Davalı            : Odunpazarı Belediye Başkanlığı

             O  L  A  Y       : Eskişehir Odunpazarı Belediye Encümeninin 17.5.2003 tarih ve 970-976 sayılı kararıyla, Belediye Zabıta Yönetmeliğinin 3/33 maddesine aykırı olarak, araç trafiğine kapalı saatler arasında aracını sokak üzerine park ederek, yayaların geçişini engellediği nedeniyle, davacıya 1608 sayılı Yasanın 3764 sayılı Yasa ile değişik 1. maddesi gereğince, 123,88 YTL para cezası verilmiştir.

            ESKİŞEHİR 4. SULH CEZA MAHKEMESİ;  4.8.2005 gün ve E:2005/266 Müt, K:2005/266 Müt.  sayı ile, 3257 sayılı Yasanın 12. maddesine göre Belediye Encümenince verilen idari para cezasına karşı yapılan itirazda, anılan yasa maddesinin 5101 sayılı Yasa ile değiştirilmesi ve daha sonra da 3257 sayılı Yasanın 5224 sayılı Yasa ile yürürlükten kaldırılması nedeniyle Sulh Ceza Mahkemesinin özel görevinin sona erdiği anlaşıldığından ve davanın hukukun genel ilkelerine göre idari yargı yerinde çözümlenmesi gerektiği sonucuna ulaşıldığından, kesin olarak görevsizlik kararı vermiştir.

            Davacı tarafından, bu kez sözkonusu ceza kararının iptali istemiyle, 26.8.2005 gününde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

ESKİŞEHİR İDARE MAHKEMESİ TEK HAKİMİ; 12.9.2005 gün ve E:2005/1605, K:2005/1093 sayı ile, 1608 sayılı Yasada, bu Yasa uyarınca verilen para cezaları ile 3 günden 15 güne kadar ticaret ve sanat icrasından men cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren beş gün içinde mahsus hakimlere ve bulunmayan yerlerde sulh hakimliğine itiraz edilebileceğinin açık olarak gösterilmiş olması karşısında, dava konusu para cezasının çözümü görevinin adli yargıya ait olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş, bu karar, itiraz  edilmeyerek kesinleşmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:

            Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Abdullah ARSLAN ve H. Hasan MUTLU’nun katılımlarıyla yapılan 21/11/2005 günlü toplantısında;

 l- İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre adli ve idari yargı yerleri arasında anılan Yasa’nın 14. maddesinde öngörülen biçimde olumsuz görev uyuşmazlığı doğduğu, idari yargı dosyasının 15. maddede belirtilen yönteme uygun olarak davacının istemi üzerine son görevsizlik kararını veren mahkemece Uyuşmazlık Mahkemesi’ne gönderildiği ve usule ilişkin herhangi bir noksanlık bulunmadığı anlaşıldığından görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

ll- ESASIN İNCELENMESİ :  Raportör- Savcı İsa YEĞENOĞLU’nun davanın çözü-münde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı  Ahmet Yahya ÖZDEMİR’in davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten, sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Dava, Belediye Meclisi kararlarına aykırı faaliyette bulunulduğu nedeniyle, 1608 sayılı Yasaya göre para cezası verilmesine ilişkin Encümen kararının kaldırılması isteminden ibarettir.

Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 (1924) Tarih Ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil 15.5.1930 tarih ve  1608 sayılı Kanunun, 3.1.1940 tarih ve 3764 sayılı Kanunla değişik 1. maddesi “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere  veya  yapmayanlara  elli  liraya kadar hafif para cezası tertibine üç günden onbeş güne kadar ticaret ve sanat icrasından men’e ve Türk Ceza Kanununun 536,538,557,559 ve 577. maddeleriyle 553.maddesinin birinci fıkrasında yazılı cezaları tayine belediye encümenleri salahiyettardır. Şubelere ayrılan belediyelerde bu cezaları encümen namına ve yerine şube müdürleri tayin ederler.”; 5.7.1934 tarih ve 2575 sayılı Yasa ile değişik 5. maddesinin birinci fıkrasında “Ceza kararlarına tebliğ tarihinden itibaren beş gün içinde mahsus hakimlere ve bulunmayan yerlerde sulh hakimliğine müracaatla şifahi veya yazılı itiraz olunabilir. İtiraz şifahi ise bir zabıt tutularak muterize imza ettirilir. “ denilmekte; 6. maddesinde de itiraz üzerine tetkikatın evrak üstünde yapılacağı, itirazlar varit ise hakimin ceza kararını iptal ve para cezası alınmış ise belediyenin geri vermesine hükmedeceği, itiraz varit görülmezse kararın tasdik olunacağı, itirazın otuz gün içinde neticelendirilmesinin mecburi olduğu, Hakimin izahat almak üzere lüzum görürse muterizi veya vekilini celbederek dinleyebileceği belirtilmekte ve 7. madde ile, yazılı emir ile bozma yolu saklı kalmak kaydıyla, itiraz sonucunda hakim tarafından verilecek kararların kesin olduğuna ve temyiz edilemeyeceğine işaret edilmektedir.

            Anılan Yasa ile, belediyeyi ilgilendiren yasal düzenlemelerin emrettiği fiilleri yapmayanlara veya yasakladığı fiilleri işleyenlere 1. maddede yazılı diğer cezaların yanı sıra üç günden onbeş güne kadar ticaret ve sanat icrasından men cezası verilmesi konusunda belediye encümeni yetkili kılınmış ve bu cezalara itiraz edilmesi üzerine uygulanacak usul ve esaslar özel olarak düzenlenmiş olup, uyuşmazlığa konu edilen davada görevli yargı yerinin belirlenebilmesi için söz konusu itiraz yolunun açıklanması gerekmektedir.

            1924 tarih ve 486 sayılı Yasada, belediye cezalarına karşı hiçbir yargı merciine başvurulamayacağı kabul edilmiş iken, bu Yasanın 6. ve 7. maddelerini tadil eden 1927 tarih ve 959 sayılı Yasa ile bu cezalara idare heyetleri önünde itiraz edilebilmesine olanak tanımış iken, daha sonra yasakoyucu tarafından, idare heyetlerinin kuruluş, nitelik ve görevleri bakımından uygun görülmeyen bu uygulamadan vazgeçilerek, 1930 tarih ve 1608 sayılı Yasa ile, konuya daha uygun bir çözüm şekli getirmek amacıyla, itirazların öncelikle bir “mahsus hakim” tarafından, bulunmayan yerlerde ise, sulh hakimi tarafından incelenebilmesini olanaklı kılan bir düzenleme yapılmıştır.

Bu açıklamalara göre, Yasa’da sözü edilen “mahsus hakim” ibaresinden, sadece belediye işleriyle ilgili cezalara yapılan itirazları çözümlemekle görevli olacak özel hakimlerin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Mahsus hakimin, şifahi itirazları da kabul ederek  inceleyebileceği  ve  gerektiğinde  itiraz  edeni çağırıp dinleyebileceği gözetildiğinde, yazılı yargılama usulünü uygulayan idare mahkemesi olarak anlaşılmasına olanak bulunmamaktadır. Öte yandan, Yasa’da, mahsus hakimin bulunmadığı yerlerde sulh hakimliğine başvurulacağının açıkça belirtilmiş olması karşısında,  bu tür cezalara karşı yapılan itirazın görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği açıktır.

 Belirtilen nedenlerle, 1608 sayılı Yasaya göre belediye encümenince verilen para cezasına karşı yapılan  itirazın görüm  ve  çözümünde  adli  yargı  yeri  görevli  olduğundan, Sulh Ceza Mahkemesinin görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

 SONUÇ                     : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Eskişehir 4. Sulh Ceza Mahkemesi’nin 4.8.2005 günlü E:2005/266, K:2005/266 Müt. sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ KALDIRILMASINA,  21.11.2005 gününde OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.