Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/2307 Esas 2022/2263 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 08.07.2015 tarih ve 2014/354 E. - 2015/693 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı ... Uluslararası Nakl Gemi Acen. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından duruşmalı, davalılar TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü vekili ve Akyapı İnşaat Sanayi Ltd. Şti. vekili tarafından duruşmasız olarak istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, duruşma için belirlenen 22.03.2022 günü başkaca gelen olmadığı yoklama ile anlaşılıp hazır bulunan davacı vekili Av. ... ile davalı ... Ulus. Nak. Ltd. Şti. vekili Av. ...dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlenildikten ve yine dosya içerisindeki dilekçe, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili; müvekkilinin çelik kapı imalatı yaptığını, 190 adet çelik kapının anlaşma koşullarına uygun olarak Nijerya' ya ihracı için ... ile anlaşmaya varıldığını, ...'ın, OSF ve Akyapı firmalarını bu işte görevlendirildiğini, yükleme limanı Mersin, tahliye limanı Tincan/Nigeria olacak şekilde fabrikadan ürünlerin teslim alınarak TCDD' na ait yük vagonları ile öncelikle Mersin gümrüğüne teslimi için yola çıktığını, 18.04.2012 tarihinde TCDD' na ait trenin makinistlerinin alkollü olmalarından kaynaklı olarak başka bir trene arkadan hızla çarparak kazaya neden olduğunu, kaza sonunda müvekkiline ait ürünlerin tamamının kullanılamaz hale geldiğini, ürünlerin bedeli olan 55.400,00 USD karşılığı 105.260,00 TL'nın tüm davalılardan müştereken ve müteselsilen ticari faizi ile tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı OSF Uluslararası Lojistik Hiz. Dış Tic. Ltd. Şti. vekili; müvekkilinin taşıyan ya da benzeri bir sıfatla yükte meydana geldiği iddia edilen hasardan maddi ve hukuki herhangi bir sorumluluğu bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... Ulus. Nak. Ve Gemi Acentalığı Ltd. Şti. vekili; öncelikle yetkili mahkemenin müvekkili şirketin ikamet mahkemesi olan Mersin Ticaret Mahkemelerinin yetkili olduğunu, ayrıca müvekkili ile davacı taraf arasında bir taşıma ilişkisi olmadığını, bu konuda yapılmış bir yazılı taşıma anlaşması olmadığını gibi müvekkili tarafından kesilen bir faturanın da olmadığını, müvekkili şirketin deniz taşımasında bulunduğunu, kara taşınmasında taşıyıcı forvarder veya başka bir sıfat altında ticari faaliyette bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü vekili; müvekkili kuruluş ile davacı arasında herhangi bir hukuki ilişki olmadığını, emtia gönderenin Akyapı şirketi olduğunu, müvekkiline davalı olarak husumet yöneltilemeyeceğini, ayrıca davanın ancak idari yargıda açılması gerektiğini, yetkili mahkemenin Ankara mahkemeleri olduğunu, ayrıca TCDD Yurt içi eşya tarifesinin 3. bölümünün tazminat verme koşulları başlıklı maddesine göre, taşıma belgesi üzerinde beyan edilen değerin kg. başına düşen değeri dikkate alınmak suretiyle tazminat verileceğinin kararlaştırıldığını, tazminat işlemlerinde TCDD mevzuatlarının geçerli olduğunu, eşyanın bildirilen değerinin 20.000,00 TL olduğunu, bu bedelin dışında bir bedelin talep edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
Davalı ... İnşaat Sanayi Tic. Ltd. Şti. vekili; müvekkili şirketi ile davacı şirket arasında herhangi bir akdi ilişkinin olmadığını, taşıma sözleşmesinin davacı ile davalı ... şirketi arasında kurulduğunu, müvekkili şirketin bir alt taşıyıcı olduğunu, yük ve yolcu taşımanın son taşıyıcı olan TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davacıya ait malların davalı TCDD'na ait tren ile taşınması sırasında makinistlerin treni alkollü olarak kullandığı, tren hareket halinde iken uyudukları, trenin ters makasa geçişi sırasında uyandıkları, makinistlerin trene kontrolü veya müdahalesinin bu sebeple olmadığı, bu nedenle 6762 sayılı TTK.' nun 782. maddesi hükmü dikkate alınarak, davalı TCDD'nın zararının meydana gelmesinde % 100 kusurlu olduğu, davacının hasar gören çelik kapıların sovtaj (hurda) değeri düşüldükten sonra net zararının 79.984,78 TL olduğu, akdi taşıyıcı olan davalılar ..., Akyapı Ltd Şti ve TCDD'nın bu zarardan müteselsilen sorumlu oldukları, ancak davalı TCDD'nın düzenlediği ticari taşıma belgesi (çıkış) incelendiğinde, yükün kıymetinin 20.000,00 TL olarak beyan edildiği, bu nedenle de davalı TCDD'nın sorumluluğunun 20.000,00 TL ile sınırlı olduğu, zaman itibarı ile uygulanması gereken 6762 sayılı TTK.' nun 785. maddesi uyarınca, davalılar ... ve Akyapı' nın ise gerçek zarar miktarından sorumlu oldukları, davalı OSZF Ltd' nin ise somut olayda taşıyıcı sıfatının sabit olamadığı, bu davalının sadece tarafları bir araya getirmekte aracılık ettiği gerekçesiyle davalı OSF İnt. Log. Services Foreign Trade Co. Ltd. hakkındaki davanın husumet yokluğundan reddine, davalı ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti, Akyapı İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın kısmen kabul-kısmen reddine, 79.984,78 TL zararın davalılar ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti., Akyapı İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin tamamından, davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün ise 20.000,00 TL'lik kısmından sorumlu olması koşulu ile dava tarihi olan 20/06/2012 tarihinden itibaren işleyecek değişen oranlarda avans faizi ile birlikte bu davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemlerinin reddine karar verilmiştir.
Kararı davalılar ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti., davalı ... İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü vekilleri ayrı ayrı temyiz etmiştir.
1-Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davalılar ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti. vekili ve davalı ... İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarına gelince; dava konusu taşımanın multimodal bir taşıma olduğu anlaşılmakla, dosya kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirmede davalı ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti.'nin taşımanın hangi aşamasında ne sıfatla yer aldığı anlaşılamamış olup bu hususun gerekçeli kararda da açıklığa kavuşturulmadığı, hükme esas alınan bilirkişi raporunda da bu davalının akdi taşıyıcı olarak tespitinde hangi belgelerin dayanak alındığının da anlaşılamadığı; yine davalı ... İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.'nin de taşımanın kara taşıma ayağında görev aldığı, fabrikadan tren istasyonuna kadar olan kara taşımasını üstlendiği, ancak kazanın demiryolu ile taşıma esnasında gerçekleştiği, kazanın davalı ... İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti.'nin taşıma ve sorumluluk alanında gerçekleşmediği, ancak mahkemece bu davalının da sorumluluğuna hükmedildiği, davalılar ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti. ve davalı ... İnşaat San. Ve Tic. Ltd. Şti.nin hangi gerekçelerle zarardan sorumlu tutulduğu anlaşılamadığı gibi kararın bu davalılar yönünden denetlenmesi de mümkün olmadığından, mahkeme kararının mümeyyiz davalılar yararına bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine; (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalılar ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti. vekili ve davalı ... İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalılar yararına BOZULMASINA; takdir olunan 3.815,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalı ... Uluslararası Nakliyat ve Gemi Acenteliği Ltd. Şti.'ye verilmesine, takdir olunan 3.815,00 TL duruşma vekalet ücretinin davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğünden alınıp davacıya verilmesine, ödedikleri peşin temyiz harcının istekleri halinde temyiz eden davalılar ... Uluslararası Nakl Gemi Acen. Tic. Ltd. Şti. ve Akyapı İnşaat San. Ltd. Şti.'ye iadesine,
aşağıda yazılı bakiye 1.026,20 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü'nden alınmasına, 23/03/2022 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY

Dava, eşya taşıma sözleşmesine dayalı tazminat istemine ilişkindir.
Yargılama devam ederken 6461 sayılı Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirmesi Hakkında Kanun 01.05.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve Yasa'da gösterilen TCDD Taşımacılık A.Ş. 17.06.2016 tarih 9099 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde yayınlanarak tüzel kişilik kazanmıştır.
6461 sayılı Kanun’un “Devir Hükümleri” başlıklı geçici 1. maddesi (a) bendinde, Şirkete devredilecek personel ile cer, yük ve yolcu taşıma hizmetlerinde kullanılan çeken ve çekilen araçlarla, bunlarla ilgili her türlü diğer araç, gereç ve cihazların belirlenmesi ve personelin kadro ve pozisyonlarıyla, “araç, gereç ve cihazların ise hak, alacak, borç ve yükümlülükleriyle birlikte” şirkete devredilmiş sayılacağı hüküm altına alınmıştır.
Geçici 1. maddenin (b) bendinde de, (a) bendi kapsamında devredilen personel ile araç, gereç ve cihazlarla ilgili TCDD’ce taraf olunan işlem ve sözleşmelerde Şirketin taraf olacağı ve derdest dava ve takiplerde Şirketin kendiliğinden taraf sıfatı kazanacağı, yine “bu hususlarla ilgili olarak” TCDD tarafından yapılan iş ve işlemler sebebiyle açılacak davanın Şirkete yöneltileceği düzenlenmiştir.
Bir sübjektif hak, kendisinden davalı olarak istenebilecek olan kişi, o hakka uymakla yükümlü (borçlu) olan kişidir. Dava, borçludan başka üçüncü kişiye karşı açılırsa, davalının, davalı (borçlu) sıfatına sahip olmadığından (sıfat yokluğundan, husumetten) reddedilir. Taraf sıfatı usul hukuku sorunu olmayıp dava konusu sübjektif hakkın özüne ilişkin bir maddi hukuk sorunudur. Sıfat yokluğu bir def'i değil, davada taraf olarak gözüken kişiler arasında dava konusu hakkın doğumuna engel olan bir itirazdır. Hakim kendisine sunulan dava malzemesinden bir itiraz sebebinin varlığını öğrenirse bunu kendiliğinden gözetir.
Yargılama aşamasında olayın davacı ile taşıma ilişkisi içerisinde bulunan davalıya ait taşımaya tahsis edilen TCDD'ye ait trenin başka bir trene arkadan çarparak meydana gelen kazada, davacıya ait ürünlerin kullanılamaz hale geldiği iddia edilmiştir. Dava açıldıktan sonra ancak yargılama devam ederken yürürlüğe giren 6461 sayılı Yasa uyarınca davalı TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün temyiz itirazları kabul edilerek, kararın bu davalı yararına bu nedenle bozulması gerektiği düşüncesinde olduğumdan, ilamın 1 nolu bendindeki sayın çoğunluğun görüşüne karşıyım.