Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2022/682 Esas 2022/8712 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Taraflar arasındaki sigorta tahkim davası sonunda davalının itirazının reddine dair verilen itiraz hakem heyetinin 2021/İHK-9310 sayılı ve 04/04/2021 tarihli günlü kararının süresi içinde davalı .... Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine verilen Dairemizin kesinlikten reddine dair kararının maddi hata sebebiyle incelenmesinin davacılar vekili tarafından istenmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili; davalının trafik sigortacısı olduğu aracın yaptığı kazada davacılardan ...'in eşi ve davacı...'in babası ... ile üvey oğlu/kardeşi ...'in öldüğünü açıklayıp davacı ... için 20.000,00 TL maddi tazminat ile 10.000,00 TL manevi tazminat, davacı... için 10.000,00 TL maddi ve 10.000,00 TL manevi tazminatın temerrüt tarihinden itibaren tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davacı vekili, maddi tazminat talebini ... için talebini 142.538,83 TL davacı ... 22.780,17 TL'ye yükseltmiştir.
Davalılar vekilleri; kaza ile ilgili davadan önce müvekkil şirkete müracaat edilmediğini ve herhangi bir hasar dosyasının açılmadığını, sigortalı araç sürücüsünün tam kusurlu olduğu yönündeki iddialarını kabul etmediklerini, desteğin işleten olması sebebiyle tazminat talep demeyeceğini, davacının faiz başlangıcına ilişkin taleplerinin kabul edilemeyeceğini belirtilerek davanın reddini savunmuşlardır.
Uyuşmazlık Hakem Heyeti tarafından. başvurunun kısmen kabulü ile .... yönünden destekten yoksun kalma tazminatının reddine, ... sigorta yönünden davacı ... için 10.000,00 TL, davacı ... için 2500.00 TL manevi tazminatın 04/08/2020 tarihinden itibaren yasal faizi davacılara verilmesine dair verilen karara davacılar vekili ve .... Sigorta A.Ş. vekili tarafından yapılan itiraz üzerine, İtiraz Hakem Heyeti tarafından, davacılar vekili ve ...... Sigorta A.Ş. vekilinin itirazlarının reddine karar verilmiş; karar, davacılar vekili ve ... Sigorta A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Davacılar vekilinin maddi hata nedeniyle yeniden inceleme talebinin davacının temyiz dilekçesi dosyada olmadığından kabulü ile Yargıtay 4. Hukuk Dairesi'nin 2021/17426 Esasa-2021/3538 Karar sayılı 23/06/2021 günlü ilamının kaldırılmasına karar verilerek temyiz incelemesine geçildi.
1-Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde, dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre davalı ...Ş. vekilinin tüm ve davacılar vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince,
Dava, trafik kazasından kaynaklanan destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.Türk Ticaret Kanunu’nun 1425. maddesine göre sigorta poliçesi genel ve varsa özel şartları içerir. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Yeni Genel Şartları 01/06/2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Genel şartların C.10. maddesi ile 12/8/2003 tarihli ve 25197 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni genel şartların C.11. maddesine göre; yeni genel şartlar, genel şartların yürürlük tarihi olan 01/06/2015 tarihinden sonra akdedilmiş sözleşmelere uygulanacaktır. Bunun doğal sonucu olarak artık eski genel şartların yeni genel şartların yürürlük tarihinden sonra düzenlenen poliçelerde uygulanma imkanı bulunmamaktadır.
Karayolları Trafik Kanunu'nun 93. maddesi gereği zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartları, teminat tutarları ile tarife ve talimatları Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık'ça tespit edilir ve Resmi Gazete'de yayımlanır. Böylece Hazine Müsteşarlığı kanundan aldığı yetki ile Zorunlu sigorta Genel Şartlarını belirler. Bu nedenle zorunlu sigorta genel şartlarını Türk Borçlar Kanunu’nun 20 maddesinde düzenlenen genel işlem koşulu kapsamında değerlendirmek mümkün değildir.
Bir sözleşmenin genel işlem koşulu kapsamında olması için sözleşme yapılırken taraflardan birinin önceden tek taraflı olarak sözleşme şartlarını hazırlayarak diğer tarafa sunması gerekir. Oysa Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigorta Genel Şartları, sözleşmede taraf olmayan Hazine Müsteşarlığı tarafından kanundan aldığı yetkiye dayalı olarak belirlenir. Ayrıca Genel şartları, Türk Borçlar Kanunu 20. maddesinin son fıkrasında “Genel işlem koşullarıyla ilgili hükümler, sundukları hizmetleri kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle yürütmekte olan kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de, niteliklerine bakılmaksızın uygulanır.” düzenlemesi kapsamında düşünmekte mümkün değildir. Çünkü kanunda açıkça belirtildiği üzere kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmeler yürütmekte oldukları bir hizmet ile ilgili olmalıdır. Oysa Hazine Müsteşarlığı, zorunlu mali sorumluluk sigortası hizmeti veren bir kuruluş olmadığı gibi hizmeti alan taraf ile bir sözleşme ilişkisi içinde bulunmamaktadır.
01/06/2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları, yürürlüğe girmesinden sonra düzenlenen poliçelerde geçerli olacağından, poliçenin düzenlendiği tarih itibarı ile Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası’nın kapsamı tüm taraflarca bilinmektedir. Sigortacı, işletenin sorumluluğunu poliçe ve genel şartlar kapsamında üstlendiğine göre, sonradan bir değişiklikten bahsetmek de mümkün olmayacaktır. Kaldı ki; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 1423. maddesine göre sigortacı, sigorta sözleşmesine ilişkin tüm bilgileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dikkat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildirim yükümlülüklerinden oluşan aydınlatma yükümlülüğünü sigortalıya karşı yerine getirmese dahi sigortalı, sözleşmenin yapılmasına 14 gün içinde itiraz etmemiş ise sözleşme poliçede yazılı şartlar ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan genel şartlar kapsamında yapılmış olur.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası teminatının kapsamı, poliçe ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan genel şartlara göre belirlenir. Nitekim Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesinde yapılan değişiklikle zorunlu sigortacının kapsamındaki tazminatları belirlemede Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının göz önüne alınması esası getirilmiştir.
01/06/2015 tarihinde yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın A.6. maddesinin d bendinde “Destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmayan destek tazminatı talepleri ile destekten yoksun kalan hak sahibinin, sigortalının sorumluluk riski kapsamında olmakla beraber destek şahsının kusuruna denk gelen destek tazminatı talepleri,”nin teminat dışında kalacağı şeklinde düzenleme getirilmiştir.
Davacının uğradığı zarara bağlı olarak talep ettiği hak, salt miras yoluyla geçen bir hak olmayıp, bilimsel ve yargısal içtihatlarda kabul edildiği üzere destekten yoksun kalanın şahsında doğrudan doğruya doğan, asli ve bağımsız bir talep hakkıdır. Davacının ölenin salt mirasçısı sıfatıyla değil, destekten yoksun kalan üçüncü kişi sıfatıyla dava açtığı, ölüm nedeniyle doğrudan davacı üzerinde doğan destekten yoksunluk zararının oluşumundaki kusurun davacıya yansıtılamayacağı, dolayısıyla tam kusurlu araç sürücüsünün ve onun eylemlerinden sorumlu olan işletenin kusurunun, işletenin ve sürücünün desteğinden yoksun kalan davacıyı etkilemeyeceği, KTK ve kaza tarihinde yürürlükte olan Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’na göre, aracın zorunlu mali sorumluluk sigortacısı davalı ..., işletenin ve dolayısıyla sürücünün üçüncü kişilere verdiği zararları teminat altına aldığına ve destekten yoksun kalan davacı da zarar gören üçüncü kişi konumunda bulunduğuna göre, davalı ... zararın tamamından sorumlu olacağından, davacı davalı ... şirketinden destekten yoksun kalma tazminatı isteyebilecektir. (YHGK’nın 15/06./011 gün ve 2011/17-142 esas - 411 kararı; YHGK’nın 22/02/2012 gün 2011/17-787 esas, 2012/92 kararı; YHGK., 16/01/2013 gün, 2012/17-1491 esas, 2013/74 karar).
Somut olayda, davacıların malik ve işleteni olan kazada yolcu konumundaki murisinin bulunduğu aracın 30/06/2011 tarihinde bir yıllığına davalı .... Sigorta A.Ş. tarafından sigortalandığı, kazanın 14/07/2011 tarihinde gerçekleştiği anlaşılmaktadır.
Buna göre; davalının sorumluluğunun kapsamı 01/06/2015 yani davaya konu trafik kazasından sonra yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’na göre belirlenecektir.
Yukarıda anlatılanlar çerçevesinde dava konusu poliçe, 01/06/2015 tarihinden önce akdedilmiş olduğundan bu genel şartların dikkate alınarak başvurunun davacılar bakımından reddedilerek yazılı şekilde hüküm verilmiş olması doğru olmamış kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Ş. vekilinin tüm ve davacılar vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, aşağıda dökümü yazılı 2.481,56 TL kalan harcın temyiz eden davalı ...den alınmasına ve peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılara geri verilmesine 14/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.