Yargıtay 11. Hukuk Dairesi 2021/2786 Esas 2022/5132 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davalı Toprak Mahsülleri Ofisi ile Tiryaki Argo Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında imzalanan ithalat alım sözleşmesi ile ilgili olarak ortaya çıkan uyuşmazlık nedeniyle açılan davada, hakem heyeti, sözleşmenin davalı tarafından haklı nedenlerle feshedildiği ancak feshin maddi ve usul açıdan hatalı yapıldığı gerekçesiyle tazminat ödenmesine hükmetmiştir. Toprak Mahsülleri Ofisi ise hakem heyetinin usul ve hukuka aykırı şekilde karar verdiğini ve kararın iptal edilmesi gerektiğini savunmuştur. İlk Derece Mahkemesi, hakem heyetinin usul ve hukuka aykırı karar vermediğini ve iptal talebini reddetmiştir. Karar temyiz edilmiş ancak temyiz itirazları reddedilmiştir.
Kanun Maddeleri: Tahkim yargılaması, mahkemeler tarafından içerik denetiminin yapılamayacağı ve kararlarının hukuka uygun olup olmadığının da denetlenemeyeceği esaslarına göre gerçekleştirilir.

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 22. HUKUK DAİRESİ (İLK DERECE MAHKEMESİ

ISTAC Tahkim Komisyonu Hakem Heyetince verilen 05.02.2020 gün ve 2019/DA-290 sayılı kararın iptali istemi ile İlk Derece Mahkemesi sıfatıyla Bölge Adliye Mahkemesine açılan davanın yargılaması sonucunda davanın reddine ilişkin verilen 29.12.2020 gün ve 2020/1-2020/3 sayılı karar, yasal sürede davacı vekilince temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
Tiryaki Argo Gıda Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili; 31.12.2018 tarihinde taraflar arasında ithalat alım sözleşmesinin imzalandığını, müvekkilinin sözleşmede üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirdiğini, ancak yüklemenin elinde olmayan nedenlerle geciktiğinden bahisle davalı taraftan uzatma talebinde bulunulduğunu, davalının bu talebi 15.02.2019 tarihinde cezasız olarak 15.03.2019 tarihine kadar uzatmayı kabul ettiğini, ancak uzatma talebine konu ifa engelinin devam etmesi üzerine müvekkili tarafından tekrar uzatma ile birlikte Rusya’dan benzer kalitede çeltik tedarikine izin verilmesinin talep edildiğini, ancak ikinci uzatma talebinin reddedilerek sözleşmenin davalı tarafından 09.04.2019 tarihinde haksız olarak feshedildiğini, teminat mektuplarının irat olarak kaydedildiğini belirterek sözleşmenin haksız olarak feshedildiğinin tespiti ile sözleşmenin tasfiye edilmesini ve yoksun kalınan kazancın tespit edilerek ticari gecikme faizi ile birlikte tazminine karar verilmesini talep etmiştir.
Toprak Mahsülleri Ofisi vekili, davacı tarafından mücbir sebepler ileri sürülerek uzatma talebinde bulunulduğunu, müvekkili tarafından uzatmanın kabul edildiğini, ancak yükleme yapılmasına engel bir durum olup olmadığının resmi kanallar vasıtasıyla sorulduğunda gerçekte böyle bir durum olmadığının bir başka ifade ile davacının yanıltıcı belgeler sunduğunun tespit edildiğini, haklı nedenlerle sözleşmeyi feshettiklerini bildirerek başvurunun reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Hakem Kurulunca; davalı yanın sözleşmenin feshinde haklı olmakla birlikte sözleşmenin 10.1.,10.2 ve 7/h maddelerine uygun bir şekilde feshedilmediğinden davacının bir kısım taleplerinde haklı olduğu, sözleşmenin davacının kusurlu davranışları nedeniyle feshedilmesinden dolayı dava dilekçesinde talep edilen zarar kaleminin reddine, banka teminat mektuplarının gelir kaydedilmesi bağlamında davacının gerek temerrüde düşmesi ve sözleşmenin ilgili hükümleri dikkate alınarak 1/3 oranında teminat indiriminin hakkaniyete uygun bir sonuç doğuracağı, davalı lehine %65 oranındaki tutarın (4.768.218,00 TL) davacıya intikal ettirilmesine oy çokluğuyla karar verilmiştir.
Toprak Mahsülleri Ofisince; hakem heyetinin oluşumu sırasında tarafların eşitliği ilkesi ve hukuki dinlenilme hakkına riayet edilmediğini, taraflar bu konuda anlaşamadıkları halde baş hakem olarak davacı tarafın önerdiği Prof. Dr. ...'un atanmasına yapılan itiraz sonucunda itirazın kabul edildiğini, ancak bu defa da onunla aynı kürsüden Prof. Dr. ...’ın baş hakem seçilmesi kararının doğru olmadığını, Hakem Heyetinin 6 nolu kararı uyarınca 22.11.2019 tarihinde tüm delil belgelerin mail yoluyla kendileri tarafından gönderilmesine karşın davacı vekilinin süre uzatım talebinde bulunduğunu, Heyetçe talebin kabul edildiğini, ancak davacının isteğinden uzun tutularak 25.11.2019 pazartesi sabahı yerine pazartesi mesai bitimine kadar süre verildiğini, 26.11.2019 tarihinde dahi anılan belgelere ulaşılamadığını, delillerin süresinden sonra sunulduğuna ilişkin itirazlarının heyetçe kabul görmediğini, Hakem Heyeti tarafından kararın düzeltilmesi, yorumlanması veya tamamlayıcı karar oluşturulması yönündeki talebin de karşı tarafın görüşüne başvuru sırasında ihsası reyde bulunduğunu, Hakem Heyetinin tahkim davasında yetkisini aştığını ve uygulanması gereken hükümler dışında yeni bir hukuk yarattığını, sözleşmesi feshinde müvekkilini haklı bulduğu halde Kanunun emredici hükümlerine aykırı bir sözleşme bulunmamasına karşın çeşitli dayanaksız sebeplerle kanuna atıf yapılması ve %65, %35 şeklinde karar verilmesinin doğru olmadığı nedenleriyle hakem heyeti kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi İlk Derece Mahkemesi olarak; tahkimin esasen mahkemeler dışında yapılan yasal bir yargılama faaliyeti olduğundan verilen kararlarında mahkemeler tarafından içerik denetiminin yapılamayacağı ve kararlarının hukuka uygun olup olmadığının da denetlenemeyeceği ilkelerine göre; hakem heyetinin seçiminde ve hakem heyeti tarafından benimsenen usulde hukuki dinlenilme hakkının ihlal edilmediği, hakem heyetince tahkim anlaşması dışındaki bir konuda karar verilmediği, tahkim yargılaması sürecinde ve nihai kararda yetki aşımının olmadığı gerekçeleriyle iptal davası talebinin reddine karar vermiştir.
Kararı, davacı ... Mahsülleri Ofisi vekili temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacı vekilinin tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı, davacı vekilinin bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 21,40 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 21/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.