Esas No: 2015/1215
Karar No: 2016/7737
Karar Tarihi: 30.12.2016
Yargıtay 16. Ceza Dairesi 2015/1215 Esas 2016/7737 Karar Sayılı İlamı
"İçtihat Metni"
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 09.07.2014 tarih, 2014/281858 sayılı Kanun Yararına Bozma istemi ile;
Kocaeli F Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü olarak bulunan ...’nun, 27.12.2013 tarihli eş ile mahrem görüşme ödülü talebinin kabulüne, ödül şartlarını kaybetmediği sürece eş görüşmesi ödülünden faydalandırılmasına dair Kocaeli İnfaz Hakimliğinin 29.01.2014 tarihli ve 2014/29 dosya, 2014/440 sayılı kararını kapsayan dosya incelendi.
1-30.03.2013 tarihinde yürürlüğe giren 28603 sayılı Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmeliğin 7/1. maddesinde “Hükümlü ve tutuklulara;
a)Kapalı ceza infaz kuramlarındaki evli hükümlü ve tutuklulara, kurum personelinin yakın nezareti olmaksızın eşleri ile mahrem görüşme... ödülü verilebilir.”, aynı yönetmeliğin ödüllendirmede yetkili merci başlıklı 9. maddesinde “Hükümlü ve tutukluların ödüllendirilmesi ile verilecek ödülün türüne, sayısına, süresine veya geri alınmasına Kurul tarafından Ek-1’de yer alan form doldurulmak suretiyle karar verilir.”, 10. maddesinde yeralan “ (1) Kurul, resen veya kurumda görev yapan servislerin teklifi üzerine ilgililerin ödüllendirilmesine karar verebilir.
(2)Kurul, ödül verilecek hükümlü ve tutukluları ayda en az bir kez yapacağı toplantıda oy çokluğuyla kararlaştırır ve ödülün niteliğine göre uygun şekilde ilgililere bildirir.
(3)Ödülün geri alınmasını gerektiren şartların ortaya çıkması hâlinde Kurul, henüz uygulanmamış veya hâlen uygulanmakta olan ödülün derhâl geri alınmasına karar vererek ilgiliye bildirir.
(4)Hükümlü ve hükümlü ve tutuklulara verilen ve geri alınan ödüller kayıt altına alınarak bir sureti ilgililerin şahsî dosyalarında saklanır.” , ödül uygulamalarının denetimi başlıklı 6. maddesinde yeralan “(1) Kurul tarafından verilen ödüllerin türleri ve kimlere verildiği ile ödüllendirme gerekçelerini içeren aylık listeler yapılacak denetimlere imkân verecek şekilde özel bir klasörde saklanır.
(2)Kurul kararlarına karşı infaz hâkimliğine şikâyet ve infaz hâkimliği kararlarına karşı ağır ceza mahkemesine itiraz yolu açıktır.” şeklindeki düzenlemelere nazaran hükümlünün eş ile mahrem görüşme ödülü talebinin reddine ilişkin hükümlünün bulunduğu ceza infaz kurumu idare ve gözlem kurulunun herhangibir kararı bulunmadığı hâlde infaz hakimliğince hükümlünün talebi doğrudan değerlendirilerek karar tesisinde,
2-5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 51/1. maddesinde yer alan “Hükümlüler, kurum içindeki veya dışındaki genel durumları, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine etkin katılımları, kurum düzenine karşı tutumları ve kendilerine verilen işlerdeki gayretleri dikkate alınarak teşvik esaslı ödüllerden yararlandırılabilirler.” ve 28603 sayılı Hükümlü ve Tutukluların Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmeliğin 5/c maddesindeki “Hükümlü ve tutuklulara ödül verilirken bunların bir hak değil, teşvik esaslı ayrıcalık olarak verilebileceği göz ardı edilemez.” Şeklindeki düzenlemeler karşısında, sadece disiplin cezası almamış olmak ya da disiplin cezası kaldırılmış olmakla iyi halli bulunmanın, bu konumdaki hükümlüler için kanunda belirlenin ödüllerden yararlanma sonucunu doğurmayacağı, aksi uygulamanın ödüllendirmenin hükümlüler için bir hak niteliği kazanacağı gözetilmeksizin yazılı şekilde karar tesisinde, isabet görülmemiştir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü 18.07.2014 gün ve 94660652-105-41-6435-2014/14852/49611 sayılı yazılı istemlerine müsteniden ihbar ve mevcut evrak tebliğ olunmuştur.
I-OLAY:
Kocaeli 1 nolu F tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü olarak bulunan Zeki ŞINEĞU’nun, eş görüşü ödül talebinin, idare ve gözlem kurulunca kabul edilmemesi üzerine aynı yer infaz hakimliği nezdinde şikayet hakkını kullandığı, Kocaeli İnfaz Hakimliğinin 29.01.2014 tarih, 29-440 sayılı kararı ile şikayetin kabulüne ve hükümlünün eş görüşmesi ödülünden faydalandırılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
II-KANUN YARARINA BOZMA İSTEMİNE İLİŞKİN UYUŞMAZLIĞIN KAPSAMI:
Uyuşmazlık, ceza infaz kurumu idare ve gözlem kurulunun, hükümlünün eş görüşü ödül talebinin reddine dair kararını yerinde görmeyen infaz hakiminin, kararın iptali ile yetinmeyip ayrıca talebin kabulü ile hükümlüye eş görüşü ödülü verip veremeyeceğine ilişkindir.
III-HUKUKSAL DEĞERLENDİRME:
Konu ile ilgili yasal düzenlemeler ve yönetmelik hükmü şöyledir:
4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanununun, ”İnfaz hakimliğine şikayet üzerine verilen kararlar” kenar başlıklı 6. maddesi;
İnfaz hâkimliğince şikâyet üzerine verilen kararlar
Madde 6 – Şikâyet başvurusu, 5"inci maddede yazılı sürenin geçmesinden sonra veya infaz hâkimliğinin görev ve yetki alanı dışında kalan bir işlem veya
faaliyete karşı ya da başvuru hakkı olmayan kimselerce yapılmışsa infaz hâkimi, başvuru dilekçesini esasa girmeden reddeder; şikâyet başvurusu başka bir yargı merciinin görevi içerisinde ise o mercie gönderir.
İnfaz hâkimi, inceleme sonunda şikâyeti yerinde görmezse reddine; yerinde görürse, yapılan işlemin iptaline ya da faaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verir.
İnfaz hâkimi, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 04.04.1929 tarihli ve 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine göre inceleme ve işlemlerini yürütür ve kararını verir.
28603 sayılı Yönetmelik;
Eş görüşmesi ödülü
MADDE 11 – (1) Kapalı ceza infaz kurumundaki hükümlü ve tutuklulara, en geç üç ayda bir kez olmak üzere, üç saatten yirmi dört saate kadar eşleriyle kurumun bu tür ziyaretler için ayrılan bölümünde ve personelin yakın nezareti olmaksızın mahrem şekilde eş görüşmesi ödülü verilebilir.
Temel ilkeler
MADDE 5 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması ile ilgili olarak aşağıdaki ilkelere uyulur:
c)Hükümlü ve tutuklulara ödül verilirken bunların bir hak değil, teşvik esaslı ayrıcalık olarak verilebileceği göz ardı edilemez.
Ödüllendirmede yetkili merci
MADDE 9 – (1) Hükümlü ve tutukluların ödüllendirilmesi ile verilecek ödülün türüne, sayısına, süresine veya geri alınmasına Kurul tarafından Ek-1’de yer alan form doldurulmak suretiyle karar verilir.
Ödüllendirme usulü
MADDE 10 – (1) Kurul, resen veya kurumda görev yapan servislerin teklifi üzerine ilgililerin ödüllendirilmesine karar verebilir.
(2)Kurul, ödül verilecek hükümlü ve tutukluları ayda en az bir kez yapacağı toplantıda oy çokluğuyla kararlaştırır ve ödülün niteliğine göre uygun şekilde ilgililere bildirir.
(3)Ödülün geri alınmasını gerektiren şartların ortaya çıkması hâlinde Kurul, henüz uygulanmamış veya hâlen uygulanmakta olan ödülün derhâl geri alınmasına karar vererek ilgiliye bildirir.
Ödül uygulamalarının denetimi
MADDE 6 – (1) …
(2)Kurul kararlarına karşı infaz hâkimliğine şikâyet ve infaz hâkimliği kararlarına karşı ağır ceza mahkemesine itiraz yolu açıktır.
Yukarıda yer alan düzenlemeler çerçevesinde, eş görüşü ödül kararı verme yetkisinin ceza infaz kurumu idare ve gözlem kuruluna ait olduğu (Yönetmelik madde 9), kurulun talebi reddetmesi halinde hükümlünün infaz hakimliği nezdinde şikayet hakkını kullanabileceği (Yönetmelik madde 6/2), görülmektedir.
4675 sayılı Kanunun 6/1-3 maddesi gereğince infaz hakimi şikayet üzerine şu kararları verebilir;
a-)Başvuru dilekçesinin reddi, (4675 syk 6/1)
b-)Görevsizlik
c-)Şikayetin esastan reddi, (4675 syk 6/3)
d-)Şikayetin kabulü ile işlemin iptali (4675 syk 6/3)
e-)Şikayetin kabulü ile faaliyetin durdurulması veya ertelenmesi (4675 syk 6/3)
Görüldüğü üzere infaz hakimi, kanun maddesinde tahdidi olarak sayılan karar türleri dışında başka bir karar veremez.
Kanun yolunun itiraz, şikayete konu kararın da hakim ya da mahkeme kararı olmaması nedeniyle infaz hakiminin 5271 sayılı CMK’nın 271/2 maddesine istinaden, idare ve gözlem kurulunun yerine geçerek işin esası ile ilgili bir karar vermesi mümkün değildir. Şikayeti yerinde görürse hukuka aykırılığı tesbit edip işlemin iptali ile yetinmesi gerekir.
IV-SONUÇ ve KARAR:
Yukarıda açıklanan nedenlerle;
İdare ve gözlem kurulunun, talebin reddine dair verdiği kararın iptali ile yetinilmesi gerekirken ayrıca kurulun yerine geçilerek işlem tesis edilmesi hukuka aykırı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talebi bu gerekçe ve nedenle yerinde görüldüğünden KABULÜNE,
Kocaeli İnfaz Hakimliğinin 29.01.2014 tarih, 29-440 sayılı kararının 5271 sayılı CMK’nın 309/3 maddesi gereğince KANUN YARARINA BOZULMASINA,
Sair işlemlerin yerine getirilmesi için dosyanın mahalline iadesini teminen Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 30.12.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.