Esas No: 2011/7724
Karar No: 2011/9579
Karar Tarihi: 29.09.2011
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi 2011/7724 Esas 2011/9579 Karar Sayılı İlamı
"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : MUSTAFAKEMALPAŞA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
TARİHİ : 09/10/2009
NUMARASI : 2004/562-2009/543
Taraflar arasında görülen davada;
Davacı, kayden maliki olduğu 1097 ve 1108 parsel sayılı taşınmazları davalının kum çakıl almak suretiyle haksız kullandığını ileri sürerek elatmanın önlenmesine, taşınmazların eski hale getirilmesine ve 23.968.080,000 TL tazminatın tahsiline karar verilmesini istemiş, yargılama sırasında tazminat yönünden ıslah talebinde bulunmuştur.
Davalı, dava konusu taşınmazlarda davacı kayıt maliki olmadığından dava açma hakkı bulunmadığını, davanın zamanaşımı süresinde açılmadığını, ruhsat sahası alınında faaliyet göstermekte olup, anılan taşınmazlara bir müdahalelerinin bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davacının dava dilekçesinde fazlaya dair haklarını saklı tutmadığından ıslah talebinin yerinde olmadığı, çekişme konusu taşınmazlardan davalının kum çakıl almak suretiyle haksız kullandığı, dava konusu 1108 parsel sayılı taşınmazı davacının yargılama sırasında üçüncü kişiye devrettiğinden malik sıfatı kalmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Karar, davalı tarafından süresinde duruşma istemli temyiz edilmiş olmakla, tetkik hakimi raporu okundu. Düşüncesi alındı. Dosya incelendi. Gereği görüşülüp, düşünüldü.
Dava, çaplı taşınmaza elatmanın önlenmesi, eski hale getirme ve tazminat isteklerine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dosya içeriğinden,toplanan delillerden; çekişme konusu 1097 parsel sayılı taşınmazın kayden davacıya ait olduğu, diğer dava konusu 1108 parsel sayılı taşınmazda ise davacı kayden paydaş iken yargılama sırasında payını hibe suretiyle dava dışı B.Ö."e temlik ettiği, davalı şirketin kayıttan ve mülkiyetten kaynaklanan bir hakkı olmadığı, çekişme konusu taşınmazları kum almak suretiyle kullandığı anlaşılmaktadır.Bilindiği üzere; dava açıldıktan sonrada sınırlayıcı bir neden bulunmadığı takdirde dava konusu malın veya hakkın üçüncü kişilere devredilebilmesi tasarruf serbestisi kuralının bir gereği,hak sahibi veya malik olmanında doğal bir sonucudur.Usul Hukukumuzda da ayrık durumlar dışında dava konusu mal veya hakkın davanın devamı sırasında devredilebileceği kabul edilmiş HUMK.nun l86.maddesinde dava konusunun taraflarca üçüncü kişiye devir ve temliki halinde yapılacak usulü işlemler düzenlenmiştir.Söz konusu madde hükmüne göre iki taraftan biri dava konusunu (müddeabihi) bir başkasına temlik ettiği takdirde diğer taraf seçim hakkını kullanmakta dilerse temlik eden ile olan davasını takipten vazgeçerek davayı devralan kişiye yöneltmekte, dilerse davasına temlik eden kişi hakkında tazminat davası olarak devam edebilmektedir.
Kendiliğinden (resen) gözetilmesi zorunlu bulunan bu usul kuralına göre,mahkemece diğer yana seçimlik hakkı hatırlatılarak davaya hangi kişi hakkında devam edeceği sorulmalı,sonucuna göre işlem yapılmalıdır.
Somut olaya gelince; yukarıda değinildiği üzere dava konusu 1108 parsel sayılı taşınmaz yönünden HUMK"nun 186. maddesi gereğince öngörülen usuli işlemler yerine getirilmediği gibi, dava konusu 1097 parsel sayılı taşınmaz bakımından davacının satın alma tarihinden itibaren davalının taşınmaza kum almak suretiyle verdiği zarar mahkemece saptanmamış, elatılan yerin değeri belirlenmemiş, eski hale getirme bedelinin sürüm değerini asıp aşmadığı bakımından bir karşılaştırma da yapılmamıştır.
Hal böyle olunca, HUMK"nun 186. maddesi hükmü gereğince usuli işlemlerin yerine getirilmesi, ondan sonra yukarıda açıklandığı şekilde gerekli araştırmanın yapılması, eski hale getirme bedelinin sürüm değerini aşıp aşmayacağının duraksamaya yer bırakmayacak şekilde saptanması,sürüm değerinin aşılacağının belirlenmesi halinde elatılan yer bedeli davacıya ödenmek suretiyle taşınmazın davalıya devri hususunun irdelenerek hasıl olacak sonuca göre bir hüküm kurulması gerekirken noksan soruşturma ile yetinilerek yazılı olduğu üzere karar verilmesi isabetsizdir
Davalının bu yönlere ilişkin temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerle
(6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesine göre) HUMK."nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 29.09.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.