Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/6096 Esas 2022/7432 Karar Sayılı İlamı

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında birleştirilerek görülen alacak ve tazminat davalarının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda; asıl davanın davalılardan ... Traktör Oto. San. Tic. Ltd. Şti. yönünden kısmen kabulüne, diğer davalılar yönünden reddine, birleşen davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde, davacı vekili ile asıl davada davalılardan ... Traktör Oto. San. Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı asıl ve birleşen davada; 18/05/2011 tarihinde traktör satın aldığını, traktöre takılı ... (...) lastiklerinden bir türlü fayda göremediğini, satılan lastiklerin ayıplı olduğunu, garanti süresi içerisinde lastiklerle ilgili iki ay içinde beşten fazla şikayette bulunduğunu, traktörün yaklaşık 45 gün evde kaldığını, tarlalarını süremediğini, yük taşıyamadığını ileri sürerek; traktöre takılı ... (...) lastiklerin yenisi ve ayıpsızıyla değiştirilmesine, bunun mümkün olmaması halinde lastik bedeli olan 3.000TL’nin satış tarihinden itibaren faiziyle, şimdilik 7.000TL kazanç kaybından doğan maddi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalılardan ... Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. ve ... Lastik ve San. Tic. A.Ş., davanın reddini dilemişlerdir.
Davalı ... Traktör Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti., davaya cevap vermemiştir.
Mahkemece; davanın davalı ... Merkez Satış Ofisi yönünden feragat nedeniyle reddine, davacının diğer davalılar yönünden kabulüne dair verilen 13/05/2014 tarihli karar, davalı Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. vekili ile birleşen dosya davalısı ... Lastik San. ve Tic. A.Ş. vekilinin temyizi üzerine, Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 08/09/2015 tarihli ve 2014/35601 E. 2015/26611 K. sayılı ilamıyla; davaya Ticaret Mahkemesi sıfatıyla bakılarak karar verilmiş olmasının usul ve kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmuştur.
Bozma üzerine mahkemece; asıl davanın davalı ... Merkez Satış Ofisi yönünden feragat nedeniyle reddine, diğer davalılar yönünden kısmen kabulü ile ayıplı lastikten kaynaklı 480TL bedelin davalılar ... Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş., ... Traktör Oto. San. Tic. Ltd. Şti. ve birleşen dosya davalısı ... Lastik ve Sanayi Ticaret A.Ş.den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebinin reddine, davacının yoksun kalınan tazminat yönünden talebinin reddine dair verilen 08/06/2017 tarihli karar, davacı vekili, davalı Türk Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. vekili ve birleşen dosya davalısı ... Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. vekilinin temyizi üzerine, Dairece verilen 28/01/2021 tarihli ve 2020/4004 E. ve 2021/607 K. sayılı ilamla;
"(1)...Eldeki davada davacı, lastik bedelinin iadesini istemiştir. Açıklanan yasal düzenlemede satıcının ayıptan sorumluluğu düzenlenmiş olup üreticinin sorumluluğuna yer verilmediğinden davalılardan davaya konu lastiğin üretici firması olan ... Lastik Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile traktör üreticisi olan ... Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.nin üretici firma olmaları nedeniyle bedel iadesinden sorumluluğu söz konusu olmayacaktır.
(2) Mahkemece, 29/07/2011 tarihli davacı tarafça ibraz edilen faturayı esas alarak karar verilmişse de faturada yer alan ve hükme esas alınan bu bedelin (480TL) dört lastik bedeline ait olduğu anlaşılamadığı gibi davacı faturanın sadece ön lastik bedeli olduğunu ileri sürmüş, dosyaya kazandırılan bilirkişi raporlarında lastik bedeli 3.000TL olarak belirlenmiş, hatta ... Lastik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili mahkemenin 13/05/2014 tarihli kararını temyiz ederken lastik bedelinin hatalı tespit edildiğini, piyasa ürün fiyatlarının araştırılmadığını, (2013 tarihinde bile) ürünlerin fiyatının iskonto hariç 2.650TL olduğu belirtilmiştir. Bu durumda mahkemece, ayıplı lastikten kaynaklanan bedel iadesinde davaya konu dört lastiğin piyasa ürün fiyat araştırmasına uygun olarak bedel iadesine karar verilmesi gerekir." gerekçesiyle, asıl davada davalılardan ... Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş.nin sair temyiz itirazları incelenmeksizin bozulmuştur.
Bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda mahkemece; davanın davalı ... Merkez Satış Ofisi yönünden feragat nedeniyle reddine, davalı ... Traktör ve Ziraat Makineleri A.Ş. aleyhine açılan davanın reddine, davalı ... Traktör Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. aleyhine açılan lastik bedeline hükmedilmesi talepli davanın kısmen kabulü ile 1.802,26TL'nin davalıdan tahsiline, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacının yoksun kalınan tazminat bedeline yönelik davasının reddine, birleşen davanın reddine karar verilmiş; karar, davacı vekili ve asıl davada davalılardan ... Traktör Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından temyiz edilmiştir.
1)Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre; davalının tüm davacı tarafın ise sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2)Usuli kazanılmış hak kavramı; anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir. Usuli kazanılmış hak kurumu, HMK'da düzenlenmiş olmamakla beraber davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.
Mahkemece verilen kararın Yargıtay bozma kararının kapsamı dışında kalarak kesinleşmesi durumunda usuli kazanılmış hak doğmuş olur. Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uyan mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez.
Yani kesinleşmiş bu kısımlar, o kısımlar lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak teşkil eder.
Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde; mahkemece 08/06/2017 tarihinde verilen ikinci kararda, tüm davalılar bakımından tek bir vekalet ücretine (1.980TL) hükmedildiği, iş bu kararın birleşen davada davalı ... Lastik San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından bu yönden temyiz edilmediğinden, dolayısıyla davacı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca mahkemece; davacı lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu gözetilerek, birleşen davada davalı ... Lastik San. ve Tic. A.Ş. lehine ikinci kararda hükmedilmiş olan 1.980 TL vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hak ihlal edilmek suretiyle bu dava lehine 5.100 TL vekalet ücretine hükmedilmiş olması, doğru olmayıp bozmayı gerektirir.
Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanması HUMK'nın 438/7. maddesi hükmü gereğidir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davacının sair, davalı ... Traktör Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin tüm temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının (12) numaralı bendinde yer alan "5.100TL" rakamının çıkartılarak yerine "1.980TL" rakamının yazılmasına, hükmün düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 123,11 TL temyiz harcının mahallinde temyiz eden davalı ... Traktör Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti.den alınmasına, 6100 sayılı HMK'nın Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK'nın 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 06/10/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.