Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2021/13453 Esas 2022/7439 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :Kadastro Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : Uygulama Kadastrosuna İtiraz

Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, görevsizlik kararı verilmiş olup, hükmün davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; dosya incelendi, gereği düşünüldü:

K A R A R
Uygulama kadastrosu sırasında, Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesi ... Mahallesi çalışma alanında ve tapuda davacı Hazine adına kayıtlı bulunan eski 1747 parsel sayılı 125.626,77 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 123 ada 2 parsel numarasıyla ve 122.620,49 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1360 parsel sayılı 22.517,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 123 ada 8 parsel numarasıyla ve 22.515,70 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1361 parsel sayılı 29.695,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 1 parsel numarasıyla ve 29.696,08 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1362 parsel sayılı 26.042,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 2 parsel numarasıyla ve 26.041,18 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1363 parsel sayılı 24.094,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 3 parsel numarasıyla ve 24.091,16 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1365 parsel sayılı 13.188,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 4 parsel numarasıyla ve 13.188,85 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1367 parsel sayılı 13.267,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 5 parsel numarasıyla ve 13.268,47 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1369 parsel sayılı 14.689,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 6 parsel numarasıyla ve 14.688,07 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1371 parsel sayılı 12.130,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 7 parsel numarasıyla ve 12.129,78 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1373 parsel sayılı 11596,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 8 parsel numarasıyla ve 11.597,62 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1375 parsel sayılı 10.370,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 9 parsel numarasıyla ve 10.369,35 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1377 parsel sayılı 15.258,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 10 parsel numarasıyla ve 15.257,86 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1379 parsel sayılı 11.332,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 11 parsel numarasıyla ve 11.332,21 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1381 parsel sayılı 8.475,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 12 parsel numarasıyla ve 8.475,72 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1383 parsel sayılı 15.080,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 13 parsel numarasıyla ve 15.078,03 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1385 parsel sayılı 15.323,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 14 parsel numarasıyla ve 15.322,10 metrekare yüzölçümlü olarak; ... A.Ş. adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1387 parsel sayılı 11.509,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 125 ada 15 parsel numarasıyla ve 11.508,68 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1364 parsel sayılı 10.109,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 1 parsel numarasıyla ve 10.109,22 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1366 parsel sayılı 7.384,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 2 parsel numarasıyla ve 7.383,65 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1368 parsel sayılı 8.002,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 3 parsel numarasıyla ve 8.002,27 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1370 parsel sayılı 8.570,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 4 parsel numarasıyla ve 8.570,37 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1372 parsel sayılı 9.036,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 5 parsel numarasıyla ve 9.036,10 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1374 parsel sayılı 11.545,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 6 parsel numarasıyla ve 11.544,03 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1376 parsel sayılı 11.438,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 7 parsel numarasıyla ve 11.437,33 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1378 parsel sayılı 16.324,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 8 parsel numarasıyla ve 16.323,47 metrekare yüzölçümlü olarak; ... A.Ş. adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1380 parsel sayılı 12.251,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 9 parsel numarasıyla ve 12.252,09 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1382 parsel sayılı 9.964,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 10 parsel numarasıyla ve 9.962,51 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve müşterekleri adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1384 parsel sayılı 19.178,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 11 parsel numarasıyla ve 19.177,42 metrekare yüzölçümlü olarak; ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1386 parsel sayılı 18.670,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 12 parsel numarasıyla ve 18.670,79 metrekare yüzölçümlü olarak; ... ve ... adına tapuda kayıtlı bulunan eski 1388 parsel sayılı 9.020,00 metrekare yüzölçümündeki taşınmaz, 126 ada 13 parsel numarasıyla ve 9.019,66 metrekare yüzölçümlü olarak tespit edilmiştir.
Davacı Hazine, uygulama kadastrosu sırasında kendisine ait taşınmazın yüzölçümünün eksildiğini ve eksikliğin davalılara ait taşınmazlardan kaynaklandığını ileri sürerek, eski hale getirilmesi istemiyle dava açmıştır.
Mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın, mahkemenin görevsizliği nedeni ile reddine, görevli mahkemenin Lüleburgaz Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi olduğuna, çekişmeli 123 ada 2 ve 8, 125 ada 1 ila 15 ve 126 ada 1 ila 13 parsel sayılı taşınmazların uygulama tespiti gibi tescillerine karar verilmiş; hüküm, davacı Hazine vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, uygulama kadastrosuna itiraza ilişkin olup, uygulama kadastrosunun amacı, tapulama, kadastro veya değişiklik işlemlerine ilişkin; sınırlandırma, ölçü, çizim (tersimat) ve hesaplamalardan kaynaklanan hataları gidermektir. Uygulama kadastrosuna itiraz davaları, kadastro faaliyetinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesine yöneliktir.
Uygulama kadastrosu yapılırken öncelikle zeminde bulunan ve tesis kadastrosu tarihinde mevcut olan sabit nokta ve sınırlardan, aynı döneme ya da yöreye ait farklı amaçlarla üretilmiş haritalar ile benzeri verilerden yararlanılarak yapılan teknik çalışmalarla, tesis kadastrosuna ait pafta haritaları ortofoto üzerine işlenmekte; haritanın zemine uygun olmaması halinde farklılıkların nerelerden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı tespit edilip varsa hatalar yöntemine uygun şekilde giderilmekte, düzenlenen ada raporu ile yapılan teknik çalışmalar ve gerekçeleri açıklanmakta; bundan sonra yönetmelikte açıklanan ilkeler çerçevesinde taşınmazların bütün sınırları tek tek değerlendirmeye tabi tutularak ilk tesis kadastrosu sırasındaki gerçek fiili duruma ulaşılmaya çalışılarak, uygulama tutanağı düzenlenmekte ve uygulama kadastrosu haritaları üretilmektedir. İşte, uygulama kadastrosuna itiraz davaları, uygulama kadastrosu faaliyetinin yöntemine uygun yapılıp yapılmadığının denetlenmesine yönelik davalardır. Bu nedenle mahkemelerce, uygulama faaliyetine eşdeğer ve amaca uygun bir araştırma yapılması zorunludur.
Mahkemece, amacına ve yöntemine uygun bir araştırma yapılabilmesi için öncelikle, denetime veri teşkil etmek üzere, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin "Hgm-Geoportal" sayfasına girilmek suretiyle taşınmazın bulunduğu köyü/mahalleyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafı olduğu araştırılıp belirlenmek ve tarihleri açıkça yazılmak suretiyle tesis kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli hava fotoğraflarının Harita Genel Müdürlüğünden getirtilmesi, temin edilebilen en eski ve güncel ortofoto ve uydu fotoğrafları, tesis kadastrosuna ait pafta haritası, varsa bu haritada değişiklik yapan ifraz haritaları, mahkeme ilamları ve eki olan haritalar, varsa uygulama kadastrosu sırasında yararlanıldığı anlaşılan diğer haritalar, dava konusu taşınmaza ilişkin tesis kadastrosu ve uygulama kadastrolarına ait ölçü çizelgesi, hesap cetveli ve ölçü krokileri gibi bilgi ve belgelerin toplanması gerekmektedir. Bundan sonra mahallinde, yerel bilirkişiler, taraf tanıkları, harita ya da jeodezi mühendisi teknik bilirkişilerin katılımı ile keşif yapılmalıdır. Keşif sırasında çekişmeli taşınmaz ve çevresinin toprak yapısı, bitki örtüsü, zeminde mevcut ağaçların yaşı gibi hususlar ile zeminin jeolojik yapısının değerlendirilmesine ihtiyaç duyulan hallerde uzman ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişi de keşif heyetine dahil edilmelidir. Yapılacak keşif sırasında yerel bilirkişi ve tanıklardan tesis kadastrosu sırasında da zeminde mevcut olan sabit sınır ya da yapılar bulunup bulunmadığı sorularak varsa yerleri fen bilirkişilerine işaretlettirilmeli, fotoğrafları çekilmeli, taraflar keşif sırasında hazır bulunmakta ise zeminde ortak sınır üzerinde uzlaşıp uzlaşmadıkları tespit edilip gerektiğinde imzaları ile beyanları tevsik edilmeli, uzlaşılan sınırlar ile iddia edilen sınırlar fen bilirkişi tarafından haritasında işaretlenmeli, keşif sırasında hazır edilmeleri halinde ziraat bilirkişisi ile jeoloji mühendisi bilirkişisinden, taşınmazlar arasında değişmeyen doğal ya da yapay sınırlar bulunup bulunmadığı, sınırlarda mevcut ağaçların yaşları gibi hususlarda bilgi alınmalı, fen bilirkişiden denetime veri teşkil etmek üzere dosya içine getirtilen bilgi ve belgeler ile bilirkişi ve tanık anlatımlarından yararlanarak uygulama kadastrosunu denetlemesi istenmelidir. Teknik bilirkişilerinden, tesis kadastrosunun, paftaların üretim yılı, üretim tekniği, altlığı ve ölçeği gibi hususları da açıklar tarzda hangi yöntem ve tekniklerle yapıldığı, uygulanan yöntemlerin hata paylarının ne olduğu, üretilen haritaların zeminle uyumsuz bulunması halinde farklılığın nereden ve hangi sebeplerden kaynaklandığı, sırasıyla tersimat hatası, hesap hatası, ölçü hatası ve sınırlandırma hatası bulunup bulunmadığı, uygulama kadastrosu sonucu tespit edilen yeni sınırların niteliğinin ne olduğu ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak belirlenip belirlenmediği, uygulama kadastrosunda hata yapılmış ise doğru sınır ve haritanın nasıl olması gerektiği gibi hususlarda ve "ada raporu" ile "uygulama tutanağı ve haritasını" irdeler şekilde, teknik ve bilimsel verilere dayalı, gerekçelendirilmiş, denetlenebilir ve ayrıntılı rapor ve haritalar alınmalıdır. Raporun denetime elverişli olması için fen bilirkişisinden, düzenleyeceği haritalardan iki tanesinde hava fotoğrafı üzerinde, iki tanesinde ise ortofoto (yoksa uydu fotoğrafı) üzerinde ilk tesis kadastrosu paftası ve uygulama kadastrosu paftasını çakıştırması istenmeli; çakıştırmaların birer tanesinin ada bazında değerlendirme yapmaya elverişli geniş ölçekli olması, diğerinin ise dava konusu taşınmaz ve çevresini gösterir şekilde daha dar ölçekli olması istenmelidir. fen bilirkişileri haritasında, uygulama kadastrosunda yanlışlık varsa, infazı kabil bir hükme esas olmak üzere doğru sınırların nasıl olması gerektiği de gösterilmelidir. Açıklanan yönteme uygun inceleme ve araştırma yapıldıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmeli; değerlendirme yapılırken uygulama kadastrosunun amacının mülkiyet ihtilaflarını çözmek olmadığı ve mülkiyet uyuşmazlıklarının uygulama kadastrosuna ilişkin davalarda tartışma konusu yapılamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır.
Mahkemece, davacı Hazinenin davasının, uygulama kadastrosuna itiraz niteliğinde olmayıp, taşınmazın mülkiyetine yönelik olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş ise de, davacının davasının uygulama kadastrosuna mı yoksa mülkiyete mi yönelik olduğu kesin olarak belirlenmediği gibi, yapılan araştırma ve inceleme de karar vermek için yeterli değildir. Şöyle ki; dava konusu taşınmazlara ait tesis kadastrosu sırasında düzenlenen pafta haritası, ölçü krokisi, hesap cetveli, ölçü cetveli, tesis kadastrosunun yapıldığı tarihe en yakın tarihli hava fotoğrafları, temin edilebilen en eski ve güncel ortofoto ve uydu fotoğrafları dosya arasına getirtilmemiş, taşınmazlar başında keşif yapılmamış ve taşınmazların tesis kadastrosu sonucu oluşturulan paftadaki sınır yerleri ile uygulama kadastrosu sonucu oluşturulan paftadaki sınır yerlerinin çakıştırılması suretiyle, birbirleriyle ve zeminle uyumlu olup olmadığını belirten, tesis kadastrosu sırasında taşınmazlarda sınırlandırma, ölçü, çizim veya hesaplama hatası yapılıp yapılmadığını açıklayan ayrıntılı ve gerekçeli bir fen bilirkişi raporu da alınmamıştır. Bu şekilde eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilemez.
Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, yukarıda belirtilen belge, harita ve fotoğraflardan eksik olanların dosya arasına getirilmesi sağlanmalı, dosya bu şekilde ikmal edildikten sonra da mahallinde, yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen ve davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi kurulu ve taraf tanıkları ile harita ya da jeodezi mühendisi sıfatına sahip önceki bilirkişiler dışında oluşturulacak üç kişilik uzman bilirkişi kurulu eliyle yeniden keşif yapılmalı ve bu keşifte; yerel bilirkişi ve tanıklardan, çekişmeli taşınmazların tesis kadastrosu sırasında zeminde mevcut olup halen varlığını sürdüren doğal ya da yapay sabit sınırlarının bulunup bulunmadığı, çekişmeli taşınmazların tesis kadastrosundaki sınırlarının neresi olduğu, bu sınırlarda zaman içerisinde herhangi bir değişiklik olup olmadığı hususlarında maddi olaylara dayalı ayrıntılı bilgi alınmalı, beyanlar arasında çelişkiler oluştuğu takdirde yüzleştirme yapılmak suretiyle bu çelişkiler giderilmeli, sınır ihtilafı olmuş ise taşınmazlar arasındaki sınırlar ve taraf gösterimleri, eldeki bilgi ve belgeler ile bilirkişi, tanık beyanları dikkate alınarak varsa hataların nereden kaynaklandığı belirlenmeye çalışılmalı, bilirkişi ve tanıklarca gösterilen sınırlar teknik bilirkişilere harita üzerinde işaretlettirilmeli, üç kişilik uzman bilirkişi kurulundan, yukarıda belirtilen şekilde inceleme ve araştırma yapılması istenmeli, ayrıca taşınmazların tesis kadastrosu sırasında belirlenen ve kesinleşen sınırlarını ve uygulama kadastrosu sırasında belirlenen sınırlarını bir arada ve farklı renkli kalemlerle gösteren, krokili, denetime elverişli, gerekçeli ve ayrıntılı rapor alınmalı, bundan sonra toplanan ve toplanacak tüm deliller birlikte değerlendirilerek bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu hususlar gözetilmeksizin, eksik araştırma ve incelemeye dayalı olarak karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan, hükmün bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı Hazine vekilinin yazılı temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK'nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, taraflarca HUMK'un 440/I maddesi gereğince Yargıtay ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, 27.09.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.