Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2021/7933 Esas 2022/2479 Karar Sayılı İlamı

I-TALEP:
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 21.06.2021 tarih ve 2021/67076 sayılı yazısı ile; silahlı örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olma, görevi yaptırmamak için direnme, suçluyu kayırma ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu'na muhalefet etmek suçlarından sanık ... hakkında yapılan yargılama sırasında, adı geçen sanığın yeniden milletvekili seçilerek Anayasa'nın 83. maddesi kapsamında dokunulmazlığa sahip olduğundan bahisle, Anayasa'nın 83/4 ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 223/8-2 maddeleri gereğince kamu davasının durmasına dair Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 05/01/2021 tarihli ve 2021/1 esas, 2021/2 sayılı kararını kapsayan dosya incelendi.
Dosya kapsamına göre, suçun işlendiği 19/09/2015 tarihi itibarıyla 25. dönem milletvekili olan ve hakkında soruşturma başlatılarak yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyası Adalet Bakanlığında bulunan, ancak 20/05/2016 tarihinde kabul edilerek 08/06/2016 tarihli ve 29736 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 6718 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Türkiye Cumhuriyet Anayasası'na eklenen geçici 20. maddede yer alan, "Bu maddenin Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edildiği tarihte; soruşturmaya veya soruşturma ya da kovuşturma izni vermeye yetkili mercilerden, Cumhuriyet başsavcılıklarından ve mahkemelerden; Adalet Bakanlığına, Başbakanlığa, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına veya Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığına intikal etmiş yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyaları bulunan milletvekilleri hakkında, bu dosyalar bakımından, Anayasanın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasının birinci cümlesi hükmü uygulanmaz. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren onbeş gün içinde; Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon Başkanlığında, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında, Başbakanlıkta ve Adalet Bakanlığında bulunan yasama dokunulmazlığının kaldırılmasına ilişkin dosyalar, gereğinin yapılması amacıyla, yetkili merciine iade edilir." hükmü ile dokunulmazlığı kaldırılan sanığın, üzerine atılı suçlardan açılan kamu davasının yargılaması sırasında, bu kez 24/06/2018 tarihinde yapılan milletvekili seçimlerinde yeniden 27. dönem milletvekili seçilmesi üzerine, Anayasa'nın 83/4 ve 5237 sayılı Kanun'un 223/8. maddeleri gereğince sanık hakkındaki kamu davasının durmasına karar verilmiş ise de,

Anayasa'nın 14. maddesinde, "(1) Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı ve insan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz. (2) Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya kişilere, Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini veya Anayasada belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir faaliyette bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz. (3) Bu hükümlere aykırı faaliyette bulunanlar hakkında uygulanacak müeyyideler, kanunla düzenlenir.
" şeklinde yer alan düzenleme,
83/2-4. maddesinde yer alan, "(2) seçimden önce veya sonra bir suç işlediği ileri sürülen bir milletvekili, Meclisin kararı olmadıkça tutulamaz, sorguya çekilemez, tutuklanamaz ve yargılanamaz. Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali ve seçimden önce soruşturmasına başlanılmış olmak kaydıyla Anayasanın 14 üncü maddesindeki durumlar bu hükmün dışındadır. Ancak, bu halde yetkili makam durumu hemen ve doğrudan doğruya Türkiye Büyük Millet Meclisine bildirmek zorundadır. (4) Tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma, Meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır.
" şeklindeki düzenleme,
Benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 16. Ceza Dairesinin 1906/2020 tarihli ve 2020/2705 esas, 2020/3678 karar sayılı ilamında, "...Hak ve özgürlüklerin, yine hak ve özgürlükler kullanılarak ortadan kaldırılamayacağını da teminat altına alan Sözleşmenin 17. maddesine paralel Anayasamızın 14. maddesinin amacı yönünden, yukarıda yer verilen yargısal karar ve doktrindeki görüşler Dairemizce de benimsenmektedir. Bu cümleden olarak, ülkenin bölünmez bütünlüğüne ve anayasal düzene yönelik suç oluşturan söylem ve eylemlerin, belirtilen ilkeler doğrultusunda, Anayasa'nın 14. maddesi gereğince hakkın kötüye kullanılması kapsamında dağerlendirilmesi gerekmektedir.... Demokratik hukuk devletinde, halkın iradesinin tecelli ettiği parlamentoda görevli milletvekillerinin, demokratik toplum düzenini koruma yükümlülüklerinin bulunduğunda kuşku yoktur. Bu sisteme bağlı kalacaklarına dair yemin eden vekillerin, ülke bütünlüğüne ve demokratik sisteme yönelik suç işlemeleri halinde milletvekili dokunulmazlığından istifade edemeyeceklerine dair kabulün, Anayasa'nın lafzına ve ruhuna uygun düşeceği değerlendirilmelidir ...seçimden önce işlendiği iddia olunan terör örgütünün propagandasını yapmak suçunun, Türkiye Cumhuriyeti Anayasa'sının 83/2. maddesinde işaret edilen ve 14/2. maddesinde gösterilen temel hak ve hürriyetlerin kötüye kullanılması niteliğindeki suçlardan olması nedeniyle yasama dokunulmazlığının istisnası kapsamında kalan bu suç bakımından durma kararı verilmesi usul ve kanuna aykırı olduğundan..." şeklinde yer alan açıklama hep birlikte değerlendirildiğinde,
Seçimden önce soruşturmasına başlanılan ve Anayasa'nın 14. maddesini ihlal edici mahiyette olan suçlara dair milletvekilleri hakkında, Anayasa'nın 83. maddesinde düzenlenen dokunulmazlık hükümlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı anlaşılmakla;
Somut olayda sanığın suç tarihinde, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından bölücü silahlı terör örgütü PKK mensuplarına karşı yapılan operasyon sırasında, adı geçen bölücü terör örgütünden gelen talimat üzerine, operasyon bölgesine giden 77 kişilik grup içerisinde yer alarak, operasyonu engellemek için teröristlere canlı kalkan olduğu ve bir kısım teröristin kaçmasına sebep olduğu, operasyon bölgesini terk etmesi istenildiği halde direnerek terk etmediği, güvenlik güçlerinin yerlerini ifşa ederek zafiyete sebep olduğu iddia olunan eylemlerinin, Anayasa'nın 14/1. maddesini ihlal edici mahiyette olduğu, sanığın yeniden milletvekili seçilmeden önce, söz konusu suçlara ilişkin soruşturmaya başlanarak kamu davası açıldığı, bu durumda, yeniden milletvekili seçilmiş olsa dahi Anayasa'nın 82/3. maddesinde yer alan düzenleme gereğince milletvekili dokunulmazlığından faydalanamayacağı cihetle, yargılamaya devam edilerek esas hakkında bir karar verilmesi yerine, yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü ifadeli 05/05/2021 gün ve 94660652-105-72-9420-2021-Kyb sayılı yazılı istemlerine müsteniden ihbar ve mevcut evrak Dairemize gönderilmiştir.
II- OLAY;
Suç tarihinde milletvekili olan sanık hakkında, Sason Cumhuriyet Başsavcılığının 14.12.2015 tarih ve 2015/1 sayılı fezlekesi ile 19.09.2015 tarihli tespit tutanağına matuf olaylar kapsamında gözaltına alınarak haklarında yasal işlem başlatılan diğer sanıklar ile birlikte, silahlı örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olma, görevi yaptırmamak için direnme, suçluyu kayırma, toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet etme, askeri yasak bölgeler ve güvenlik bölgeleri kanununa muhalefet etme suçlarını işlediğinden Anayasanın 83 maddesi gereğince yasama dokunulmazlığının kaldırılması hususunda hazırlanan dosya Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmiş ancak süreçte 08.06.2016 tarih ve 29736 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 20.05.2016 tarih 6718 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Kapsamında kaldığından işlem yapılmak üzere iade edilmiştir. Fezlekenin iadesine dair yazı ile ekleri 27.06.2016 tarihli Batman Cumhuriyet Başsavcılığının yazısı ile Sason Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.
Olaya karışan diğer 76 sanık hakkında ise Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2015/294 esas sayılı dosyasına kayden kamu davası açılmıştır.
Bu süreçte ayrıca; Sason İlçe Jandarma Komutanlığının 01.08.2016 tarihli yazısı ekinde gönderilen 01.08.2016 tarihli araştırma tutanağı ile de Yamaçlı Tepe mevkiinin güvenlik bölgesi içerisinde kaldığı, şüphelilerin bulunduğu yerin güvenlik bölgesi içerisinde olmadığının tespit edildiği Cumhuriyet Başsavcılığına bildirilmiştir.
Sason Cumhuriyet Başsavcılığının, 02.08.2016 tarih, 2016/363 soruşturma, 2016/9 no'lu ve Batman 2 Ağır Ceza Mahkemesinin 2015/294 esas sayılı dosyası ile birleştirme talepli hazırlanan fezlekesi ile silahlı örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olma suçundan TCK'nın 220/6-7 ve 314/3 maddeleri delaletiyle 314/2, 53, 58/9, 63, 3713 sayılı tmk'nın 5; görevi yaptırmamak için direnme suçundan, 2911 sayılı Kanunun 32/2 maddesi delaletiyle TCK'nın 265/1, 3, 4, 53, 58/9, 63, 3713 sayılı TMK'nın 5; suçluyu kayırma suçundan TCK'nın 283/1, 53, 58/9, 3713 sayılı TMK'nın 5; toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet etme suçundan, 2911 sayılı kanunun 32/1 ve TCK'nın 53, 58/9, 63 maddeleri gereğince kamu davası açılması için soruşturma evrakı Batman Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir. Fezleke, Batman Cumhuriyet Başsavcılığının 2016/14555 soruşturma sayısına kaydedilmiştir.
Batman Cumhuriyet Başsavcılığının 23.08.2016 tarih, 2016/3148 esas ve 2016/358 iddianame nolu, Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 2015/294 esas sayılı dosyası ile birleştirme talepli hazırlanan iddianamesi ile sanığın; atılı eylemleri nedeni ile silahlı örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olma suçundan TCK'nın 220/6-7 ve 314/3 maddeleri delaletiyle 314/2, 53, 58/9, 63 ve 3713 sayılı TMK'nın 5, görevi yaptırmamak için direnme suçundan 2911 sayılı Kanunun 32/2 maddesi delaletiyle TCK'nın 265/1, 3, 4, 53, 58/9, 63 ve 3713 sayılı TMK'nın 5, suçluyu kayırma suçundan TCK'nın 283/1, 53, 58/9 ve 3713 sayılı TMK'nın 5, toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet etme suçundan 2911 sayılı Kanun'un 32/1 maddesi ve TCK'nın 53, 58/9, 63 maddeleri uyarınca cezalandırılması istenilmiştir.
Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 23.08.2016 tarih, 2016/144 dosya nolu kararı ile iddianamenin kabulüne karar verilerek 2016/315 esasa kaydedilen dosya, 23.08.2016 tarihli tensiple verilen karar ile aynı mahkemenin 2015/294 esas sayılı dosyası ile birleştirilmiştir. Bu kapsamda verilen 23.08.2016 tarih, 2016/315 esas ve 2016/315 karar sayılı gerekçeli karar görülmüştür.
2015/294 esas sayılı davanın duruşma zabıtlarından da anlaşılacağı üzere 26.10.2016 tarihli 9. celseden itibaren sanık davada taraf olarak yer almıştır. Yakalama kararına müteakip 20.01.2017 tarihinde savunmasının alınan ve süreçte yeniden milletvekili seçilen sanık, yargılamada vekaletname ibraz eden müdafiinin hukuki yardımından yararlanmıştır.
15.12.2020 tarihli duruşmada diğer sanıklar yönünden esas hakkında mütalaasını bildirmek üzere yeniden iddia makamına tevdiine karar verilen dosyada sanık hakkında yargılamanın durmasına karar verilmiştir. Tefhim olunan hüküm belirtildiği şekli ile şöyledir;
"1-Tevsii tahkikat talebi bulunmamaktaysa esas hakkında mütalaasını bildirmek üzere dosyanın yeniden iddia makamına tevdiine,
2-Sanık ... müdafi Av. ...'ın talebi ve iddia makamının mütalaası ile Anayasa Mahkemesi'nin 09/10/2020 tarihli ve 31269 sayılı resmi gazetede yayınlanan başvuru numarası 2018/30030 olan 17/09/2020 tarihli kararı değerlendirilerek sanığın 2018 yılı seçimlerinde yeniden Batman Milletvekili olarak seçildiğinin anlaşılması üzerine her ne kadar yargılama sürecinde milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmış ise de yeniden milletvekili seçildiği anlaşılmakla Anayasa'nın 83/4. maddesinde yer alan "tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır" şeklindeki düzenlemesi doğrultusunda, sanık hakkındaki kovuşturma işlemlerin devam etmesi dokunulmazlığın TBMM'nce yeniden kaldırılmasına bağlı olduğundan, sanık hakkındaki dokunulmazlığın kaldırılması hususunda TBMM'nce değerlendirme yapılarak verilecek kararın mahkememize bildirilmesine kadar yargılama hakkında cmk'nın 223/8-2. cümle hükmü gereğince durma kararı verilmesine, bu husustaki gerekli evrakların usulüne uygun tanzim edilerek kül halinde TBMM'ye gönderilmesine,
-Bu hususta sanık müdafinin yüzüne karşı, iddia makamının huzuruyla, kararın tefhiminden itibaren 7 gün içerisinde mahkememize sunulacak dilekçeyle yada tutanağa geçirilmek üzere zabıt katibine beyanda bulunmak suretiyle Batman 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne itiraz yoluna başvurabileceği bildirilmesine (ihtar edildi).
3-2 nolu ara kararda hakkında durma kararı verilen sanık ... hakkındaki dosyanın durma kararının kesinleşmesinden sonra bu dosyadan tefrik edilerek mahkememizin başka bir esasına kaydedilmesine, yeni alacağı esas üzerinden hakkındaki dokunulmazlığın kaldırılmasına ilişkin bir karar verilmek üzere TBMM'ye gönderilmesi için usulüne uygun işlemlerin yapılmasına,.."
Sonraki süreçte dosya, mahkemenin 2021/1 esasına kaydedilmiştir. Bu kapsamda 05.01.2021 tarihli tensiple de sanık hakkında "yeniden" durma kararı verilmiştir. Verilen karar belirtildiği şekli ile şöyledir;
"Mahkememizin 2015/294 esas sayılı dosyasının 15/12/2020 tarihli duruşmasının 3 nolu ara kararı gereğince sanık ... hakkında hakkında tefrik kararı verilmekle dosya yukarıda belirtilen esasa kaydedildi incelendi.
...Sanık ... müdafi Av. ...'ın talebi ve iddia makamının mütalaası ile Anayasa Mahkemesinin 09/10/2020 tarihli ve 31269 sayılı resmi gazetede yayınlanan başvuru numarası 2018/30030 olan 17/09/2020 tarihli kararı değerlendirilerek sanığın 2018 yılı seçimlerinde yeniden Batman Milletvekili olarak seçildiğinin anlaşılması üzerine her ne kadar yargılama sürecinde milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmış ise de yeniden milletvekili seçildiği anlaşılmakla Anayasa'nın 83/4. maddesinde yer alan "tekrar seçilen milletvekili hakkında soruşturma ve kovuşturma meclisin yeniden dokunulmazlığını kaldırmasına bağlıdır" şeklindeki düzenlemesi doğrultusunda, sanık hakkındaki kovuşturma işlemlerin devam etmesi dokunulmazlığın TBMM'ce yeniden kaldırılmasına bağlı olduğundan, sanık hakkındaki dokunulmazlığın kaldırılması hususunda TBMM'ce değerlendirme yapılarak verilecek kararın mahkememize bildirilmesine kadar yargılama hakkında CMK'nın 223/8-2. cümle hükmü gereğince durma kararı verilmesine, bu husustaki gerekli evrakların usulüne uygun tanzim edilerek kül halinde TBMM'ye gönderilmesine,
...Dair, tensiben yapılan inceleme sonucu esas hükümle birlikte Batman 3. Ağır Ceza Mahkemesine itiraz yasa yolu açık olmak üzere oy birliğiyle karar verildi"
Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 05.01.2021 tarih ve 2021/1 esas, 2021/2 karar sayılı gerekçeli kararında da sanık hakkında 2016/315 esasa açılan davanın 2015/294 esas sayılı dosyası ile birleştirildiği ve yargılamanın 22. celsesinde sanık yönünden tefrik ve durma kararı verildiğinden bahsedilmiştir. Bu kapsamda kararın durma kararının verildiği bilgisinin yer aldığı kısım ile gerekçesi belirtildiği şekli ile şöyledir;
"Sanık hakkındaki dava dosyası Batman 2 Ağır Ceza Mahkemesinin 2016/315 esasına kaydedilmiştir. Batman 2 Ağır Ceza Mahkemesinin 23/08/2016 tarihli 2016/315 esas 2016/315 karar sayılı birleştirme kararı ile iş bu dosya mahkememizin 2015/294 esas sayılı dosyası ile birleştirilerek yargılamaya devam olunmuştur. 2015/294 esas sayılı dosyasının 22. celsesinde sanık ... yönünden tefrik ve durma kararı verilerek dava dosyası mahkememizin yukarıdaki esasına kayıt edilmiştir".
"Sanık hakkında silahlı örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olma, görevi yaptırmamak için direnme, suçluyu kayırma, toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet etme suçlarından mahkememiz tarafından yapılan yargılama sırasında sanığın 2018 yılı seçimlerinde yeniden Batman Milletvekili seçildiği anlaşılmıştır. Yargılama konusu dosya kapsamında daha önceden sanığın milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmış ise de yargılama devam ettiği sırada yeniden milletvekili seçilmesi nedeniyle; Anayasa'nın 83. maddesi uyarınca yeniden milletvekili dokunulmazlığına sahip olduğu anlaşılmakla sanık hakkındaki milletvekili dokunulmazlığının Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından kaldırılması amacıyla, dosya hakkında CMK'nın 223/8-2. cümle hükmü gereğince durma kararı verilerek dosyanın kül halinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne gönderilmesine karar verilmiş olup aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur".
Karar; e tebligat ile 19.01.2021 tarihinde sanık müdafiinin tebligat adresine konulmuş, 24.01.2021 tarihinde ise okundu sayılmıştır. 25.01.2021 tarihinde Cumhuriyet savcısınca görüldüsü yapılmıştır. 01.02.2021 tarihli kesinleşme şerhlerine göre de itiraz edilmediğinden 01.02.2021 tarihinde kesinleşmiştir.
Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 01.02.2021 tarihli yazısı ile gerekçeli karar ve dosya, dokunulmazlığın kaldırılması hususunda TBMM'ce değerlendirme yapılması için Batman Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir. Batman Cumhuriyet Başsavcılığının 02.02.2021 tarihli yazısı ile de mahkeme yazısı ve ekleri Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne gönderilmiştir. Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 28.04.2021 tarihli yazısı ile gönderilen evrak, Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 05.01.2021 tarih, 2021/1 esas, 2021/2 sayılı kararına karşı kanun yararına bozma yoluna gidilip gidilmeyeceği hususunun değerlendirilmesi yönünden Kanun Yararına Bozma Bürosuna gönderilmiştir.
Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 05.05.2021 tarih ve 94660652-105 -72-9420-2021-Kyb sayılı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderdiği kanun yararına bozma yoluna ilişkin istem yazısında, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca, Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 05/01/2021 tarihli ve 2021/1 esas, 2021/2 sayılı kararının bozulmasının istenildiği belirtilmiştir.
III-KANUN YARARINA BOZMA İSTEMİNE İLİŞKİN UYUŞMAZLIĞIN KAPSAMI:
Silahlı örgüt adına suç işlemek suretiyle örgüte üye olma, görevi yaptırmamak için direnme, suçluyu kayırma ve 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet etmek suçlarından yürütülen yargılama esnasında tekrar milletvekili seçilen sanık hakkında verilen durma kararına konu davanın Anayasa'ya eklenen geçici 20. madde kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve buna bağlı olarak anılan durma kararında hukuki isabet bulunup bulunmadığına ilişkindir.
IV- HUKUKİ DEĞERLENDİRME;
Ayrıntıları, 14.11.1977 tarih, 3-2 sayılı içtihadı birleştirme kararı ile Yargıtay Ceza Genel Kurulunun Dairemizce de benimsenen istikrar kazanmış kararlarında (03.04.2012 tarih 2011/10-438 - 2012/141 sy. 10.05.2011 tarih 6-80-90 sy. 14.12.2010 tarih 4-210-259 sy. 15.06.2010 tarih 9-117-146 sy. 23.06.2009 tarih 9-30-177 sy. gibi) açıklandığı üzere: 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesinde, olağanüstü bir kanun yolu olarak düzenlenen kanun yararına bozma ile; hakim ya da mahkemelerce verilen ve temyiz veya istinaf incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar yahut hükümlerdeki gerek maddi gerekse usule ilişkin hukuka aykırılıkların hem ilgilisi hem de toplum açısından giderilmesi ile ülkede uygulama birliğinin sağlanması amaçlanmaktadır. Ancak kesin kararlara karşı kabul edilmesi nedeniyle bu amaçlara hizmet etmeyen, sadece yapılan uygulamanın hatalı olduğunun tespiti ile yetinilmesi sonucunu doğuran hukuka aykırılıkların bu yolla çözülmesinde kanun yararı olmadığı gibi bu uygulamanın kesin hükmün otoritesini sarsacağı da açıktır.
Aynı nedenlerle olağan yasa yollarına göre, kapsamının dar ve sınırlı olması, hukuka aykırılığın, davanın özüne ve cezaya esaslı bir şekilde etki etmesi, tüm hukuka aykırılıkların bir defada giderilmesi gerekmektedir.
Ciddi boyuta ulaşmayan, maddi meseleye ilişkin olan, hakimin kanaat ve takdir yetkisi kapsamında kalan hususlar ile infaz aşamasında, soruşturma ya da kovuşturma safhasında alınacak bir kararla giderilebilecek nitelikte olanlar gibi başka bir yol ve yöntemle giderilmesi mümkün olan hukuka aykırılıkların kanun yararına bozma konusu olamayacağı kabul edilmektedir.
Kanun yararına bozmada geçerli olan “istekle bağlılık kuralı” gereği, isteme konu edilmeyen hukuka aykırılıklar yasa yararına bozma konusu yapılamayacak, inceleme sırasında Adalet Bakanlığının istem yazısında ileri sürülmeyen ve sonuca etkili bulunan başkaca hukuka aykırılıkların saptanması halinde, bu yönlerden de başvuruda bulunulmasının sağlanması için Adalet Bakanlığına veya koşulları bulunmakta ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısına ihbarda bulunulması suretiyle, bu hususlarda da başvuruda bulunulması halinde tüm hukuka aykırılıkların bir defada giderilmesi sağlanacaktır (CGK’nun 14.07.2009 gün ve 163-202; 07.07.2009 gün ve 155-192; 17.07.2007 gün ve 145-172; 02.10.2007 gün ve 82-196 sayılı kararları).
Kanun yararına bozmaya dair istem yazısında belirtilen karar yerine başka bir kararın yasa yararına bozulmasına karar verilmesi de isteme bağlılık kuralına aykırılık oluşturur (CGK'nın 29.09.2009 gün 2009/6-177-210 sayılı kararı).
Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; tüm hukuka aykırılıkların bir defada giderilmesi gerekmekle, soruşturmanın veya kovuşturma şartının gerçekleşmesini beklemek üzere verilen incelemeye konu Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 05.01.2021 tarihli ve 2021/1 esas, 2021/2 sayılı durma kararından önce de aslında aynı mahkemenin 2015/294 esasına kayden görülen davanın 15.12.2020 tarihli duruşmasında sanık hakkında durma kararı verildiğinin görülmesi karşısında, hüküm çeşitleri arasında sayılmayan ancak kanun yararına bozma istemi kabul edilse dahi hukuken varlığını koruyacak olan iş bu ara kararın da kaldırılması gerekliliği gözetilerek, Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 15.12.2020 tarih, 2015/294 esas sayılı durma kararına yönelik olarak kesinleşip kesinleşmediği de belirlenerek kanun yararına bozma yoluna gidilip gidilmeyeceği hususunda Adalet Bakanlığına ihbarda bulunulması için dosyanın Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına tevdiine karar verilmiştir.
VI-SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 15.12.2020 tarih, 2015/294 esas sayılı ara kararına yönelik olarak da kanun yararına bozma yoluna gidilip gidilmeyeceği hususunda Adalet Bakanlığına ihbarda bulunulması için dosyanın Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE, 27.04.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.