Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/1819 Esas 2022/226 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Davacı, kooperatif üyeliğinden ihracına karar verilmesinin iptali için dava açmıştır. Mahkeme, davacının ihracına ilişkin sebebin anasözleşmede yer almadığını belirterek davacının lehine karar vermiştir. Ancak Yargıtay, davacının kooperatif sermayesini aldığına dair tespitin bulunması nedeniyle davacının üyeliğinin hukuka uygun olarak sonlandırıldığını ve mahkeme kararının bozulduğunu belirtmiştir.
Kooperatifler Kanunu'na göre (16/1 madde, atfıyla) kooperatif anasözleşmesi 21. maddesinde ortaklıktan çıkarılma sebepleri gösterilmiş, 22. maddesinde de ortakların anasözleşmede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamayacakları düzenlenmiştir.

Niğde 2. Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)

Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen kararın temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili, müvekkilinin kooperatif sermayesini aldığı gerekçesiyle kooperatif üyeliğinden ihracına karar verildiğini, muhasebenin yapmış olduğu hata nedeni ile avans için çekmiş olduğu paranın sehven muhasebe kayıtlarına sermaye hesabından çekilmiş gibi gösterildiğini, fark ettiğinde muhasebe kayıtlarından düzeltildiğini, kooperatiften sermaye alma gibi bir durumun söz konusu olmadığını ileri sürerek, 27/03/2018 tarihli ortaklıktan çıkarılma kararının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İlk derece mahkemesince, kooperatif anasözleşmesinin 21. maddesinde ortaklıktan çıkarılma sebeplerinin düzenlendiği, davacının ihraç sebebinin ana sözleşmede yer almadığı, davacı hakkında kooperatifi zarara uğrattığı gerekçesiyle başlatılan soruşturma dosyası sonuçlanmadan, ortada kesinleşmiş bir mahkeme kararı bulunmadan davacının kooperatif üyeliğinden ihracına karar verilmesinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın kabulü ile ihraç kararının iptaline karar verilmiştir.
Anılan bu karara karşı davalı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İstinaf başvurusunu inceleyen Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi, Kooperatifler Kanunu ve davalı kooperatifin anasözleşmesi kapsamında "sermayesini aldığı" gerekçesinin ihraç nedeni olarak gösterilmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar vermiştir.
Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve HMK 355. maddedeki kamu düzenine aykırılık halleri resen gözetilmek üzere istinaf incelemesinin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı kuralına uygun biçimde inceleme yapılıp karar verilmiş ve verilen kararda bir isabetsizlik görülmemiş olmasına göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan yerinde olmayan sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2- Dava, kooperatif üyeliğinden ihraç kararının iptali istemine ilişkin olup, somut olayda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün 23/06/2017 tarihli soruşturma raporunda, 20/02/2017 tarih ve 13 no’lu yevmiye maddesinde, davacıya 100 kasa hesabından sermaye alacağına karşılık 3.000,00 TL ödeme yapıldığının tespit edilmesi üzerine yönetim kurulu eski başkanı davacının kooperatiften sermayesini aldığı gerekçesiyle genel kurul kararı ile ortaklıktan çıkarılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu 16/1 maddesi atfıyla davalı kooperatif anasözleşmesi 21. maddesinde ortaklıktan çıkarılma sebepleri gösterilmiş, 22. maddesinde de ortakların anasözleşmede gösterilmeyen sebeplerle ortaklıktan çıkarılamayacakları düzenlenmiştir. Mahkemece, davacının ihracına ilişkin “sermayesini aldığı gerekçesi” anasözleşmede gösterilen ortaklıktan çıkarılma sebepleri arasında yer almadığından ihraç kararının iptaline karar verilmiş ise de, davacının soruşturma raporu ile tespit edildiği gibi, kooperatif sermayesini aldığı ve aksi yönde beyan ve itirazında bulunmadığına göre sermayesini almakla çıkma iradesini gösterdiği, davalı kooperatif tarafından üyelikten çıkarılmasına ilişkin kararın, davacının çıkma isteğinin kabulü olarak değerlendirilerek, davacının ortaklıktan çıkarılması işlemi hukuka uygun bulunduğundan, mahkemece davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile kabulüne karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesinin 06/11/2020 tarihli ve 2020/737 Esas, 2020/816 Karar sayılı kararının kaldırılarak, ilk derece mahkemesi olan Niğde 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin (Asliye Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) 25/02/2020 tarih ve 2018/165 Esas, 2020/30 Karar sayılı kararının davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ise bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine, 24.01.2022 gününde oy birliğiyle karar verildi.