Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2022/6949 Esas 2022/8845 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, davalı kurumun, bildirimde dahi bulunmadan sözleşmeyi gerekçesiz şekilde feshettiği işlemin iptali ve sözleşmenin geçerliliğinin devamının tespiti talebiyle dava açmıştır. İlk derece mahkemesi davanın reddine karar vermiş, bölge adliye mahkemesi de bu kararın hukuka uygun olduğunu belirterek istinafı reddetmiştir. Ancak Yargıtay, kurumun fesih bildiriminin usule uygun olmadığına hükmederek ilk derece mahkemesi kararını bozmuştur. Sonuçta, ilk derece mahkemesi davanın kabulüne karar vermiş, davalı temyiz etmiştir. Yargıtay kararı sonucunda, davalının tüm temyiz itirazları reddedilmiş, ancak davalının harçtan muaf olduğu belirtilerek harç alınmamasına ve davacı tarafından yatırılan harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde iade edilmesine karar verilmiştir. Ayrıca, davacı tarafından yapılan posta, tebligat ve bilirkişi giderlerinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
Kanun Maddeleri:
- Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol 5.1. maddesi
- 492 sayılı Harçlar Kanunu 13. maddesi (j) bendi

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kurum işleminin iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairemizce bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılmasına ve ilk derece mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi üzerine, ilk derece mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı, ... Eczanesi’nin sahibi olduğunu, davalı kurumun herhangi bir araştırma, inceleme ve müfettiş raporu olmaksızın, bildirimde dahi bulunmadan 20/10/2016 tarihinde medula ekranını kullanıma kapattığını ve sözleşmede belirtilen süreye uymadan 01/12/2016 tarihinde sözleşmesini feshettiğini beyanla, kurum tarafından uygulanan gerekçesiz fesih işlemine yönelik işlemin iptali ile sözleşmenin geçerli olarak devam etmekte olduğunun tespitini istemiştir.
Davalı, hizmet gereği ve olağanüstü hal koşulları da dikkate alınmak suretiyle, iletilen istihbari bilgiler üzerinden oluşan kanaate istinaden, kamu yararı ve güvenliği ile kamu zararı oluşmasına ve artmasına engel olmak amacı da göz önüne alınarak KHK'nın 2. maddesinin 3. fıkrasında yer alan hükme istinaden işlem tesis edildiğini savunarak davanın reddini dilemiştir.
İlk derece mahkemesince verilen 08/04/2021 tarihli kararla; davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı istinaf yoluna başvurmuştur.
Bölge adliye mahkemesince; kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu belirtilerek davacının istinaf başvurusunun esastan reddine dair verilen karar, davacının temyizi üzerine Dairece verilen 14/04/2022 tarihli 2021/9061 E. 2022/3594 K. sayılı kararla; "... Somut olayda; uyuşmazlığa uygulanması gereken Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol’ün "Sözleşmenin Feshi ve Cezai Şartlar" başlıklı 5.1. maddesinde "taraflar bir ay önceden yazılı bildirimde bulunmak şartıyla sözleşmeyi her zaman feshedebilir." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm uyarınca mahkemece davalı kurumdan fesih bildirimine ilişkin tüm evraklar istenmiş, ancak kurum sadece 01/12/2016 tarihli sözleşmenin o tarih itibariyle feshedildiğine dair bir bildirim yazısı sunmuştur. Oysaki sözleşmede feshin yapılacağının 1 ay önce karşı tarafa bildirilmesi gerektiği hüküm altına alınmasına rağmen dosyada bu bildirime ilişkin bir belge bulunmamaktadır. Hal böyle olunca kurumun fesih bildiriminin sözleşmenin 5.1. maddesinde belirtilen usule uygun olmadığı anlaşıldığından davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken mahkemece yanılgılı değerlendirme ile davanın reddine hükmedilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir." gerekçesiyle temyiz olunan bölge adliye mahkemesi kararı kaldırılarak, ilk derece mahkemesi kararı davalı yararına bozulmuştur.
Bozmaya uyan ilk derece mahkemesince, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Dosyadaki yazılara, ilk derece mahkemesince uyulan bozma kararı gereğince hüküm verilmiş olmasına göre, davalının yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Harç konusu kamu düzenine ilişkin olup yargı mercilerince res'en dikkate alınır ve yargı harcından muafiyet 492 sayılı Harçlar Kanunu ile kurum veya kuruluşlarla ilgili yasal mevzuata göre belirlenir. 492 sayılı Harçlar Kanunu 13. maddesinde harçtan muafiyet kapsamında olan işlemler sayılırken (j) bendinde Genel Bütçeye dahil idarelerin bu Kanunun (1) ve (3) sayılı tarifelerine giren bütün işlemlerinin harçtan muaf olduğu sayılmış olup, belirtilen Harçlar Kanunu (1) sayılı tarifede yargı harçları düzenlenmiştir.
Yukarıda açıklandığı üzere davalı kurum açık yasa hükmü gereği yargı harçlarından muaf olup, Mahkemece açıklanan bu düzenlemeye aykırı olarak, harcın davalıdan tahsiline karar verilmiş olması ve davacı tarafça yatırılan ve yargılama giderleri içinde yer alan harçların da yargılama gideri olarak davalıdan tahsiline karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. Ne var ki, bu yanlışlıkların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasına karar verilmesi gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalının tüm temyiz itirazlarının reddine, ikinci bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın hüküm fıkrasının 2. ve 4. bentlerinin hükümden çıkartılarak yerlerine sırasıyla, "2-Davalı harçtan muaf olduğundan davalıdan harç alınmasına yer olmadığına, davacı tarafından yatırılan 54,40-TL peşin harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine," , "4-Davacı tarafça yapılan posta, tebligat ve bilirkişi giderinden ibaret toplam 3.405,80-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine," bentlerinin yazılmasına, hükmün düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA, 23/11/2022 tarihinde oy birliği ile karar verildi.