Hak Düşürücü Süre - Önalım Hakkı - Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2003/554 Esas 2003/1104 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacılar, onalım hakkına konu edilen payın ilişkin olduğu taşınmazda paydaş olduklarını ve paydaşlardan İstanbul Büyükşehir Belediyesinin 1/4 payını davalılara sattığını belirterek 21.3.2002 tarihinde ikame ettikleri dava ile onalım hakkı nedeniyle 1/4 payın iptal ile müvekkillerinin adına tescilini istemişlerdir. Ancak mahkeme, davayı reddetmiştir. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davanın süresinde açılıp açılmadığı noktasındadır. Mahkeme, kanunda belirtilen 3 aylık hak düşürücü sürenin henüz geçmediği gerekçesiyle davanın kabul edildiğine karar vermiştir. Kanuna göre, payın satılması ile onalım hakkı kullanılabilir hale gelir ve hak düşürücü süre, satışın hak sahibine bildirildiği tarihten itibaren 3 aydır. İhale tarihi olan 5.2.2002 tarihine nazaran 1.3.2002 tarihinde tapuya tescil edilen payın onalım hakkının kullanılması için henüz 3 aylık süre geçmemiştir. Bu nedenle mahkemenin davanın reddine karar vermesi usul ve yasaya aykırıdır.
Kanun Maddeleri:
- 4721 S. Türk Medeni Kanunu [Madde 732]: Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma hakkı veren onalım hakkı vardır.
- 4721 S. Türk Medeni Kanunu [Madde 733]: Satışın hak sahibine bildirildiği tarihten itibaren üç ay ve her halde satıştan itibaren iki yıl içinde onalım hakkı kullanılması icap eder.

6. Hukuk Dairesi 2003/554 E., 2003/1104 K.

6. Hukuk Dairesi 2003/554 E., 2003/1104 K.

• HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE
• ÖNALIM HAKKI

• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 732 ]
• 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 733 ]

"İçtihat Metni"

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan onalım davasına dair kararın temyiz incelemesi duruşmalı olarak davacılar tarafından süresi içinde istenilmekle dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

Dava, onalım hakkı nedeniyle davalıya satılan payın iptali ve tesciline ilişkindir. Mahkeme davanın reddine karar vermiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

Davacılar vekili dava dilekçesinde, müvekkillerinin onalım hakkına konu edilen payın ilişkin olduğu taşınmazda paydaş olduklarını, paydaşlardan İstanbul Büyükşehir Belediyesinin 1/4 payını 5.2.2002 tarihli ihale ile davalılara sattığını belirterek 21.3.2002 tarihinde ikame ettiği iş bu dava ile onalım hakkı nedeniyle 1/4 payın iptal ile müvekkilleri adına tescilini istemiştir. Davalılar vekili ihalenin 5.12.2001 tarihli resmi yazılar, 25.1.2002 tarihinde yapılan ilanlar ile davalılara duyurulduğu halde ihaleye iştirak etmediklerini, hak düşürücü süre geçirildikten sonra açılan davanın reddini savunmuştur.

Taraflar arasındaki uyuşmazlık davanın süresinde açılıp açılmadığı noktasındadır. 1.1.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanununa ve buna bağlı yürürlük ve uygulama şekli hakkındaki Kanunun 1. maddesine göre olayda bu kanun hükümlerinin uygulanması gerekir."Sözü edilen kanunun 732. maddesinde düzenlenen, paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması halinde diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma hakkı veren onalım hakkının 733. maddenin son fıkrası uyarınca satışın hak sahibine bildirildiği tarihten itibaren üç ay ve herhalde satıştan itibaren iki yıl içinde kullanılması icap eder.

Somut olayda, onalım hakkına konu edilen taşınmazdaki 1/4 pay, 2886 sayılı Devlet ihale Kanununun 1. maddesine istinaden çıkartılan fonlar ihale yönetmeliğinin 38. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile ihaleye çıkartılarak 5.2.2002 tarihinde yapılan ihale ile davalılara satılmış, 1.3.2002 tarihinde tapuya tescil edilmiştir. Borçlar Kanununun 225 m/2. fıkrası uyarınca satım satıcının ihalesiyle munakit olur ve mülkiyet aynı Kanunun 231. maddesi gereğince tapu siciline kaydedilmekle alıcıya intikal eder. Taşınmaz mülkiyetinin kanundan doğan takyitlerinden olan onalım hakkı, paylı mülkiyet ilişkisinin kurulduğu anda vücut bulur, payın satılması ile kullanılabilir hale gelir. Davacıların haberdar oldukları ihaleye iştirak etmemeleri onalım hakkını kullanmalarında kötü niyetli olduklarını göstermez. Kaldı ki, ihaleye katılıp pey süren ve fakat sonradan ihaleden çekilen paydaşın dahi ihaleden sonra onalım hakkını kullanması mümkündür. Açıklanan bu durumlar karşısında 5.2.2002 olan ihale tarihine, 1.3.2002 olan payın tapuya tescil tarihine nazaran 3 aylık hak düşürücü süre içinde 21.3.2002 tarihinde ikame edilen dava süresinde olduğundan, onalım hakkı bedelinin uygun sürede depo ettirilmesi ve sonucuna göre bir karar verilmesi icap ederken yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur. Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenle temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428. maddesi uyarınca hükmün (BOZULMASINA), davalılar yararına 275.000.000.-TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalılara verilmesine ve istek halinde peşin alınan temyiz harcının teniyiz edene iadesine, 4.3.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.