Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/2855 Esas 2022/2535 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı firma, davalı şirketten satın aldığı iş makinesinin ayıplı olduğunu ve giderilemeyen bu ayıplar nedeniyle iade veya değişim istemiyle dava açmıştır. Mahkeme, Bilirkişi raporu ve kanun maddeleri doğrultusunda, davalının ayıpları giderememesi nedeniyle aracın değiştirilmesi veya iadesi yönünde karar vermiştir. Ancak davalı tarafın temyizi üzerine Yargıtay, dosyanın yeniden bilirkişi incelemesine gidilmesi gerektiği kararını vermiş ve Bilirkişi raporunda yapılan eksik inceleme nedeniyle, davacı veya davalı tarafından giderilebilecek bir ayıp olup olmadığının detaylı şekilde incelenmesi gerektiğini belirtmiştir.
Kanun Maddeleri:
- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 227 maddesi (Satıcının satılanı ayıplarından sorumlu olduğu durumlarda alıcının seçimlik hakları)
- 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 230 maddesi (Birden çok mal veya birden çok parçadan oluşan bir mal birlikte satılmış olupta bunlardan bazıları ayıplı çıkarsa dönme hakkının bunlardan ancak ayıplı çıkanlar için kullanılabileceği)

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada Adilcevaz Asliye Hukuk Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 22.12.2020 tarih ve 2019/100 E. - 2020/85 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı ... San. Tic. AŞ'nin Diyarbakır şubesinden 2012 model volvo BL7 1B BEKO LODER marka bir adet iş makinesini 08/06/2012 tarihli fatura ile 140.997,02TL bedel karşılığında müvekkilince satın alındığını, yaklaşık 10 gün sonra Bitlis ili Adilcevaz ilçesinde davalı şirket yetkililerin tarafından satışa konu iş makinesinin teslim edildiğini, teslimat esnasında yetkili servis elemanlarınca deneme çalışmaları yapıldığını, yetkili servis huzurunda yapılan deneme çalışmalarında makinenin kara duman attığını, davalı şirketin servis yetkilisinin bu sorunun zamanla geçeceğini beyan ettiğini, ancak makinedeki bu sorunun devam ettiğini, ayrıca makinenin bir çeyrek depoda 5 saat çalışması gerekirken üç buçuk saat çalıştığını, bir saatte beş buçuk litre akaryakıt tüketmesi gerekirken 9 litre tükettiğini tespit ettiklerini, tüm bu ayıpların davalı şirket yetkililerine bildirildiğini, bunun üzerine davalı şirketin yetkili servisince farklı tarihlerde ayıpların giderilmeye çalışıldığını, ancak tüm bu ayıpları gidermeye yönelik davalı şirketin servis çalışmalarının neticesiz kaldığını ve makinedeki ayıpların giderilemediğini, davacı şirketin satın almış olduğu iş makinesinden beklenen faydanın elde edilemediğini, söz konusu ayıpların makinenin değerini önemli ölçüde azaltan ayıplar olduğunu, davalı şirkete satıma konu iş makinesinin ayıpsız misli ile değiştirilmesi, bunun mümkün olmaması durumunda satış bedelinin faiziyle birlikte davacı müvekkil şirkete iadesi ihtarında bulunulduğunu, ancak işbu ihtara rağmen davalı şirketin yükümlülüğünü yerine getirmediğini belirterek söz konusu iş makinesinin davalı şirketce aynı marka ve model başka bir iş makinesi ile değiştirilmesine, ayıplı iş makinesinin ayıpsız misli ile değiştirilmesi mümkün olmadığı takdirde sözleşmenin feshi ile 140.997,02 TL satış bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın 6 aylık süre içerisinde açılmadığını bu nedenle zaman aşımı nedeniyle reddinin gerektiğini, ayrıca davacı tarafça ayıp ihbarlarının yasada belirlenen süresinde yapılmadığını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya ve tüm dosya kapsamına göre; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 227 maddesinde "satıcının satılanı ayıplarından sorumlu olduğu hallerde alıcı aşağıdaki seçimlik haklarından birini kullanabilir. 1-satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, 2-satılanı alı koyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme, 3-aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, 4-imkan varsa satılanı ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme, Alıcının genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır." hususları düzenlenmiş olup, satılanın ayıplı olması halinde alıcının seçimlik haklarını satıcıya karşı yöneltebileceği, 12/10/2020 tarihli ek bilirkişi raporunda, davaya konu iş makinesinin fazla yakıt yaktığının tespit edildiği, bahse konu makinede satış işlemi gerçekleştirilirken iş makinesi belirli bir süre kullanılmadığı sürece aracın fazla yakıt yaktığının tespitinin o an için mümkün olmadığı, aracın bu durumunun gözle görülebilecek ve ilk bakışta tespit edilebilecek ayıplardan olmadığı ve gizli ayıp olduğu tespit edildiği gerekçesiyle davanın kabulü ile 2012 model Volvo BL71 BEKO LODER marka aracın davalı tarafından 0km aynı nitelikte yenisi ile değiştirilmesine ve davacı tarafından ayıplı olan aracın davalıya iadesine karar verilmiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
Dava satılanın ayıplı olması iddiasına dayalı misli ile değişim, olmadığı takdirde bedel iadesi istemine ilişkindir.
6098 sayılı T.B.K. 230 maddesinde "birden çok mal veya birden çok parçadan oluşan bir mal birlikte satılmış olupta bunlardan bazıları ayıplı çıkarsa dönme hakkının bunlardan ancak ayıplı çıkanlar için kullanılabileceği, ancak alıcıya veya satıcıya önemli bir zarar vermeksizin ayıplı parçanın diğerinden ayrılmasına imkan yoksa dönme hakkının satılanın tamamını kapsamasının zorunlu olduğu" düzenlenmiştir.
Dava konusu iş makinesi davacıya 08.06.2012 tarihli fatura ile satılarak teslim edilmiş olup Daire'nin 07.03.2017 tarihli bozma ilamı üzerine halen faal olduğu üzerinde yapılan keşif sonucu 30.12.2019 tarihli bilirkişi ... raporu ile anlaşılan araca ilişkin düzenlenen ve yerel mahkemece hükme esas alınan 08.06.2020 tarihli asıl ve 12.10.2020 tarihli ek raporda "aracın aşırı yakıt tüketimi sebebinin enjektörler ve püskürtme pompasından kaynaklandığı, gizli ayıp niteliğinde olduğu" mütalaa edilmiş, ancak bilirkişiler kurulunca TBK 230 maddesi kapsamında bir değerlendirme yapılmamıştır.
Bu halde dosyanın yeniden 08.06.2020 tarihli raporu düzenleyen kurula tevdii ile TBK 230 maddesi kapsamında enjektör ve püskürtme pompasındaki ayıbın, aracın tamamını ayıplı hale getirip getirmeyeceği, enjektör ve püskürtme pompasının değişimi ile ayıbın, giderilip giderilemeyeceği, bu şekilde ayıbın giderilmesi mümkün ise dava tarihi itibariyle yapılacak masrafların nelerden ibaret olduğu konusunda ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmelidir.
Eksik incelemeye dayalı yerel mahkeme kararının açıklanan nedenle davalının temyiz isteminin kabulü ile bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itrirazlarının kabulü ile hükmün davalı lehine BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davalıya iadesine, 29/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.