açacağı istirdat davası sonucuna göre ödediği parayı geri alabilir.
O halde; Bölge Adliye Mahkemesince, borçlu tarafından yapılan 176.300,00 TL ödemeden, icra müdürlüğünce alacaklının hesabına gönderilen 157.448,15 TL’nin mahsubu ile icra dosyasında kalan bir para varsa, bu paranın, itirazın iptali davası sonucuna göre borçluya iadesi tabii ise de; alacaklıya ödenen 157.448,15 TL’nin şikayet yolu ile iadesi mümkün olmadığından bu kısım yönünden şikayetin reddi gerektiğinden, icra müdürlüğüne yatırılan paranın tamamının borçluya iadesine karar verilmesi isabetsizdir.
SONUÇ :Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile ... Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nin 29.12.2021 tarih ve 2021/1470 E. - 2021/2775 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK'nun 373/2. maddeleri uyarınca BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 27/10/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.