Davalı Kooperatif Ortağı Ve Peşin Bedelli Ortak Olan Davacıya Tahsis Edilecek Daire Bulunmadığı İddiasına Dayalı Tazminat - Peşin Bedelli Ortaktan Fazladan Tahsil Edilen Paranın İstirdadı - Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 2011/870 Esas 2011/2456 Karar Sayılı İlamı

23. Hukuk Dairesi 2011/870 E., 2011/2456 K.

23. Hukuk Dairesi 2011/870 E., 2011/2456 K.

• DAVALI KOOPERATİF ORTAĞI VE PEŞİN BEDELLİ ORTAK OLAN DAVACIYA TAHSİS EDİLECEK DAİRE BULUNMADIĞI İDDİASINA DAYALI TAZMİNAT
• PEŞİN BEDELLİ ORTAKTAN FAZLADAN TAHSİL EDİLEN PARANIN İSTİRDADI

• 1163 S. KOOPERATİFLER KANUNU [ Madde 23 ]

"İçtihat Metni"

Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün davalı vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği ko-nuşulup düşünüldü.

Davacı vekili, müvekkilinin davalı kooperatiften 8 daire ve 1 dükkanı sabit fiyatla satın alarak ortak olduğunu, bu hisselerden 7 daire ve 1 dükkana ilişkin hisseleri devrettiğini, davalı kooperatifin kur"aya davacıyı çağırmayarak dairesini teslim etmediğini, sonrasında borcunun bulunduğundan bahisle 1.397,50 TL istendiğini, itirazlarına yanıt alamadığını, sonrasında ihraç prosedürünün başlatılması nedeniyle ödeme yaptığını ileri sürerek, taşınmazın halihazır durumunun tespitini, sabit fiyat özel anlaşma ile ortak olup olmadığının tespitini, devretmiş olduğu 7 adet daire ve 1 dükkanın devralan kişilere teslim edilip edilmediğini, diğer ortaklara daire teslimi yapılıp yapılmadığını, müvekkilinin payına düşen dairenin kaç m2 olduğunu, daire teslimi mümkün olmazsa dairenin rayiç bedelinin verilmesini, borcu olmadığı halde ödediği 1.397,50 TL"nin istirdadına karar verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında boş daire olmadığından davacıya teslimi yapılmayan daire bedeli olan 125.000,00 TL"nin tahsilini istemiştir.

Davalı vekili, sabit fiyatla ortak olan davacının genel giderlere katılması gerektiğini, davalı adına tescilli taşınmazın imara kapalı olduğundan inşaatın yapılamadığını, diğer ortaklara da tahsis yapılmadığını savunarak, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, davalı kooperatif adına tescilli 3.890,00 m2 yüzölçümlü tarla nitelikli gayrimenkulün kentsel dönüşüm alanı içerisinde bulunması nedeniyle imar izni verilmediği, davalının diğer taşınmazının dava dışı S.S. G…

… S…

… Kent Konut Yapı Kooperatifi ile yapılan kat karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde imalatı yapılıp teslim edilen konutların bir kısım ortaklara verildiği, davacıya teslim edilecek daire bulunmadığı, daire rayiç değerinin 125.000,00 TL olduğu, davacının inşaat giderinden ve aidatlarından sorumlu olmadığı, sadece genel giderden sorumlu olduğu, davalı kooperatif genel kurul tutanaklarına göre aidat dışında ayrıca genel gider payı adı altında bir ödemenin mevcut bulunmadığı, bu nedenle de davacıdan tahsil edilen 1.397,50 TL"nin yasal dayanağının bulunmadığı gerekçesiyle, 125.000,00 TL daire alacağı ile faz-ladan ödenen 1.397,50 TL aidatın temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmiştir.

Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.

1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin aşağıdaki bentler kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde değildir.

2- Dava, davalı kooperatif ortağı ve peşin bedelli ortak olan davacıya tahsis edilecek daire bulunmadığı iddiasına dayalı tazminat ve peşin bedelli ortaktan fazladan tahsil edilen paranın istirdadı istemlerine ilişkindir.

1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. madde hükmünde yazılı eşitlik ilkesi gereğince, tüm ortaklar hak ve vecibelerde eşittirler.

Somut olayda, davacının davalı kooperatifin 8 daire ve 1 dükkan hissesi bakımından peşin bedelli ortak olduğu, bu hisselerden 7 daire ve 1 dükkana ilişkin olanları davacının devrettiği taraflar arasında tartışmasızdır. Öte yandan, davalı kooperatifin faal ve 3.890 m2"lik taşınmazının bulunduğu, bu taşınmaz üzerine kentsel dönüşüm alanı içerisinde olması nedeniyle inşaat yapamadığı, davacının bu taşınmaz dışındaki taşınmazına dava dışı yüklenici S.S. G…

… S…

… Kent Konut Yapı Kooperatifiyle kat karşılığı binalar yaptırarak bir kısım ortaklarına daireler verdiği, davacı ile birlikte 104 ortağa ise daire tesliminin yapılamadığı dosya kapsamından anlaşılmaktadır.

Konut karşılığı tazminat istenebilmesi için konut tahsis aşamasına gelindiği ve diğer üyelere tahsis yapıldığı halde davacıya konut tahsis edilmemesi gerekir. Diğer üyelere konut verilmediğinin anlaşılması halinde, davacının konut karşılığı tazminat isteminin ön koşulu gerçekleşmediğinden tazminat isteminin ilke olarak reddi gerekir.

Bu durumda, mahkemece, yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde somut olay da nazara alınmak suretiyle, davalı kooperatifin taşınmazının bulunduğu, inşaat ruhsatı alması halinde imalat yaparak ortaklarına daire tahsis edebileceği gözetilerek, tazminata ilişkin davacı isteminin reddine karar ve-rilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.

3- 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu"nun 23. maddesi hükmü uyarınca, ortaklar hak ve yükümlülüklerde eşit konumdadırlar. Yönetim kurulu bu ilkenin dışına çıkmak istediği takdirde, bu hususu, genel kurul gündemine alarak, genel kurulun tartışmasına açıkça sunması gerekmekte veya genel kurulun yapılan uygulamayı açıkça ya da zımnen benimsemesi icap etmektedir. Bu nedenle, sabit ve peşin aidat ödemek suretiyle ortaklığa alınmadaki bu usule uyulmamışsa, böyle bir ortağın (devam eden inşaatların finansmanına katılımı için) üyelik aidat yükümlülüğü devam eder. Açıklanan usule uyulmuşsa, ortaklığa alınmadaki bu farklılık, ortaklığa alındıktan sonra üyelik aidatı istenmesini mümkün kılmaz ise de, kooperatifin amacına ulaşıncaya kadar yapılan genel yönetim ve alt yapı giderlerinden ortağın sorumluluğu devam eder. Genel kurulca açık yetki verilmedikçe ya da benimsemedikçe 1163 sayılı Yasa"nın 23. maddesine aykırı şekilde yönetim kurulunun diğer ortaklardan farklı statüde ortaklığa kabul kararı vermesine veya akçalı konularda bir ortağı farklı statüde konumlandırmasına geçerli hukuki sonuç bağlanamaz.

Somut olayda, davacının yukarıda anılan usule göre peşin bedelle ortak olduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda, davacının dava dilekçesi ile davalı kooperatiften istirdadını istediği 1.397,50 TL"nin, davacının sorumlu olmadığı inşaat finansman gideri kapsamında kalan aidat bedeline mi, yoksa; davacının sorumlu olduğu genel giderlere ilişkin bir harcamaya mı ilişkin olduğunun davalı kooperatifin tüm genel kurul kararları ve bilanço celbedilerek saptanması, sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır.

S o n u ç: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) ve (3) numaralı bentlerde açıklanan nedenlerle, diğer temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına (BOZULMASINA), peşin harcın istek halinde iadesine, 12.12.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.