Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/2928 Esas 2022/4921 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı ile imzalanan Bayilik Protokolü ve Akaryakıt İstasyonu İşletme ve Bayilik Sözleşmesi uyarınca davalının taahhüt ettiği miktarda akaryakıt ve müstahzarları satın almadığını, sözleşmede belirtilen ceza-i şartı ödemesi gerektiğini ve cezai şartın tahsilini talep etmiştir. Mahkemede yapılan yargılamaya ve dosya kapsamına göre, taraflar arasındaki ilk sözleşmenin sona ermesiyle birlikte davacı tarafından gönderilen ihtarname ile cezai şartın talep edildiği anlaşılmıştır. Ancak mahkemece davalı vekilinin talebi üzerine davanın reddine karar verilmiştir. Yargıtay ise davacının ilk sözleşme kapsamında davalıya ihtarname gönderdiği ve cezai şart talebinde bulunduğu gözetildiğinde davanın esasına girilerek değerlendirme yapılıp bir karar verilmesi gerektiğini belirtmiş ve kararı bozmuştur.
Kanun Maddeleri: Bayilik Protokolü ve Akaryakıt İstasyonu İşletme ve Bayilik Sözleşmesi, Türk Borçlar Kanunu.

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen davada İstanbul 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce bozmaya uyularak verilen 13.01.2021 tarih ve 2019/563 E. - 2021/17 K. sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Davacı vekili, davalı ile Bayilik Protokolü ve Akaryakıt İstasyonu İşletme ve Bayilik Sözleşmesi imzalandığını, davalının her yıl 1000 m³ akaryakıt ve müstahzarlarını satın almayı taahhüt ettiğini, ancak taahhüt ettiği miktarı satın almadığını, bu nedenle 14.01.2008 tarihli sözleşmenin 4. ve 8/b maddelerinde belirtilen ceza-i şartı ödemesi gerektiğini, ayrıca 10.12.2007 tarihli protokolün 16. maddesinde " .... Bayi adayı herhangi bir şekilde bu protokolü fesih etmek isterse Turkuaz'a 100.000 USD ( Yüzbin Amerikan Doları ) cezai şartları ödemeyi gayri kabili rücu kabul, beyan ve taahhüt eder ... " hükmünün bulunduğunu ileri sürerek 124.100 USD karşılığı olan 230.000.- TL cezai şartın davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacının dayandığı bayilik sözleşmesinin süresinin bittiğini, yeniden sözleşme yapıldığını, 20.05.2013 tarihinde bayilik ilişkisinin tamamen son bulduğunu, 14.01.2008 tarihli sözleşme nedeniyle herhangi bir talepte bulunmadan 14.01.2013 tarihli sözleşmenin yapıldığını, yeni sözleşmede cezai şart düzenlemesi olmadığını ve tonaj taahhüdünün bulunmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılamaya ve dosya kapsamına göre; taraflar arasında imzalanan 10.12.2007 tarihli bayilik ön protokolünden sonra 14.01.2008 tarihli bayilik sözleşmesinin imzalandığı, bu sözleşmenin 14.01.2013 tarihinde sona erdiği, tarafların aynı tarihte yeni bir sözleşme imzaladıkları, bu sözleşmenin süresinin 20.05.2013 tarihinde bittiği, ilk sözleşmenin sonraki tarihli sözleşmenin imzalanması ile birlikte yürürlükten kalkmış olduğu, davacı tarafın sonraki sözleşmeyi imzalarken ilk sözleşmeden dolayı cezai şart talep hakkını saklı tutmadığı, bu konuda ihtirazı kayıtta koymadığı, ikinci sözleşmede taraflar arasında asgari alım taahhüdü ile ilgili bir miktarın belirlenmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, taraflar arasında imzalanan Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi uyarınca cezai şartın davalıdan tahsili talebidir.
Mahkemece, taraflarca imzalanmış 14.01.2008 tarihli bayilik sözleşmesinin tarafların daha sonra imzalamış olduğu 14.01.2013 tarihli sözleşme ile sona erdirildiği, davacı tarafın sonraki sözleşmeyi imzalarken ilk sözleşmeden dolayı cezai şart talep hakkını saklı tutmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Ancak, taraflar arasında imzalanan 14.01.2008 tarihli ilk bayilik sözleşmesinin 4. maddesinde asgari alım taahhüdü ile ilgili bir miktar belirtilmiş olup, davacı tarafından 31.01.2011 tarihli ve 17.06.2011 tarihli davalıya gönderilen ihtarnameler ile 14.01.2008 tarihli bayilik sözleşmesi uyarınca sözleşmede taahhüt edilen alım miktarına uygun davranılmadığı, sözleşmeye uygun davranılmadığı taktirde cezai şart alacağının talep edileceği ihtar edilmiş, 28.01.2013 tarihli ihtarnameyle de yıllık satış taahhüdünü sağlayacak oranda akaryakıt alımı yapılması veya cezai şart bedelinin ödenmesinin ihtar edildiği anlaşılmıştır. Davacının ilk imzalanan 14.01.2008 tarihli sözleşme kapsamında davalıya ihtarname gönderdiği ve cezai şart talebinde bulunduğu gözetildiğinde mahkemece anılan hususlar gözetilerek davanın esasına girilerek değerlendirme yapılıp bir karar verilmesi gerekirken yukarıda özetlenen gerekçelerle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün temyiz eden davacı yararına BOZULMASINA, ödediği peşin temyiz harcının isteği halinde temyiz eden davacıya iadesine, 15/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.