MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı alacak davasına dair karar davalı-davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.
Uyuşmazlık, taş ocağı işletme sözleşmesinden kaynaklanan fazla alınan taş bedelinin tazmini istemine ilişkindir. Mahkemece, istemin kısmen kabulüne karar verilmesi üzerine hüküm davacı ve davalı vekili tarafından ayrı ayrı temyiz edilmiştir.
Davacı vekili dava dilekçesinde, dava konusu edilen devletin hüküm ve tasarrufu altındaki 10.000 m2 taşınmaz üzerinde bulunan taş ocağının 28.03.2001 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesi gereğince davalıya kiralandığını, her yıl 21.447,488 m3 malzeme alınabileceğini, davalının 333.356,91 m3 fazla malzeme aldığını, bedeli olan 1.064.728,47 TL"sının ödenmesi için yazı gönderildiğini davalının 21.12.2006 tarihinde 150.000,00 TL ödediğini, kalan kısmın ödenmediğini ileri sürerek 914.728,47 TL"sının sözleşmenin fesih tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte tahsilini istemiştir.Davalı vekili, müvekkilinin fazla alınan malzeme miktarına ilişkin bir itirazı olmadığını, ancak bedelin dört yıllık sürede sözleşmedeki kira bedeline esas beher m3 malzeme ortalama fiyatı üzerinden belirlenmesi gerektiğini, buna göre fazla malzeme bedelinin 347.357,24 TL olması gerektiğini belirterek ödenen kısmın mahsubu ile 197.357,24 TL üzerinden davanın kabulüne fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar verilmesini savunmuş yargılama aşamasında 23.11.2007 tarihinde 197.357,24 TL ödemiştir.
Davada dayanılan ve hükme esas alınan 28.03.2001 başlangıç tarihli ve beş yıl süreli kira sözleşmesi ve bu sözleşmenin 05.12.2004 tarihinde feshedildiği, sözleşmede belirlenen miktardan 333.356,91 m3 fazla taş alındığı, davalı tarafından taş bedeline mahsuben davadan önce 150.000,00 TL ve yargılama aşamasında 197.357,24 TL ödendiği hususları taraflar arasında uyuşmazlık konusu değildir. Uyuşmazlık, fazla alınan taş miktarının belirlenmesinde 1 m3 taş bedelinin nasıl hesaplanacağı noktasında toplanmaktadır. Anılan kira sözleşmesi gereğince beş yılda alınacak 107.237,44 m3 taş için 54.075,00 TL ödeneceği, 3.maddesinde kira bedelinin peşin ödenmesinin esas olduğu ancak kiracının talebi ile teminat gösterilmesi koşuluyla kira bedelinin üçer aylık dönemler halinde dört eşit taksitte ödenebileceği,bu takdirde müteakip yıl kira bedelleri önceki yıl kira bedelinin DİE TEFE oranında arttırılması suretiyle bulunacak bedel olduğu 6. maddesinde kira süresi içinde sahadan alınan malzeme miktarının düzenli olarak tespit edileceği,sahadan107.237,44 m3 taş malzemesinin fevkinde malzeme alındığının tespit edilmesi halinde fazla alınan malzeme miktarı ile kira bedeli üzerinden hesaplanacak beher m3 taş bedelinin çarpımı suretiyle bulunacak tutarın kiracıya tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde defaten ödeneceği kararlaştırılmıştır.
Davacı, 2006 yılı Bayındırlık Bakanlığı tarafından belirlenen birim fiyatına yasal faiz eklemek suretiyle m3"ü 3.1939 TL olarak belirlemiş olup fazla alınan taş miktarı ile çarparak dava konusu taş bedelini hesaplamıştır. Davalı ise sözleşme dört yıl yürürlükte kaldığından bu süre içinde alınan fazla taş bedelinin tespitinde sözleşme kapsamında alınması gereken taş bedeli ile bu sürede ödenen kira bedelinin oranlanması ile taşın m3 "ünün 1,042 TL olacağı, bu miktarın fazla alınan taş miktarı ile çarpımı sonucu ödenmesi gereken miktarın 347.357,24 TL olduğunu savunmuştur. Yargılama sırasında alınan 26.08.2008 tarihli bilirkişi raporunda da aynı yönteme göre hesaplama yapılmıştır. Bu durumda mahkemece, tarafların kayıt ve defterleri incelenmek suretiyle fazla alınan taş miktarının hangi tarihlere tekabül ettiği belirlenerek o tarihte ödenmekte olan kira bedeli ile oranlanmak suretiyle bulunacak m3 bedeli üzerinden kira sözleşmesinin 6. maddesine göre yapılacak hesaplama sonucu belirlenecek fazla taş bedeli üzerinden hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde son yıl kira bedelinin 30.200,00 TL olduğu, sözleşme gereğince bir yılda alınması gereken malzeme miktarının 21.447,49 m3 olduğu, oranlama yapıldığında 1 m3 taşın 1.408,09 TL olacağı gerekçesiyle yazılı şekilde davanın 122.038,63 TL üzerinden kabulüne, 197.357,90 TL yönünden konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi doğru görülmediğinden hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428.maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA, istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 24.3.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.