Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/303 Esas 2022/2008 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davanın konusu, davalının taşıdığı emtialarda meydana gelen eksiklik nedeniyle sigortalı şirket tarafından yapılan ödemeden kaynaklı rücuen tazminat talebi için girişilen icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir. Mahkeme, davalının TTK m.781 uyarınca ziyanın kendi kusurundan doğmayan bir sebepten meydana geldiğini ispat edemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar vermiştir. Ancak konişmento üzerinde yapılan incelemede, taşınan emtiaların ağırlıkları, içerikleri ve miktarlarının taşıtan tacir tarafından bildirildiği şeklinde yazıldığı ve taşıyıcı tarafından emtiaların ağırlıklarının, içeriklerinin ve miktarlarının bilinmediğine dair ihtirazi kayıt yer aldığı görülmüştür. Bu nedenle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği, hatalı gerekçeyle davanın kabul edilmesinin bozulması gerektiği belirtilmiştir. Kararda, TTK m.781 hükümleri uygulanması gerektiği vurgulanmıştır.

MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul Anadolu 18. Sulh Hukuk Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 28.09.2017 tarih ve 2015/144 E. - 2017/612 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin sigortalısı dava dışı Başak Enternasyonel Tem. Gıda Maden Halı San. Tic. İth. İhr. Ltd. Şirketi’nin sigortalattırdığı poliçe konusu malın, 08/04/2008 tarihinde Derince Limanı’ndan teslim alınarak gemi ve tren ile 2763 koli şeklinde Kazakistan’a taşınması işinin davalı tarafından yapıldığını, poliçe konusu malın 25/04/2008 tarihinde Kazakistan’a ulaşması sonucu tahliyesi sırasında 65 koli ürünün eksik olduğunun tespit edildiğini, sigortalı şirket tarafından hasar ihbarı sonucu sigortalıya 27/06/2008 tarihinde 4.170.- TL ödeme yapıldığını, bu ödemenin davalıdan rücuen tahsili amacıyla başlatılan icra takibine vaki itirazın iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, dava konusu malların, davacının sigortalısının birlikte çalıştığı Ulusal Gözetim Ltd. Şirketi’nin gözetiminde Derince Limanı’ndan vagonlara yüklendiğini, buna ilişkin düzenlenen deniz konişmentosundan anlaşılacağı üzere malın yüklenmesinden, yüklenen malın sayısından ve niteliğinden gönderici mal sahibinin sorumlu olduğunu, bununla birlikte malların gemiden indirilince Ukrayna Demiryolları'na teslim edildiğini ve demiryolu konişmentosu düzenlenerek varma yerine kadar gittiğini, teslim yerinde alıcının malda bir eksiklik ya da hasar tespit edilmesi halinde bunu malın ulaştığı ülkenin demiryolu yetkililerine bildirmesi gerektiğini, yetkililerce hasar tespit edilmesi halinde bedelinin yalnızca malın alıcısına ödeneceğini, müvekkilinin sorumluluğunun malların gemiye yüklenmesi ile sona erdiğini, söz konusu hasardan müvekkilinin değil malın ulaştığı ülkenin demiryolları idaresinin sorumlu olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, uyulan bozma ilamı ve tüm dosya kapsamına göre, taşıma şekli ve güzergahı incelendiğinde Rusya Federasyonu ve Ukrayna'nın CIM üyesi olduğu sabit ise de söz konusu taşıma tarihinde Kazakistan'ın CIM üyesi olmadığı, SMGS Kuralları söz konusu üç ülkenin iç hukukları esas alınarak düzenlenmiş olduğu ve Türkiye'nin SMGS üyesi bir ülke olmaması nedeniyle dava konusu olayda CIM ve SMGS
kurallarının uygulanma olanağının bulunmadığı, taşıyıcının sorumluluğunun kendi iç hukukumuz olan TTK hükümleri ışığında incelenmesi gerektiği, davacı şirket tarafından tayin edilen bağımsız sigorta eksperi tarafından düzenlenen raporda 2763 koli temizlik emtiasının nihai varış yerinde trenden indirilmesi sırasında kolinin eksik olduğu, gümrük beyannamesinin incelenmesinden 2753 koli emtianın 10876 adet eksiksiz olarak yüklendiği, sevkiyat sorumluluğunun UKRFERRY UKRAYNA Denizcilik Firmasına ait olduğu, Ukrayna Kazakistan arasında ise emtianın trenle sevk edildiğinin anlaşıldığı, mahallinde düzenlenen bilirkişi raporuna göre de vagon mühürlerinin sağlam olduklarının bildirildiği bu kapsamda da hasarın tam olarak nerede ve ne şekilde meydana geldiğinin tespit edilemediği hususu belirtilerek zarar miktarının KDV hariç 3.406,05 TL olarak tespit edildiği, tespit edilen zararın 4.170,00 TL olarak dava dışı sigortalıya ibraname karşılığında ödendiği, taşıyanın taşıma süresi içinde meydana gelen ziya ve hasar sorumluluğundan kurtulabilmesi için TTK'nın 781. maddesi uyarınca ziya ve hasarın kendi kusurundan doğmayan bir sebepten, eşyada zaten mevcut noksan ve ayıplardan yahut eşyanın mahiyetinden veya ambalajın fena yapılmasından, gönderen veya gönderilenin fiilinden yahut verdikleri emir ve talimatın uygulanmasından ileri geldiğini ispatlaması gerektiği, ancak davalı taşıyıcının bu hususları ispat etmediğinden sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne, davalının Kadıköy 3. İcra Müdürlüğü'nün 2009/9246 Esas sayılı icra dosyasında yaptığı itirazın iptaline, takibin 4.170,00 TL asıl alacak ve 306,50 TL işlemiş faiz yönünden devamına, 4.170,00 TL asıl alacağın %40'ı olan 1.668,00 TL icra inkar tazminatına hükmedilmesine, davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, nakliyat emtia sigorta poliçesinden kaynaklı rücuen tazminat talebi için girişilen icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, davalı taşıyanın TTK m.781 uyarınca ziyanın kendi kusurundan doğmayan bir sebepten meydana geldiğini ispat edemediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş ise de, dosya kapsamı içerisinde bulunan konişmento üzerinde yapılan incelemede, taşınan emtiaların ağırlıkları, içerikleri ve miktarlarının taşıtan tacir tarafından bildirildiği şeklinde yazıldığını ve taşıyıcı tarafından emtiaların ağırlıklarının, içeriklerinin ve miktarlarının bilinmediğine dair ihtirazi kayıt yer aldığı görülmüştür. Sonrasında emtiaların bulunduğu konteynerlerin varış yerinde mühürlerin açılış aşamasına kadar bozulmadığı ve sağlam oldukları hususu hem 13.06.2008 tarihli sigorta ekspertiz raporunda hem de 26.05.2008 tarihli gümrük müdürlüğü tutanaklarıyla belirtilmek suretiyle 65 koli emtianın eksik olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda davacı ... şirketinin sigortalıları adına hareket eden kişiler tarafından emtiaların konteynere yükleme aşamasında eksik olarak yüklendiğinin kabulüyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hatalı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulüyle hükmün davalı yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 16/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.