Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2020/6384 Esas 2022/3578 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı şirket ile davalı arasında UHP Graphite Electrode ticari isimli malzemenin satışı konusunda anlaşma sağlandığı ancak fatura düzenlemesi konusunda uyuşmazlık yaşandığı bir davada, mahkeme davacının edimini tam olarak yerine getirmediği gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Davacı vekili karara itiraz ederek istinaf başvurusunda bulunmuş, ancak Bölge Adliye Mahkemesi istinaf başvurusunu esastan reddetmiştir. Temyiz eden davacı vekilinin istemleri reddedilmiş ve Bölge Adliye Mahkemesi kararı onanmıştır.
HMK'nın 353-(1)-b)-1) maddesi uyarınca, davalı vekilinin ve davacı vekilinin istinaf başvurularının ayrı ayrı reddine karar verilmiştir. HMK'nın 370/1. maddesi uyarınca kararın onanmasına, takdir olunan duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, HMK'nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz ilam harcının alınması kararlaştırılmıştır.

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 7. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Gebze Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 18.02.2019 tarih ve 2017/699 E- 2019/164 K. sayılı kararın taraf vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf istemlerinin ayrı ayrı esastan reddine dair Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi'nce verilen 16.06.2020 tarih ve 2020/658 E- 2020/663 K. sayılı kararın duruşmalı olarak Yargıtay'ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, duruşma için belirlenen 26.04.2022 günü hazır bulunan davacı vekili Av. ... ile davalı vekili Av. ... dinlenildikten sonra duruşmalı işlerin yoğunluğu ve süre darlığından ötürü işin incelenerek karara bağlanması ileriye bırakıldı. Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı ile Çin menşeli UHP Graphite Electrode ticari isimli 400x1800 mm ve 38,637 kg emtianın, Çin'den tedariki için görüşme yapıldığını ve bu çerçevede taraflar arasında sipariş ilişkisi kurulduğunu; taraflar arasında yapılan anlaşma çerçevesinde, davacının Empet tedarikçi sıfatı ile ilgili emtianın, COSU6124924590 numaralı konşimento tahtında Çin'den Haydarpaşa Limanı'na teslimi ile ilgili gerekli işlemleri gerçekleştirdiğini; davacının söz konusu siparişi süresinde ve teminine uygun olarak üretici firma olan Hefei Carbon Co Ltd.'den satın aldığını; konşimento tahtında "TO ORDER" olarak görülen davalıya malların mülkiyetini naklettiğini, davalıya gönderilen faturaya itiraz edilmediğini, mal bedelini ödememesi sebebiyle aleyhine başlatılan icra takibine itiraz ettiğini ileri sürerek, itirazın iptalini talep etmiştir.
Davalı vekili, müvekkili tarafından verilen siparişin, davacı şirket tarafından onaylandığı ve bu şekilde icap-kabul ilişkisinin gerçekleştiğini; davacının sözleşmede kararlaştırılan birim fiyattan daha yüksek bir bedeli esas alarak fatura kestiğini ve bu faturanın kendisine iade edildiğini, anlaşmaya uygun fatura kesmediği için malın millileştirilmesine ilişkin işlemlerin yapılamadığını savunarak, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, davacı ile davalı arasında, davacının "onaylıyoruz" diyerek kaşe ve imzasının bulunduğu 12/05/2017 tarihli sipariş formu başlıklı belge ile Elektrod 400 mm UHP 400 X 1800 mm, 40.000 kg malzemenin 3,81 USD bedel ile satışı konusunda anlaştıkları; davalı tarafın teklif formunu, davacı tarafın onaylaması ile bu sipariş formunda belirtilen şekli ile taraflar arasında satış sözleşmesinin kurulduğu; 12/05/2017 tarihli sipariş formunda malın teslim yerinin Cıff, ödeme şeklinin CAD Cash Against Documents (Vesaik mukabili ödeme) ve önemli not şeklinde şartlarla belirlenmiş olduğu; vesaik mukabili ödemenin ithalatçı firmanın bankasının ihracat bedelini ihracatçı firmanın bankasına ödemesi karşılığında belgelerin ithalatçıya teslimini ön gören ödeme şekli olduğu; ithalatçının teslim aldığı ödeme belgeleri ile malı gümrükten çekme hakkına sahip olduğu; dosyaya davalı tarafça sunulan COSOU6124924590 sayılı 22/06/2017 tarihli limandan limana taşımalı konişmentonun, Cosso Shıppıng Lınes CO. Ltd. Deniz Acentası tarafından tanzimine, yükleyicisi firma hanesi Hefei Caron Co. Ltd. China, alıcı firma hanesinin Emre (to order) açık bırakıldığı; ihbar adresinin Empet Metalürji San. Tic. Ltd. Şti firması olduğu; emre düzenlenen konişmentonun ticari olarak ciro yolu ile devredilebilir konişmento olduğu; bu tür konişmentoların yükletenin emrine düzenlenmiş kabul edileceği; bu durumda, ticari dolaşıma çıkacak konşimentonun, öncelikle konişmentonun yükleten bölümünde bulunan yükleten (shipper) tarafından cirolanmasının gerektiği; konişmentoda ihbar adresinin, davacı Empet firması olduğu; davacı Empet tarafından bu konişmentonun davalıya teslim edildiği; dosyada alınan bilirkişi heyet görüşünün aksine konişmentonun davalıda olduğunun tarafların kabulünde olduğu; ancak, konişmentonun ciro işleminin, konişmentodan anlaşılamadığı; emre yazılı konişmento olması nedeni ile davacının konişmentoyu ciro işlemine tabi tuttarak davalıya teslim etmesi gerektiği; davacının, cirolamadan konişmentoyu davalıya teslim ettiği; bununla birlikte serbest dolaşıma giriş beyannamesine gümrük yönetmeliğinin 115. maddesi gereğince, zorunlu olarak yurt dışında ihracatçı firma tarafından tanzimli fatura ve ithalat rejimi hükümlerinde zorunlu tutulan belgeleri de eklemek sureti ile fiili ithalatın gerçekleştirilmesi gerektiği; davacının 39.277 kg malzeme bedeli olarak 12/05/2017 tarihli anlaşma doğrultusunda malzemenin kg'na 3,81 USD bedel üzerinden 149.645,37 USD fatura düzenleyerek davalıya teslim etmesi gerektiği halde, anlaşmaya aykırı olarak 09/08/2017 tarihli 38.637 kg 656.829,00 USD bedelli fatura tanzim ettiği ve bu faturaya davalı tarafın süresinde itiraz ettiği; her ne kadar davalının itirazını içeren ihtarname davacıya ulaşmamış ise de; davalının itiraz iradesini ortaya koyması açısından yeterli olduğu ve bu haliyle davacının takibe koyduğu faturanın da kesinleşmediği; faturanın, davalının ticari defterlerinde kayıtlı da olmadığı; sözleşmeye uygun fatura düzenlenerek davalıya teslim edilmediği için davalı tarafça millileştirmenin yapılmasının da mümkün olmadığı; kaldı ki tarafların anlaşması doğrultusunda millileştirme işleminin de davacı tarafça yapılması gerektiği; davacının, kendi üzerine düşen yükümlülükleri tam olarak yapmadığı; bu haliyle, davacının edimini ifa ettiği veya ifayı teklif ettiğinin kabul edilemeyeceği; bu sebeplerle, davacının satın aldığı malların semenini ödeme borcunun da muaccel olmadığı gerekçesiyle davanın ve kötüniyet tazminatının reddine karar verilmiş; bu karara karşı taraf vekillerince istinaf yoluna başvurulmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesince, HMK.'nun 353-(1)-b)-1) maddesi uyarınca, davalı vekilinin ve davacı vekilinin istinaf başvurularının ayrı ayrı reddine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun HMK'nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve yasaya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK'nın 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, takdir olunan 3.815,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, HMK'nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı bakiye 26,30 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 28/04/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.