Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2021/26311 Esas 2022/8799 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Taraflar arasındaki tazminat davasında, mahkeme davayı kısmen kabul etti ve davalı sigorta şirketi ödeme yaptığı için hakkında karar verilmedi. Ancak, davalı tarafın diğer temyiz itirazları reddedildi ve davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazları kabul edilerek hüküm bozuldu. Mahkemenin hesaplama şekli yanlış olduğu için hüküm bozuldu ve zarar bedelinden önce hatır taşıması, sonrasında müterafik kusur indirimi yapılması ve sigorta tarafından yapılan ödemenin düşülmesi gerektiği belirtildi. Kanun maddelerine göre, zarar görenin maluliyet oranı, yaş, bakiye ömrü ve geliri göz önüne alınarak tazminatın kapsamı ve ödenme biçimi belirlenir. Birlikte kusur, hatır taşıması, müterafik kusur indirimi yapılması gerektiği belirtilmiştir.

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacılar ve davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği düşünüldü:

K A R A R

Hükmüne uyulan Yargıtay 17.Hukuk Dairesi'nin 11/06/2020 gün ve 2019/5949 E.-2020/3379 K. sayılı ilamında "hükmedilen tazminatlardan (yeni hesaplama yapılmayarak) %20 oranında müterafik kusur, %20 oranında hatır taşıması indirimi yapılması gerektiği ve manevi tazminatların bir miktar fazla olduğu" gerekçeleriyle mahkeme kararın bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucuna göre toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre davanın kısmen kabulü ile davaya konu 56.111,03 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 26/11/2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar ... ve ...Ltd.Şti'den müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine, davalı ... Sigorta AŞ yönünden tazminat bedeli ödendiğinden esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, davacı ... için 15.000,00 TL manevi tazminatın her bir çocuk için 10.000,00'er TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 26/11/2011 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar ... ve ...Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen alınarak davacılara verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm, davacılar vekili ile davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1.Dosyadaki yazılara, mahkemece uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına ve bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesi olanağı bulunmamasına göre davacılar vekilinin tüm ve davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları reddedilmelidir.
2-Davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince:
Tazminatın kapsamını belirleme biçimi ve tazminattan yapılacak indirimler ve sıralaması TBK 51 ve 52. maddelerinde düzenlenmiştir.TBK 51. maddesine göre hakim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirleyecektir. Bu madde uyarınca hakim, öncelikle zarar gören kişinin/kişilerin maluliyet oranına, yaşına, bakiye ömrüne ve gelirine göre zararını tespit edecek ve bundan birlikte kusuruna isabet eden kısmı çıkaracaktır.
Daha sonra Karayolları Trafik Kanununun 87.maddesi gereğince eğer yaralanan kişi, hatır için karşılıksız taşınmakta ise veya motorlu araç, yaralanan kişiye hatır için karşılıksız verilmiş bulunuyorsa gerek öğreti gerekse Yargıtay İçtihatlarında benimsendiği üzere TBK 51. madde uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapacaktır.
Son olarak da, zarar gören, zararı doğuran fiile razı olmuş veya zararın doğmasında ya da artmasında etkili olmuş yahut tazminat yükümlüsünün durumunu ağırlaştırmış ise TBK 52. maddesine göre, tazminatı indirebilecek veya tamamen kaldırabilecektir(Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 14/03/2012 2011/4-824 E., 2012/134 K.; Yine HGK 16/03/2016 Tarih 2014/1018 E., 2016/326 K.).
Yani, TBK 51 ve 52. maddelere göre nihai tazminatı belirlemedeki indirimler; 1-Trafik kazasının oluşumunda zarar görenin kusuru varsa (birlikte kusur) bu oranda indirim yapılması, 2-Hatır taşıması varsa TBK 51 ve KTK 87. maddeleri uyarınca indirim yapılması, 3-Zarar görenin olayın oluşumunda etkili olmamakla beraber zararın oluşumunda veya artmasında kusuru varsa(müterafik kusur) kalan tazminattan bu sebeple indirim yapılması biçiminde olmalıdır.
Zarar görenin birlikte kusuru, hatır ve müterafik kusur indirimleri yapıldıktan sonra sorumlular tarafından bir ödeme yapılmış ise ödenmesi gereken tazminattan en son bu ödemelerin mahsubu ve hükmedilecek tazminat miktarının belirlenmesi gerekir.
İlgili Kanun maddeleri incelendiğinde kusur, hatır ve müterafik kusur bir indirim sebebi olarak sayılmasına karşın zarar sorumlularınca yapılan ödemeler bir indirim nedeni olarak gösterilmemiştir. Kaldı ki ödemeler tazminatı belirlemede bir indirim sebebi olmayıp Yargıtay uygulamaları ile artık yerleşik hale geldiği gibi borcu söndüren bir nitelik taşımaktadır (Hukuk Genel Kurulu 03/05/2017 Tarih 2017/2097 E., 2017/894 K.).
Somut olayda, 27/11/2014 tarihli aktüerya raporunda sigorta şirketi tarafından yapılan ödemenin güncellenerek mahsubu neticesinde 87.673,48 TL zararın tespit edildiği, bozma ilamı sonrası %20 oranında hatır taşıması indirimi ve %20 müterafik kusur indirimi yapılarak davanın kısmen kabulüne (56.111,03 TL) karar verildiği anlaşılmaktadır.
Şu halde; yukarıdaki açıklamalar dikkate alınarak mahkemece, hesaplanan zarar bedelinden (286.210,98 TL) önce hatır taşıması, sonrasında müterafik kusur indirimi yapılması ve sonrasında sigorta tarafından yapılan ödemenin düşülmesi gerektiği dikkate alınmadan yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru olmamış kararın bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacılar vekili ve davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacılar ve davalı ...Orman Ürün. Mob. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.'ye geri verilmesine 15/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.