Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2022/2038 Esas 2022/9071 Karar Sayılı İlamı

Mahkemesi :Ceza Dairesi
Suç : İnsan üzerinde deney, resmi belgede sahtecilik,
nitelikli dolandırıcılık


İnsan üzerinde deney suçundan sanıkların beraatlerine ilişkin hükümler, ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesi tarafından katılan ...’un istinaf talebine bianen yapılan istinaf incelemesi sonucunda 30/11/2021 gün ve 2021/1530 - 2021/2281 sayılı “istinaf başvurularının esastan reddine” ilişkin karar ile sanıkların resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından beraatlerine ilişkin hükme yönelik ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda 30/11/2021 gün ve 2021/1530 - 2021/2281 sayılı “katılan ...’un resmi belgede sahtecilik ve dolandırıcılık suçları yönünden, katılan ... Güvenlik Kurumu vekilinin ise insan üzerinde deney suçu yönünden suçtan zarar gören sıfatları olmayıp bu suçlardan verilen beraat kararlarını istinafa hak ve yetkileri bulunmadığından, istinaf istemlerinin reddi” ile katılan ... Güvenlik Kurumu vekilinin, resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından sanıkların beraatlerine ilişkin hükme yönelik “istinaf başvuralarının esastan reddi” kararına ilişkin temyiz istemlerinin reddine dair 14.12.2021 tarihli ek karar, katılan ... Güvenlik Kurumu vekili ile katılan ... tarafından temyiz edilmekle dosya incelenerek gereği düşünüldü:
1-Resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından sanıkların beraatlerine ilişkin katılan ... Güvenlik Kurumu vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Yapılan yargılama sonucunda, ilk derece mahkemesince sanıkların, resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından beraatlerine karar verilmiş olup, CMK'nın 286/2-g maddesi uyarınca, on yıl veya daha az hapis cezasını veya adli parasını gerektiren suçlardan, ilk derece mahkemesince verilen beraat kararları ile ilgili olarak istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararlarının temyizinin mümkün olmaması karşısında, hükmedilen kararının türü itibariyle istinaf başvurusunun esastan reddine dair kararın kesin olması nedeniyle ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesi tarafından CMK'nın 296/1. maddesi gereğince verilen temyiz isteminin reddine dair 14.12.2021 tarihli ek karara yönelik katılan vekilinin CMK'nın 296/2. maddesi gereğince yaptığı temyiz isteminin, tebliğnamedeki isteme uygun olarak ESASTAN REDDİNE, 5271 sayılı CMK'nın CMK'nın 7165 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 8. maddesi ile değişik 304/1. maddesi uyarınca, dosyanın gereği için, ... 7. Ağır Ceza Mahkemesine, kararın bir örneğinin de ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesine iletilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına GÖNDERİLMESİNE,
2- İnsan üzerinde deney suçundan sanıkların beraatlerine ilişkin katılan ... Güvenlik Kurumu vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Yapılan yargılama sonucunda, ilk derece mahkemesince, sanıklar hakkında insan üzerinde deney suçundan beraatlerine karar verilmiş olup, ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda 30/11/2021 gün ve 2021/1530 - 2021/2281 sayılı karar ile katılan vekilinin istinaf talebinin, suçtan zarar gören sıfatının olmadığı ve anılan suçtan sanıklar hakkında verilen beraat kararlarını istinaf etme hak ve yetkisi bulunmadığından bahisle CMK’nın 279/1-b maddesi gereğince istinaf talebinin reddine karar verildiği, verilen bu ret kararının itiraza tabi olduğunun belirtildiği, katılan vekili tarafından karara itiraz edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesinin 08.12.2021 tarihli ek kararı ile itirazın değerlendirilmesinin yapılması için dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Ceza Dairesine gönderilmesine karar verildiği, verilen ret kararını itirazen inceleyen ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Ceza Dairesi tarafından 13/12/2021 tarih ve 2021/5 değişik ... sayılı kararıyla itiraz başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmakla, temyiz incelemesine yer olmadığına, dosyanın incelenmeksizin ... 7. Ağır Ceza Mahkemesine iadesinin temini için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE
3-Katılan ...’un resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarına ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Yapılan yargılama sonucunda, ilk derece mahkemesince, sanıklar hakkında resmi belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçlarından beraatlerine karar verilmiş olup, ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesi tarafından yapılan istinaf incelemesi sonucunda 30/11/2021 gün ve 2021/1530 - 2021/2281 sayılı karar ile katılan ...’un istinaf talebinin, suçtan zarar gören sıfatının olmadığı ve anılan suçlardan sanıklar hakkında verilen beraat kararlarını istinaf etme hak ve yetkisi bulunmadığından bahisle CMK’nın 279/1-b maddesi gereğince istinaf talebinin reddine karar verildiği, verilen bu ret kararının itiraza tabi olduğunun belirtildiği, katılan tarafından karara itiraz edilmesi üzerine ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesinin 11.01.2022 tarihli ek kararı ile itirazın değerlendirilmesinin yapılması için dosyanın ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Ceza Dairesine gönderilmesine karar verildiği, verilen ret kararını itirazen inceleyen ... Bölge Adliye Mahkemesi 27. Ceza Dairesi tarafından 17/01/2022 tarih ve 2022/2 değişik ... sayılı kararıyla itiraz başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmakla, temyiz incelemesine yer olmadığına, dosyanın incelenmeksizin ... 7. Ağır Ceza Mahkemesine iadesinin temini için Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,
4- Katılan ...’un insan üzerinde deney suçundan sanıkların beraatlerine ilişkin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Her ne kadar katılan ...’un temyiz dilekçesinde, temyiz nedenlerini göstermemesi gerekçesiyle, katılanın temyiz talebinin reddine karar verilmesi teblignamede görüş olarak belirtilmiş ise de, katılan ...’un incelenen temyiz dilekçesinde, “Sayın başkanım verdiğiniz kararın yeniden incelenmesini, sunduğum delillere yeniden bakılmasını, dosyamın Yargıtaya gönderilmesini ve gereğinin yapılması...” şeklinde temyiz talebinde bulunduğu ve katılanın dilekçesinde belirttiği “sunduğum deliller’’ den kastının istinaf dilekçesine ekli delilller olduğu anlaşılmakla, katılanın temyiz dilekçesinde, temyiz nedenlerinin bulunduğu değerlendirilerek tebliğnamede belirtilen görüşe iştirak edilmemiştir.
İnsan üzerinde deney ve deneme fiilleri, 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 90. maddesi ile ilk kez Türk Hukuk Sistemi’nde suç olarak kabul edilmiştir. Her ne kadar TCK’nın 90. maddesinin başlığı “İnsan üzerinde deney” olarak belirtilmiş ise de madde içeriğinin incelenmesinde, anılan maddenin birinci fıkrasında “insan üzerinde deney” suçundan, dördüncü fıkrasında ise “insan üzerinde deneme” suçundan bahsedilmekte olup anılan maddede iki ayrı suç tipi düzenlenmiştir.
TCK’nın 90. maddesinde “deney” kelimesi kavramsal olarak açıklanmamıştır ancak madde gerekçesinde deneyin bilimsel çalışmanın ilk aşamalarına yönelik faaliyet olduğu belirtilmiştir. Bu ifadeden, eylemin deney kapsamında değerlendirilebilmesi için bilimsel bir çalışmada ve bu çalışmanın ilk aşamalarında bulunması gerektiği anlaşılmaktadır. İnsan üzerinde deneyden bahsedebilmek için, bilimsel araştırma çerçevesinde yeni bir ilacın veya yöntemin etkinliğini değerlendirme amacıyla insan üzerinde denenerek etkinliğinin saptanması gerekmektedir. Henüz tıp biliminin gereklerine uygun olmayan bir metodun bu gerekleri karşılaması için yapılan yani kesinleşmemiş, tıp dünyasında standarta oturtulmamış, uygulanabilirliği henüz kabul görmemiş, literatüre girmemiş konularda araştırma yaparak varsayıma dayanan olguları kesinleştirmeye yönelik bilimsel çalışmalardır. Bahsedilen çalışmalar neticesinde, olumlu sonuçlar alınabileceği gibi olumsuz sonuçların da elde edilmesi olasılık dahilindedir. Deney suçu bakımından fail, bilim insanı olabileceği gibi hekim de olabilirken suçun mağduru her gerçek kişi olabilir. Bilimsel bir deneyi yapan kişinin, hastalığı ya da hastayı tedavi etmek gibi bir amaç içinde olmasına gerek yoktur. Bu suç tipinde amaç araştırmadır. TCK’nın 90. maddesinin 5. fıkrasında, hukuka aykırı bir deney sonucunda ölüm veya yaralanma gerçekleşmesi neticesinde, fail, kasten öldürme ve kasten yaralama suçlarından cezalandırılacaktır. Bu fıkra sadece TCK’nın 90. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen insan üzerinde deney olarak adlandırılan suç türünü kapsamaktadır.
“Deneme” kelimesi sözlük anlamı itibariyle araştırmacının deneklere yöntemi uyguladığı, verileri elde ettiği ve çıkan sonuçların değerlendirildiği bir çalışma olarak tanımlanmış olmakla TCK’nın 90. madde metninde “deneme” kavramına ilişkin herhangi bir açıklama yapılmamış olup madde gerekçesinde ise deneme; bilimsel amaçlı deney sonuçlarının, henüz bir kesinliğe varmasa da, hastalığın tedavisi konusunda ulaştığı somut bazı faydalarından yola çıkarak hasta bir insana uygulanması işlemi olarak tanımlanmıştır. İnsan üzerinde denemeden bahsedebilmek için, hasta kişinin iyileşmesinde fayda sağlayacağı düşünülen metodun, henüz insan üzerinde denenmemiş olduğu hallerde söz konusu olabileceği, kesinlik kazanmamış tedavi metodlarına kesinlik kazandırmak için yapılması gerekmektedir. Deneme suçu bakımından, madde metninde tedavinin bir hastane ortamında gerçekleşmesi ve uzman hekim tarafından uygulanması gerektiği açıkça belirtildiğinden bu suçun faili ancak hekim olabilir. Anılan suçun mağduru ise hasta olan herhangi bir kişidir. Deneme suçunun söz konusu olabilmesi için deneme fiilinin, hastanın hastalığını tedavi etme maksatlı ve bu amacı gerçekleştirme kabiliyetine haiz hareketler olmasının yanı sıra hasta üzerinde rıza olmaksızın tedavi amaçlı olmasıdır. Yani hekimin, hastasını tedavi etmek amacıyla rıza olmaksızın, uygulanabilirliği tıp dünyasında kabul görmüş tedavi metodu dışında, kesinlik kazanmamış bir yöntemi bilerek hastasına uygulamasıdır.
Yukarıda izah edilen bilgiler ışığında, yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, katılanın, beraat kararlarının kanuna aykırı olduğuna ilişkin temyiz itirazlarının reddine; ancak;
Sanıkların üzerlerine atılı suç bakımından, yüklenen fiilin kanunda suç olarak tanımlanmamış olduğu gözetilmeksizin, sanıklar hakkında yüklenen suçun sanıklar tarafından işlenmediğinin sabit olmasının beraat gerekçesi olarak gösterilmesi,
Kanuna aykırı olup, katılanın temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden hükmün 5271 sayılı CMK'nın 303/1. maddesi gereğince BOZULMASINA; ancak yeniden yargılama yapmayı gerektirmeyen bu hususun aynı madde uyarınca düzeltilmesi mümkün bulunduğundan, hükmün 1. paragrafındaki “İnsan üzerinde deney suçu açısından sanıkların üzerlerine atılı suçun, sanıklar tarafından işlendiğinin sabit olmadığı” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine hükmün 1. paragrafına “Sanıkların eylemlerinin kanunda suç olarak tanımlanmamış olması nedeniyle, insan üzerinde deney yapma suçundan sanıkların CMK’nın 223/2-a maddesi gereğince beraatlerine ” ibaresinin hükme eklenmesi suretiyle, sair yönleri usul ve Kanuna uygun bulunan hükmün DÜZELTİLEREK, ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesinin 30/11/2021 tarihli ve 2021/1530 - 2021/2281 sayılı kararına karşı yapılan temyiz isteminin isteme aykırı olarak 5271 sayılı CMK'nın 302/1. maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE; 5271 sayılı CMK'nın 7165 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 8. maddesi ile değişik 304/1. maddesi uyarınca, dosyanın gereği için ... 7. Ağır Ceza Mahkemesine; kararın bir örneğinin de ... Bölge Adliye Mahkemesi 26. Ceza Dairesine iletilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına GÖNDERİLMESİNE; 24.11.2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.