Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/22775 Esas 2022/8524 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Bağımsız bir hukuk mahkemesinde görülen bir istihkak davası sonucunda, dava konusu şirketin gemisine haciz konulan ana makine ve şanzımanın üzerindeki hacizlerin kaldırılması ve şirkete teslim edilmesi talebiyle açılan davanın, önceki hükümlere aykırı olarak usulden reddedilmesi üzerine yapılan temyiz başvurusu sonucunda, Yargıtay tarafından bozulmuştur. Kararda, mahkemelerin kamu düzeniyle ilgili olduğu, göreve ilişkin sorunların bir an önce çözülüp davanın esasının incelenmesi için bir hukuk yargılamasının temel amacı olduğu ifade edilmiştir. Hüküm, HMK 23/2, HMK 30 ve HMK 138 maddeleri devreye girerek bozulmuştur.

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki 6183 sayılı yasadan kaynaklı istihkak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonunda; görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddine dair verilen 03.06.2021 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
K A R A R
Davacı vekili; Sosyal Güvenlik Kurumu Kastamonu İl Müdürlüğü tarafından ....ve...A.Ş.'de olan alacakları nedeniyle ...ve .....Ş.'nin tersanesinde haciz işlemi gerçekleştirdiğini, icra memurları tarafından dava dışı ...ve...A.Ş.'nin borcundan dolayı müvekkiline ait gemi ana makinesi ve şanzıman (tanker marka 2007 model FF2035 - filter elenont FC-2035 Gemi Şanzımanı ve wartsıla marka 2007 model cinsi: 6L26A2 seri nosu: 62568KB1950 gemi motoru) haczedildiğini, müvekkili şirket tarafından bu haciz işleminin haczedilmeye çalışılan makineler üzerindeki diğer tüm hacizlerin 22/03/2013 tarihinde Cide İcra Hukuk Mahkemesi tarafından verilen kararlar ile kaldırılmasının akabinde hala müvekkili şirkete ait Yalova'da bulunan tersanede inşaası devam eden inşaa halindeki gemi sicilinde NB08 ismiyle kayıtlı müvekkiline ait gemiye monte edilmek üzere Cide'den alınacağı sırada öğrenildiğini, bu şanzıman ve ana makinenin müvekkiline ait NB08 gemisinin mütemmim cüz'leri olup gemiden ayrı haczedilmelerinin mümkün olmadığını, belirterek müvekkiline ait geminin mütemmim cüz'leri olan ve Kastamonu SGK İl Müdürlüğü'nün 27/03/2013 tarihli haciz tutanağı ile dava dışı 3. şahsın borcu nedeniyle üzerlerine haciz konulan gemi ana makinesi ve şanzımanın üzerindeki hacizlerin kaldırılarak müvekkiline teslimine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece, görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddine karar verilmiş; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, davacının sigorta prim alacağından kaynaklı alacağın tahsilini teminen açılmış istihkak davasıdır.
Dosyanın incelenmesinde; davanın Kastamonu İş Mahkemesinde açıldığı, mahkemenin 05.07.2013 gün, 2013/56 E- 2013/90 karar sayılı kararıyla; davanın kabulüne karar verildiği, kararın davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 10. Hukuk Dairesi'nin 03.11.2014 gün, 2013/20688 E- 2014/22072 karar sayılı ilamı ile; görev yönünden hükmün bozulmasına karar verildiği, Kastamonu İş Mahkemesince bozma ilamına uyulduktan sonra görevsizlik kararı verilerek dosyanın Kastamonu Asliye Hukuk Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, Kastamonu Asliye Hukuk Mahkemesince davanın kabulüne karar verildiği, söz konusu kararın da davalı vekili tarafından temyiz edilmiş olduğu, Yargıtay 17 Hukuk Dairesinin 20.05.2019 gün, 2016/10850 E- 2019/6370 K sayılı ilamı ile görev yönünden bozulmasına karar verildiği, Kastamonu Asliye Hukuk Mahkemesince bozma ilamına uyularak dosyanın usulden reddine karar verilip dosyanın görevli Kastamonu İş Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği, söz konusu kararın da davalı vekili tarafından temyiz edilmiş olduğu anlaşılmıştır.
Mahkemelerin görevi kamu düzeni ile ilgili olup, yargılamanın her aşamasında taraflarca ileri sürülmese bile resen gözetilmesi gerekir. Bununla birlikte kamu düzeninden olsa da usule ilişkin çekişmelerin bir an önce sonuçlandırılıp uyuşmazlığın esasına girilmesi ve yargılamanın makul sürede bitirilmesi de hukuk yargılamasının temel amaçlarındandır. Hiç şüphesiz bu amacın sağlanmasına yönelik olarak vazedilen kurallar da kamu düzenindendir (HMK 30; 138). Nitekim kanun koyucu, göreve ilişkin sorunların sürgit devam etmemesi ve bir an önce halli ile davanın esasının incelenmesi için 6100 sayılı HMK'nın 23/2 maddesini kabul etmiştir. Anılan madde ile "Bölge adliye mahkemesince veya Yargıtayca verilen yargı yeri belirlenmesi ile kanun yolu incelemesi sonucunda kesinleşen göreve veya yetkiye ilişkin kararlar, davaya ondan sonra bakacak mahkemeyi bağlar." hükmü düzenlenmiştir. Yargıtayca verilen merci tayini kararları ile kanun yolu incelemesi sonucunda kesinleşen göreve ve yetkiye ilişkin kararların bağlayıcılığı sadece ilk derece ve bölge adliye mahkemeleri için değil daha sonra temyiz incelemesi yapacak Yargıtay dairesi için de geçerlidir (HGK 2011/1-768 E, 2012/96 K).
Somut olayda; Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin 03.11.2014 gün, 2013/20688 E- 2014/22072 karar sayılı ilamı ile, yerel mahkemenin verdiği, kararın genel mahkemede çözümlenmesi gereken uyuşmazlık olması gerektiği gerekçesine dayalı hükmün bozulmasına karar verildiği görülmüştür.
Yargıtay 17 Hukuk Dairesinin HMK 23/II maddesi gözardı edilerek verdiği karar maddi hataya dayalı olup, HMK'nın 23/2 maddesi uyarınca bağlayıcı nitelikte bulunan Yargıtay 10. Hukuk Dairesinin davanın genel mahkemede çözümlenmesi doğrultusundaki kararı gereği, mahkemece esasa girilerek inceleme yapılması, delillerin toplanıp değerlendirilmesi ve talep hakkında bir karar verilmesi gerekirken, yerinde olmayan gerekçeyle davanın usulden reddine karar verilmiş olması doğru görülmemiş, kararın bu nedenle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 09/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.