Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/2251 Esas 2022/4565 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, müvekkilinin mantar üretimi için gerekli olan kompostu davalıdan satın aldığını ve ayıplı kompost teslimatından kaynaklı zararının olduğunu belirterek davalıdan zararının karşılanmasını talep etmiştir. Mahkeme, davacının kompostun ayıplı olduğunu kanıtlayacak yükümlülüklerinin yerine getirmediği gerekçesiyle davanın reddine karar vermiştir. Davacı vekili bu kararı temyiz etmiştir. Yargıtay ise mahkeme kararının uygun olduğuna karar vererek davacı vekilinin temyiz itirazlarını reddetmiştir.
Kanun Maddeleri:
- Borçlar Kanunu, Madde 216: Karşı tarafa ayıpları en kısa zamanda bildirme yükümlülüğüne dair hükümleri içermektedir.
- Ticaret Kanunu, Madde 23: Tacirlerin basiretli bir tacir olarak işlem yapma yükümlülüğüne dair hükümleri içermektedir.

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada Kocaeli 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 05.11.2020 tarih ve 2017/64 E. - 2020/452 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin mantar üretimi yaptığını ve mantar üretimi için gerekli olan mantar kompostunu sürekli ve periyodik olarak davalıdan satın aldığını, taraflar arasında yapılan en son alım sözleşmesine istinaden davalı tarafça müvekkiline 17 parti kompost tesliminin üstlenildiğini, müvekkilinin de karşılığında 126.400,00 TL ödemeyi taahhüt ederek 14 adet çek keşide ettiğini, çeklerin teslimi sonrasında ilk teslimatın 03/09/2012, son teslimatın ise 31/10/2012 tarihinde yapıldığını, davalıdan satın aldığı kompostlarla ekimi yapmış olmasına rağmen her ekimden %25 verim alması gerekirken bu verimi alamadığını, müvekkili tarafından 23.11.2012 tarihinde 2012/31 D. İş sayılı dosyası ile tespit yaptırıldığını, müvekkilinin ayrıca bedelsiz kompostlar için de tespit yaptırdığını bu kompostların da bozuk olduğunun 2013/3 D. İş sayılı dosyası ile tespit edildiğini, davalı tarafa ... 9. Noterliği' nin 14.01.2013 tarih ve 966 yevmiyeli ihtarnamesi ile ihbarda bulunulduğunu, delil tespitini yapan mahkemece müvekkilinin ayıplı kompostlar nedeni ile verim alamaması neticesinde 62.300,00 TL zarara uğradığının tespit edildiğini, davalıya bugüne kadar toplam 73.760,00 TL ödeme yapıldığını, 52.640,00 TL'lik kısmın ise ödenmemiş olmakla birlikte bu bedellere karşılık verilen çeklerin davalının uhdesinde olup haksız yere müvekkilinden tahsili yoluna gidileceğini, ileri sürerek 6 adet çeklerin bedelsiz kaldığının tespitine, davalıya ödenen miktarların istirdatına yönelik olarak şimdilik 73.760,00 TL'nin, davalı tarafından ayıplı kompost malzemesi teslim edilmesi nedeniyle müvekkilinin yapmış olduğu ekimden verim alamaması sonucu uğradığı zarara ilişkin fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 62.300,00 TL' nin avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, dava konusu kompostların davalı tarafından yasada belirtilen sürede bir takım tetkik ve muayeneden geçirilerek kontrol edilmediğini, kontrol ve muayene esnasında ayıplı durumun anlaşılamayacak olması halinde ise kompostun üretim odasına alınmasına müteakip olarak en geç 12 gün içerisinde açıkça gözlenebildiğini, kompostun üretim odasına alınmasına müteakip en geç 35-40 gün sonunda ilk hasat edilen mantarlar ile birlikte kompostun verimsizliğinin ortaya çıkacağını, 03.09.2012 tarihinde teslim alınmış olan ilk parti kompostun 10.10.2012-11.10.2012 tarihleri arasında verimlilik değeri ortaya çıkmışken davacının 15.10.2012 ve devamı zamanlarda müvekkilinden 6 parti kompost almaya devam ettiğini, 2012/31 D. İş sayılı dosyasında düzenlenen rapordan anlaşılacağı üzere davacının 26.09.2012 tarihli kompostlara ilişkin 61. günün sonunda 26 Kasım 2012 tarihinde kompost odasını boşalttığını beyan ettiği, verimin düşük olduğunun davacı tarafından görüldüğünü, 26.09.2012 öncesinde de ayıplı olduğu öne sürülen 8 parti mal teslimi yapıldığını, ancak bu tarihlerde müvekkili şirkete ayıplı durumun ihbarı niteliğinde harhangi bir yazının ulaşmadığını, davacının 14.01.2013 tarih 00966 yevmiye nolu ihtarnamesi ile müvekkiline ayıp ihbarında bulunduğunu, ihtarnamenin 16.01.2013 tarihinde müvekkiline tebliğ edildiğini, davacıya teslim edilen son parti malın 31.10.201 tarihinde teslim edilmesine karşılık oldukça fazla zaman sonra ve en önemlisi verimliliğin müvekkili tarafından satılan kompostlardan kaynakladığının saptanmasının mümkün olamayacağını, mantar üretiminde verimliliği etkileyen birçok sebep bulunduğunu, verimsizliğin kompostun ayıplı olmasından kaynaklandığını ileri sürebilmek için alıcının en geç kompostun kuluçka dönemini tamamladığı12. günün sonunda, örtü toprağın serilmesinden önce satıcıya ihbar etmesi gerektiğini, davacının 03.09.2012 tarihinde teslim almış olduğu kompost maldan hasat almaya başlamış iken kompostun ayıplı olduğunun davacı tarafından anlaşılmış olması gerektiğini, 31.10.2012 tarihinde müvekkilinden son teslim almış olduğu parti mal ve beyan ettiği 04.12.2012 ve 18.12.2012 tarihinde bedelsiz teslim almış olduğu kompostlara ilişkin ayıplı olmaları yönünde ciddi bir şüphesi mevcutken davacının o esnada yeni teslim almış olduğu saf kompost analizi testi yaptırmaları gerekirken dosyada böyle bir raporun mevcut olmadığını, davacının tek taraflı olarak yaptırdığı delil tespiti sonucunda hazırlanan bilirkişi raporunu kabul etmediklerini, davacı tarafın taleplerini kabul anlamına gelmemek kaydıyla davacıya teslim edilen 4 parti toplam 80 ton bedelsiz kompost mevcut olduğunu, davacı tarafın zararı hesaplanacak ise 80 tonluk komposttan ortalama %15 verim sağlandığı düşünülerek bu kazancın davacı zararından düşülmesi gerektiğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, uyulan bozma ilamı ve tüm dosya kapsamına göre, davacı tarafından satın alınan kompostların teslimi davalı tarafından 03/09/2012 ile 31/10/2012 tarihleri arasında yapıldığı, davacının 22/11/2012 ve 14/01/2013 tarihlerinde Çubuk Sulh Hukuk Mahkemesi' ne delil tespiti için başvuruda bulunduğu, dosyası üzerinden aldırılan 06.12.2013 tarihli bilirkişi raporunda mantarların flaş adı verilen 6-7 gün aralıklı ürün dalgaları halinde oluştuğu ve bir üretim döneminde 5-6 flaş alınabildiği, ilk üç flaşın yaklaşık 3 hafta en verimli dönemi olduğu, 20.02.2015 tarihli bilirkişi raporunda kompostun ayıplı olup olmadığının ortalama 15 gün olduğu ve davacının ilk gelen partinin üretim aşamasının 15. gününde kompostta problemler olduğunu basiretli tacir olarak fark etmesi gerektiğinin bildirildiği, buna rağmen davacının ilk partinin giriş tarihi olan 03/09/2012 tarihinden 31/10/2012 tarihine kadar davalıdan kompost almaya devam ettiği ayıp ihbarını derhal yapmadığı, davacının süresi geçtikten sonra delil tespiti talebinde ve ayıp ihbarında bulunduğu, ayrıca muayene külfetini de yerine getirmemiş olduğu, aldırılan 06.12.2013 ve 20.02.2015 tarihli raporlardaki teknik ve bilimsel tespitlere göre davacının kompostun ayıplı olduğuna dair iddiasının ispatlanmış sayılamayacağı, kompostta satım sırasında ayıp bulunup bulunmadığının tespitinin de dosyadaki delillerle mümkün olmadığı, teknik olarak imkansız hale geldiği, davacının davalıdan satın aldığı kompost malzemedeki ayıpla ilgili muayene ve ihbar yükümlülüklerinin süresi içerisinde ve kanunda belirlenen usule uygun yerine getirmediği, davacının malı ayıplı haliyle kabul etmiş sayılması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin bütün temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 26,30 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 07/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.