Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/15350 Esas 2022/4098 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki tasarrufun iptali davasının yapılan yargılaması sonunda verilen hükmün temyizen tetkiki davacı vekili ve davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti vekili tarafından talep edilmiş, davacı vekilincede duruşma istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen 18/01/2022 Çarşamba günü davacı vekilleri Av. ... ve Av. ... ile davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti. adına İflas İdare Memuru ... geldiler, Temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan davacı vekili ile davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti adına İflas İrade Memuru ... dinlendikten sonra vaktin darlığından dolayı işin incelenerek karara bağlanması başka güne bırakılmış olup dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Dava; İİK 277 ve devamı maddelerine dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece hükmüne uyulan Yargıtay (Kapatılan) 17.Hukuk Dairesi’nin 02/12/2010 tarih, 2010/9825 Esas ve 2010/10495 Karar sayılı bozma ilamında; "alacaklı davacı tarafından borçlu davalı aleyhine İstanbul 3.İcra müdürlüğünün 2002/21195, 21196, 21197 ve 21198 sayılı dosyaları ile takip yapılmış olduğu, bu takiplerin İstanbul 11. İcra Hukuk Mahkemesinin sırasıyla 2009/1239-1301, 2009/1237-1299, 2009/1238-1300 ve 2009/1236-1298 sayılı kararları ile İİK.nun 71/2 ve 33/a maddeleri uyarınca zamanaşımı nedeniyle icranın geri bırakılması kararı ile icranın ertelenmesine karar verildiği, davacı tarafın bu karara karşı İİK.nun 33a/2 maddesi uyarınca dava açmış olduğunu bildirdiği, ancak dosya numarasını bildirmediği belirtilerek, bu durumda mahkemece davacı tarafından İİK.nun 33a/2 maddesi uyarınca dava açılıp açılmadığının araştırılarak dava açılmış ise sonucunun beklenilmesi, davacı tarafından dava açılmamış olması ve borçlu davalı tarafından açılan icranın geri bırakılmasına dair kararların kesinleşmiş olması halinde geçerli bir icra takibinin varlığından söz edilemeyeceğinden davanın reddine karar verilmesi" gereğine değinilmiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılamada toplanan delillere göre; davacı ... Ako Yön Ort. ... Pet. A.Ş.'nin davacı sıfatı ve dava açma hakkı kalmadığından davacı ... .
Ako Yön Ort. ... Pet. A.Ş. açısından davanın reddine, davacı yerine geçen iflas idaresi yönünden; Mersin 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2006/418 Esas ve 2008/250 Karar sayılı ve 11/07/2008 tarihli kararın 1 nolu bendi ile verilen "Mersin 1. İcra Müdürlüğünün 2002/3970 Esas sayılı dosyası yönünden davanın reddine" ilişkin karar kesinleşmiş olduğundan bu konuda yeniden karar verilmesine yer olmadığına, İstanbul 3. İcra Müdürlüğünün 2002/21195 Esas, 2002/21196 Esas, 2002/21197 Esas ve 2002/21198 Esas sayılı dosyaları yönünden açılan davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekili ve davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti. iflas idaresi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dava İİK'nun 277 ve devamı maddeleri gereğince açılmış tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
Tasarrufun iptali davasını elinde geçici veya kati aciz belgesi bulunan alacaklılar ile borçlu iflas etmiş ise iflas idaresi ya da İİK'nun 245. maddesi gereğince iflas idaresi tarafından dava hakkı kendisine devredilen alacaklılar açabilir.
İflasın açılması, iflas masasına giren mal ve haklarla ilgili bilûmum hukuk davalarını acele olanlar istisna olmak üzere ikinci alacaklılar toplanmasından 10 gün sonraya kadar durdurur. Bu hükmün amacı, iflasın açılması ile tasarruf yetkisi kısıtlanıp yerini iflas idaresi alan alacaklının açtığı davaları devam ettirmekte fayda olup olmadığını tespit bakımından iflas idaresine imkan sağlamaktır. İflas idaresinin bu dava takip yetkisini kullanıp kullanmayacağını tespit edebilmek için, ilk önce iflas organlarının teşekkül etmesi ve her dava hakkında esaslı bilgi sahibi olunması gerekir. İşte bu nedenle, İİK'nın 194. maddesine göre hukuk davalarının iflasın açılması ile belli bir süre için durması kabul edilmiştir.
Somut olayda; davalı borçlu ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti.’nin Mersin Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 09/09/2005 tarih, 2003/533 E. 2005/695 K. sayılı kararıyla iflasına karar verildiği, ancak kararın kesinleşmediği, eldeki davanın ise borçlunun iflasından önce 01/11/2002 tarihinde açıldığı anlaşıldığından öncelikle davacının eldeki davayı takip edebilmesi için İflas İdaresinden İİK'nun 245. maddesi gereğince yetki alması gerekli olup, yetki aldığı takdirde eldeki davayı takip edebilecektir. Aksi halde davanın İflas İdaresi temsilcisi huzuruyla görülmesi ve verilecek kararın İflas İdaresi lehine veya aleyhine kurulması gerekmektedir.
Bu durumda öncelikle iflas kararının kesinleşip kesinleşmediği araştırılarak, kesinleşmemiş ise kesinleşmesinin bekletici mesele yapılması, kesinleşmiş olması halinde ise davacının eldeki davayı takip edebilmesi için İflas İdaresinden İİK'nun 245. maddesi gereğince yetki alması, yetki aldığı takdirde eldeki davayı takip edebileceği, aksi halde davanın İflas İdaresi temsilcisi huzuruyla görülmesi ve verilecek kararın İflas İdaresi lehine veya aleyhine kurulması dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı hüküm tesisi isabetli görülmemiştir.
2-Kabule göre; İcra ve İflas Kanununun 277 ve izleyen maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali davalarında amaç, borçlunun haciz ya da iflasından önce yaptığı ve aslında geçerli olan bazı tasarrufların geçersiz ya da "iyiniyet kurallarına aykırılık" nedeniyle alacaklıya karşı sonuçsuz kalmasını ve dolayısıyla o mal üzerinden cebri icraya devamla alacağın tahsilini sağlamaktır.
Bu tür davaların dinlenebilmesi için, davacının borçludaki alacağının gerçek olması, borçlu hakkındaki icra takibinin kesinleşmiş olması, iptali istenen tasarrufun takip konusu borçtan sonra yapılmış olması ve borçlu hakkında alınmış kesin veya geçici aciz belgesinin
(İİK.nun 277 md) bulunması gerekir. Bu ön koşulların bulunması halinde ise İİK.nun 278, 279 ve 280. maddelerinde yazılı iptal şartlarının bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır.
Somut olayda davacının icra takibine konu alacaklarının 02/10/2002 ve 30/10/2002 tarihleri arasını kapsayan çeklerden kaynaklı olduğu,iptali istenen tasarrufun ise 29/08/2002 tarihinde yapıldığından tasarrufun bu borçtan önce yapıldığı görülmektedir. Ancak uygulamada alacak- borç ilişkisi daha önce başlamasına rağmen alacak için düzenlenen bono veya çek gibi kıymetli evraka sonraki tarihlerin atıldığı sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle davacı alacaklı, borcun doğumunun takip dayanağı çeklerin tarihinden önce gerçekleştiğini ileri sürerse mahkemece alacaklıya bu konuda kanıt sunma olanağı verilmeli, gerekirse davacı alacaklı ile borçlu isticvap edilerek senedin düzenlenmesine neden olan temel ilişki sorulmalı, gerektiğinde davacı ile davalı borçlunun ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yaptırılarak borcun gerçek doğum tarihi tespit edilerek koşulun gerçekleşip gerçekleşmediği saptanmalıdır.Mahkemece çeklerin tanzim tarihinin, davaya konu tapu devrinin yapıldığı tarihten sonra olduğu sabit olduğundan davanın reddine karar verilmişse de; davacı alacaklı bu çeklerin davalı borçlu şirket ile daha önceye dayalı ticari ilişkileri nedeniyle verildiğini, 13/06/2001 tarihinde davalı şirket ile akaryakıt ortaklığı işleticilik anlaşması başlığı ile sözleşme düzenlediklerini ve aralarında bu tarihten sonra cari hesap ilişkisi bulunduğunu belirterek bu sözleşmeyi dosyaya sunmuştur. Bu durumda borcun 13/06/2001 tarihinde doğduğunun dolayısıyla buna ilişkin dava koşulunun gerçekleştiğinin kabul edilmesi gerekir. Mahkemece bu maddi hukuki olgular dikkate alınmadan hatalı tespit ve eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekili ve davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti. iflas idaresi vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, 3.815,00 TL vekalet ücretinin davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti. alınarak duruşmada vekille temsil olunan davacıya verilmesine, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacı ve davalı Müflis ... Petrol Ürünleri Nakliye Danışmanlık Hizmetleri İnş.Tur.San.ve Tic.Ltd.Şti'ne geri verilmesine 07/03/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.