MAHKEMESİ : Sulh Hukuk Mahkemesi

Dava dilekçesinde, şimdilik kaydıyla 20.000,00 TL"nin davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece yönetici aleyhine açılan davanın reddine diğer davalılar yönünden ise davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı ve bir kısım davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.

Y A R G I T A Y K A R A R I

Temyiz istemlerinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacı vekili dava dilekçesinde, dava konusu bağımsız bölümün arsa payının olması gerekenden fazla olması sebebiyle emsallerine göre aidat bedelinin fazla ödendiği, kesinleşmiş mahkeme kararı ile arsa payının düzeltildiğini, toplam 18.255,00 TL fazladan ödenen aidatların, bağımsız bölümün 19 ay boş kalması sebebiyle aylık 1.000,00 TL kira kaybı ile 1.000,00 TL manevi tazminat istemiş, ancak şimdilik kaydıyla dava değeri 20.000,00 TL olarak gösterilerek bu miktar üzerinden nispi harç alınmıştır. Mahkemece fazladan alınan aidat bedeli ve faiz toplamı olan 20.000,00 TL"nin dava tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davalılar .... ve ..."dan müştereken ve müteselsilen tahsiline, mahrum kalınan kira bedeline dair talep ile manevi tazminat taleplerinin reddine karar verilmiştir.
Harç devletin mahkemeler aracılığı ile yaptığı adli hizmete ondan yararlananların katkısıdır. Ancak yasada belirlenen durumlarda harç alınabilir. Diğer bir deyimle kanunsuz harç alınamaz ve eksik olan harç tamamlanmadan işlem yapılamaz.
492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 30. maddesi aynen “Muhakeme sırasında tesbit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılırsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu"nun 409 uncu (HMK 150 inci madde) maddesinde gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması, noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.” hükmünü içermektedir Şu hale göre; karar ve ilam harcı maktu ise tamamı, nispi ise dörtte biri dava açılırken davacı tarafından peşin olarak ödenmelidir. Peşin olarak dörtte biri ödenecek olan nispi karar harcı, dava dilekçesinde gösterilen değer üzerinden hesaplanacaktır. Ancak; mahkeme davacının dava dilekçesinde belirlediği hakkın niteliği ve değeri ile bağlı olmadığı gibi hakkın niteliğini ve değerini re"sen araştırması gereklidir. Bir başka deyişle maktu harca tabi bir iş olduğunu söyleyen davacının bu nitelendirmesi ile mahkeme bağlı değildir. Mahkemenin dava konusu hakkın mal varlığı hakkı (dava konusunun belirli bir değerle ilgili) olduğu kanısına varması halinde bu hakkın değerini takdir etmesi ve karar ve ilam harcını bu değer üzerinden hesaplayarak, davacıya tamamlattırması gerekir.
Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılamayacağına göre, davanın başında alınmış olan karar ve ilam harcının noksan olduğu sonradan anlaşılırsa noksan karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunup müteakip işlemler yapılamaz.
Yargılama sırasında, dava konusunun değerinin dava dilekçesinde bildirilenden daha fazla olduğu anlaşılır veya mahkemece tespit edilirse, yalnız o oturum için davaya devam edilerek ondan sonraki oturuma kadar noksan değer üzerinden harç tamamlanmadan davaya devam olunamaz. Peşin harcın tamamlanmamasının müeyyidesi ise dosyanın işlemden kaldırılmasıdır.
Somut olay bakımından davacı dava dilekçesinde birden fazla istemde bulunmuş olup, bu istemlerin toplamı 38.255,00 TL"dir. Davacı vekili şimdilik kaydıyla birden fazla talebinden her birinin ne kadarlık kısmını saklı tuttuğunu açıklamadan 20.000,00 TL"nin tahsilini talep etmiştir. Dava değeri gösterilen 20.000,00 TL üzerinden nispi harç alınmış, yargılama aşamasında noksan harç mahkemece tamamlatılmadığı gibi davacı tarafından da davası ıslah edilmemiş, dava ise toplam 38.255,00 TL üzerinden değerlendirilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hal böyle olunca, mahkemece, yukarıda ayrıntısıyla açıklanan olgular gözetilerek eksik alınan nispi karar ve ilam harcının tamamlanması gerektiğinden 492 sayılı Harçlar Kanunu"nun 30. madde hükmüne aykırı olarak yargılamaya devamla karar verilmiş olması doğru görülmemiştir.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile şimdilik diğer yönleri incelenmeksizin hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 11.12.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.