Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2017/2972 Esas 2022/1785 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Karar, ihaleye fesat karıştırma suçundan dolayı verilen bir beraat hükmünün temyiz edilmesi üzerine incelenmiştir. Kararda, suçun işlenmesiyle ilgili olarak sanıkların görevleri ve konumları, ihale usulleri ve yapılan satışların piyasa rayiçleri ile değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiş ve bu konuda detaylı bilirkişi raporu alınması istenmiştir. Ayrıca, savunma hakkının kısıtlanması ve ölen bir sanıkla ilgili hüküm verilmesi durumu da ele alınmıştır. Kararda, 6459 sayılı Yasa ile değişik TCK'nin 235/2-a(1-2), 235/2-d, 235/3-b maddeleri ve iştirak hükümleri de dikkate alınmış, aynı Kanun'un 257/1. maddesindeki objektif cezalandırma şartları da vurgulanmıştır. Kararda, 5320 sayılı Kanun'un 8/1. maddesi ve CMUK'un 321. maddesi uyarınca tüm hükümlerin bozulmasına karar verilmiştir.
Kanun Maddeleri:
- 2886 sayılı Kanun'un 9. maddesi
- 2886 sayılı Kanun'un 17/2. maddesi
- 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 3. maddesi ve 13. maddesinin amir hükmü
- 4916 sayılı Yasa'nın 38. maddesi
- 6459 sayılı Yasa ile değişik TCK'nin 235/2-a(1-2), 235/2-d,

İNCELENEN KARARIN;
MAHKEMESİ :Ağır Ceza Mahkemesi
SUÇTAN ZARAR GÖREN : Yakınca Belediye Başkanlığı (Yeşilyurt Belediye Başkanlığı)
SUÇ : İhaleye fesat karıştırma
HÜKÜM : Beraat

Mahalli mahkemece verilen hükümler temyiz edilmekle dosya incelendi;
Sanıklara atılı suçtan zarar gören, dava ve duruşmadan haberdar edildiği halde duruşmalara iştirak etmeyen, davaya katılma talebinde bulunmayan ve katılan sıfatını almayan Yakınca Belediyesinin karar tarihinde kapatılmış olması nedeniyle gerekçeli kararın Yeşilyurt Belediye Başkanlığına tebliğ edildiği ve vekilinin hükümleri 05/09/2014 tarihli dilekçesi ile temyiz ettiği anlaşılmakla, Yeşilyurt Belediye Başkanlığı vekilinin temyiz isteminin 5320 sayılı Kanun'un 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK'un 317. maddesi gereğince REDDİNE, incelemenin katılan Hazine vekilinin temyiz itirazları ile sınırlı olarak yapılmasına karar verildikten sonra gereği düşünüldü:
Suç tarihlerinde sanık ...'nın Yakınca Belediye Başkanı ve ihale komisyonu başkanı, sanıklar ..., ..., ..., ..., ..., ... ile ...'ın ihale komisyonu üyesi olarak görev yaptıkları ve belediyeye 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 3. maddesi uyarınca bedelsiz olarak geçen taşınmazların ihale yoluyla satışı sırasında kamu görevlisi olan sanıkların, taşınmazların muhammen bedelini 2886 sayılı Kanun'un 9. maddesine uygun olarak belirlemedikleri, yeterli araştırma yapmadan ve belediyenin zararına olacak şekilde düşük belirledikleri, aynı Kanun'un 17/2. maddesine aykırı olarak taşınmazlara ilişkin ihalelerin, muhammen bedelleri her yıl Genel Bütçe Kanunu ile belirlenen miktarın üzerinde olduğu halde, yalnızca mahalli gazetede ilan edilerek gerekli rekabet ortamı sağlanmadan yapılmak suretiyle Kanun'un 2. maddesindeki açıklık ve rekabet ilkelerine aykırı davrandıkları, ayrıca 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 3. maddesi hükmüne göre belediyeye bedelsiz geçen suça konu taşınmazların belediye tarafından yoksul ve dar gelirli kişilere ve bu şahısların kurdukları kooperatiflere arsa tahsisinin öncelikle yapılacağı Gecekondu Kanunu Uygulama Yönetmeliği'nin 13. maddesinin amir hükmü olmasına rağmen, taşınmazların satışı sırasında ihale şartnamesine bu hüküm konulmayarak, bu koşula sahip olmayan şahısların kurdukları kooperatiflere ucuza satıldığı ve belediyenin zarara uğratıldığı, bir kısım ihalede 2886 sayılı Kanun'un 6. maddesine aykırı olarak ihaleye katılmaması gereken kişilerin ihaleye teklif verdikleri ve ihalenin üzerlerinde kaldığı, bu suretle Yasa'nın 83. maddesinde belirtilen yasak fiil ve davranışta bulundukları, bazı ihalelerin eksik belgelerle veya arsa alım ihalelerine katılma yetkisi olmaksızın yapılan katılıma rağmen gerçekleştirildiği, yine ... ada ..., ... ada ..., ... ada ..., ... ada ..., ... ada ..., ... ada ..., ... ada ... ve ... ada ... parsel sayılı taşınmazlara ilişkin ihalelerde ihaleye katılan kooperatiflerin yetkilisi olan kamu görevlisi olmayan sanıkların fiyatı etkilemek için aralarında anlaştıkları, ihalelere katılan kooperatiflerden bir kısmının sadece bu ihalelere katılmak amacıyla kuruldukları ve üyelerine konut sağlama amaçlarının olmadığı, bu suretle sanıkların suça konu taşınmazların satışına ilişkin ihalelere fesat karıştırdıkları iddia edilen somut olayda;
Suça konu ihalelerin 2886 sayılı Kanun'un 17/2. maddesine aykırı olarak yerel gazetede ilan edilmesi ve ihale şartnamelerine ihaleye katılımı kısıtlayıcı şekilde hüküm konulduğunun iddia edilmesi karşısında, bu hususlara ilişkin Kamu İhale Kurumuna veya ilgili belediyeye ihalelerin iptaline ilişkin müracaat yapılıp yapılmadığı, yapılmış ise müracaatın neticesinin ve daha önce benzer ihalelere ilişkin olarak yerel gazetede ilan ile yetinilip yetinilmediğinin, satışların düşük fiyatlardan yapılıp yapılmadığının tespiti için o tarihteki rayiç ve piyasa fiyatlarının araştırılmasını, gerekirse mahallinde keşif icrası suretiyle yargılamaya konu taşınmazların ihale kararlarının alındığı tarihler itibarıyla rayiç bedelleri belirlenerek, sanıkların eylemleri neticesinde oluşan kamu zararı bulunup bulanmadığının belirlenmesini ve dava konusu olay nedeniyle ilgili kamu kurumundan kamu zararının bulunup bulunmadığının sorulmasını müteakip, satışlara dair temin edilecek tüm kayıt, bilgi ve belgelerle birlikte dosyanın tümüyle konunun uzmanı bilirkişilerden oluşturulacak yeni bir kurula tevdi edilerek, maddi gerçeğin hiçbir kuşkuya mahal vermeyecek şekilde ortaya çıkarılabilmesi bakımından, yapılan satımlarda bir ihale usulünün uygulanıp uygulanmadığı, iddianameye konu edilen mevzuata aykırılık ve usulsüzlüklerin ilgili oldukları her bir ihale kararı ile ayrı ayrı ilişkilendirilerek irdelenmesi suretiyle; ihale kararlarının alındığı tarihler itibarıyla piyasa rayiçleri ve yapılan teklifler ile tercihe layık görülen tekliflerin değer ve uygunluklarının ayrı ayrı mukayese edilip değerlendirilmesinden, suç tarihleri itibarıyla saptanacak ortalama rayiç fiyatları ile ihale bedelleri arasında idare aleyhine fark bulunup bulunmadığı, varsa söz konusu ihalelere ilişkin idarenin zararına olan işlemlerin neler olduğu, uğranılan zararın, başka bir ifade ile suça konu teşkil eden taşınmazları satın alan kooperatif veya şahıslara haksız bir yarar sağlanıp sağlanmadığı, sağlanmışsa tutarının ne kadar olduğu ve bunların kabulüne ilişkin işlemlerde öngörülen usul ve uygulamalara aykırı davranılıp davranılmadığı, kasıtlarını belirleme bakımından kamu görevlisi olan sanıkların menfaat sağlama sürecindeki konumları, görevleri ve hangi ölçüde etkili oldukları, menfaatin kime sağlandığı ve biçimi, ihalelere katılım yeterliliğine sahip olmayan kooperatiflerin ve şahısların ihalelere katılımının sağlanıp sağlanmadığı hususlarında denetime imkan verecek şekilde ayrıntılı bilirkişi raporu alınmasından ve 4916 sayılı Yasa'nın 38. maddesiyle 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 3. maddesinin 19/07/2003 tarihinde ilga edilmesi de göz önünde bulundurularak, atılı ihaleye fesat karıştırma suçundan dolayı 6459 sayılı Yasa ile değişik TCK'nin 235/2-a(1-2), 235/2-d, 235/3-b maddelerindeki düzenlemeler ile iştirak hükümleri de nazara alınarak, aynı Kanun'un 257/1. maddesindeki objektif cezalandırma şartı olan kişi mağduriyeti, kamu zararı veya kişilere haksız menfaat (kazanç) sağlanması koşullarının oluşup oluşmadığının, varsa ne şekilde oluştuğunun zamanaşımı hükümleri de gözetilerek denetime imkan verecek şekilde gerekçeleriyle birlikte karar yerinde tartışılmasından sonra oluşacak sonuca göre sanıkların hukuki durumlarının ayrı ayrı takdir ve tayini gerekirken eksik inceleme ve yetersiz gerekçe ile yazılı şekilde hükümler kurulması,
Hükmün verildiği son celsede sanık ...'a açıkça son sözü sorulmayarak CMK'nin 216/3. maddesine aykırı davranılmak suretiyle savunma hakkının kısıtlanması,
Sanık ...’ın hükümden sonra 16/12/2021 tarihinde öldüğü UYAP sisteminden temin edilen nüfus kaydından anlaşıldığından, bu husus mahallinde araştırılarak sonucuna göre 5237 sayılı TCK'nin 64 ve 5271 sayılı CMK'nin 223/8. maddeleri uyarınca bir karar verilmesi lüzumu,
Kanuna aykırı, katılan Hazine vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan, sanıklardan ... ve ... yönünden sair yönleri incelenmeyen, tüm hükümlerin 5320 sayılı Kanun'un 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK'un 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA 15/02/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.