Karşılıksız çek düzenleme suçundan sanık Hanife Orhan"ın, 5941 sayılı Çek Kanunu"nun 5/1 ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu"nun 52/2. maddeleri gereğince 5.970,00 Türk lirası adlî para cezası ile cezalandırılmasına, sanık hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı konulmasına dair Aliağa İcra Ceza Mahkemesinin 06/12/2019 tarihli ve 2019/240 esas, 2019/238 sayılı kararı aleyhine, Adalet Bakanlığı"nın 25.03.2020 gün ve 3148 sayılı kanun yararına bozma istemini içeren yazısı ekindeki dava dosyası, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 07.04.2020 gün ve KYB. 2020/40536 sayılı ihbarnamesi ile dairemize gönderilmekle okundu.
Anılan ihbarnamede;
Dosya kapsamına göre, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu"nun 08/04/2015 tarihli 2013/12-2013 esas, 2015/1182 sayılı kararı incelendiğinde, “...Ödemeden İmtina”, “Hamilin Müracaat Hakları” başlıklı 720. maddesinde (6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu"nun 808. maddesi) ise;
“Vaktinde ibraz edilmiş olan çekin ödenmemiş olduğu ve ödenmeden imtina keyfiyeti:
1. Resmi bir vesika ile (Protesto);
2. Muhatap tarafından, ibraz günü de gösterilmek suretiyle, çekin üzerine yazılmış olan tarihli bir beyanla;
3. Bir takas odasının, çek vaktinde teslim edildiği halde ödenmediğini tesbit eden tarihli bir beyanı ile; sabit bulunduğu takdirde hamil; cirantalar, keşideci ve diğer çek borçlularına karşı müracaat haklarını kullanabilir.” düzenlemesi yer almaktadır...
Somut olayda ise; takibe konu çek arkasında ibraz şerhi varsa da ibraz tarihi gösterilmemiştir. Bu hali ile TTK. Nun 720. maddesine (6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 808. maddesine) uygun bir ibrazın varlığından söz edilemez. Bu hususun icra hakimliğince İİK.170/a maddesi gereğince kendiliğinden göz önüne alınması gerekir. İcra mahkemesince, bankaya sorulmak sureti ile ibraz tarihinin belirlenmesi ise, yukarıda açıklanan TTK.720. maddesi içeriğine aykırıdır..." şeklinde içtihatta bulunarak, çekin geçerli bir şekilde ibrazından bahsedebilmek için ibraz tarihinin bulunmasının zorunlu olduğu, somut olayda, şikayete konu olan Vakıfbank Aliağa Şubesi"nin 30/06/2019 keşide tarihli, 0039265 çek numaralı ve 8.000,00 Türk Lirası bedelli çekin arkasında karşılıksız şerhinin bulunduğu ancak ibraz tarihinin yazılı olmadığı bu nedenle geçerli bir ibrazın varlığından ve "karşılıksızdır" işleminden söz edilemeyeceğinden, sanığın beraati yerine yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmediği gerekçesiyle 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca anılan kararın kanun yararına bozulması isteminde bulunulmakla,
Gereği görüşülüp düşünüldü:
Dairemizin 10.03.2021 tarihli, 2021/3107 E. 2021/2771 K. sayılı "Bölge Adliye Mahkemeleri Ceza Daireleri Arasındaki Karar Uyuşmazlığının Giderilmesine Dair Karar"ında da belirtildiği üzere;
Çekin arka yüzünde yapılan "karşılıksızdır" işlemi Çek Kanunu"nun 3/4. maddesinde yazılı hususlar bakımından eksik olsa da; 5941 sayılı Kanun"un 5/1. maddesinde unsurları yazılı "karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet verme" suçu nedeniyle açılan davalarda, suça konu çekin arka yüzünde yazılı olmayan eksik hususların İcra Ceza Mahkemesince re"sen yapılacak araştırmayla belirlenebildiği durumlarda sanığın mahkumiyetine karar verilebileceğine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının düşüncesine uygun olarak, oy birliğiyle karar verilmiştir.
Kanun yararına bozmaya konu edilen somut uyuşmazlıkta, suça konu çekin arka yüzünden, çekin muhatap bankaya ibraz edildiği, ancak ibraz tarihinin yazılmasını unutulduğu, çek hesabında yeterli karşılık bulunmadığından, muhatap bankaca ödenmekle yükümlü olunan 2030 TL"nin yetkili hamile ödenmesi suretiyle "karşılıksızdır" işleminin yapıldığı, İcra Ceza Mahkemesince yapılan yargılama sırasında dosyaya muhatap banka tarafından gönderilen yazı cevabında, çekin 09.07.2019 tarihinde (yasal süresi içinde) bankaya ibraz edildiğinin bildirildiği, şikayetin süresinde yapıldığı ve sanığın mahkumiyetine karar verildiği, kurulan hükümde hukuka aykırı bir yön bulunmadığı,
Öte yandan, kanun yararına bozma talebine konu edilen Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 08.04.2015 tarihli, 2013/12-2013 E. 2015/1182 K. sayılı kararının; çeke dayalı icra takibinde cirantalardan birinin borçlu gösterilmek suretiyle başlatılan icra takibi nedeniyle açılan bir hukuk dava dosyasında, 6102 sayılı TTK"nin 808. maddesine göre, alacaklının çekle ilgili olarak müracaat borçluları olan cirantalara (başvuru) hakkı olup olmadığının çözümüne ilişkin ve sadece hukuk davasının tarafları olan müracaat borçlularına yönelik olduğu, kararın gerekçesinden de anlaşılacağı üzere, karşılıksızdır işlemi veya cezai sorumluluk ile ilgili bir hususta bağlayıcı nitelikte bir içtihat olarak kabul edilebilecek tespitlere yer verilmediği, keza özel hukukta çekin üzerindeki ibraz tarihinin karşılıksızdır işleminin yanı sıra açılacak icra takiplerine dair hüküm ve sonuçları da olacağı, ancak bu hususların ceza yargılamasını doğrudan etkileyen mahiyette somut olaya uygulanmasının mümkün bulunmadığı anlaşılmakla,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı"nın kanun yararına bozma istemine dayanan ihbarname içeriği yerinde görülmediğinden, kanun yararına bozma talebinin REDDİNE, 31.03.2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.