Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/1798 Esas 2022/247 Karar Sayılı İlamı

     Özet:

Taraflar arasındaki hizmet alım sözleşmesi uyarınca dava dışı işçinin işçilik alacakları ile ilgili açtığı davanın sonucunda müvekkil tarafından ödeme yapıldığı ve davalıların sorumlu olduğu belirtilerek, ödenen bedelin tahsili için dava açılmıştır. İlk kararda davalıların görevsizlik kararı verilmeden karara bağlanması usul ve yasaya aykırı bulunmuş ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Ancak bu karar temyiz edilerek bozulmuştur. Hizmet alım sözleşmelerinde yüklenicinin işçiye karşı sorumluluğunun olmadığı, işçilik alacaklarının ödemesinin yüklenicinin sorumluluğunda olduğu ve rücu davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulması gerektiği belirtilmiştir. Bu doğrultuda bilirkişiden ek rapor alınarak karar verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Kanun maddeleri olarak, İş Kanunu'nun işçiye karşı müteselsil sorumluluğu düzenleyen 18. maddesi ve sözleşme hukukunun en temel ilkeleri arasında yer alan ödeme ferilerinin tahsili konusu yer almıştır.

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan bozma ilamına uyularak yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne yönelik verilen hüküm süresi içinde davalılar ... Ünvanlı ..., ... Yemek Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ile ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekillerince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
- K A R A R -
Davacı vekili; müvekkili ile davalı şirketler arasında hizmet alım sözleşmesi bulunduğunu, sözleşme kapsamında davalı tarafından çalıştırılan dava dışı işçinin müvekkili aleyhine açtığı işçilik alacakları ile ilgili davanın işçi lehine sonuçlandığını ve bu kapsamda müvekkili tarafından dava dışı işçiye icra takibi sonucunda ödeme yapıldığını, yapılan bu ödemeden sözleşme hükümlerine göre davalıların sorumlu olduğunu, müvekkili tarafından ödenen bedelin davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı ... Yemek Gıda San. Tic. Ltd. Şti vekili ve davalı ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti vekili; davanın zamanaşımı süresi içinde açılmadığını, işçinin ücretlerinden davacının sorumlu olduğunu savunmuş, davalı ...; işçinin kendisinden alacağı bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, dava dilekçesinin görev yönünden reddine dair verilen kararın davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 13. Hukuk Dairesinin 12.12.2017 tarihli 2016/1934 Esas, 2017/12388 Karar sayılı ilamı ile; davalılara dava dilekçesi ve tensip zaptı tebliğ edilmeden görevsizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir. Mahkemece bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda; taraflar arasında yapılan hizmet alım sözleşmesi ve ekleri şartnamelerde çalışanların her türlü özlük ve sosyal haklarının karşılanması ve ödemelerde davacı Belediyenin sorumluluğunun olmadığının belirtildiği, bu kapsamda sorumluluğun tamamen davalılarda olduğu, davalıların da dava dışı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sorumlu tutulması gerektiği gerekçesiyle bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararı, davalılar ... Yemek Gıda San. Tic. Ltd. Şti. vekili ve ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili ve ... temyiz etmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı gerektirici sebeplere ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı ... Yemek Gıda San. Tic. Ltd. Şti. vekili ve davalı ...'ın tüm temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2- Davalı ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesinde;
Dava, rücuen tazminat istemine ilişkindir.
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş akdinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanununa göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.
İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.
İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup, bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar.
Yıllık izinler kullanılmadığı takdirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.
İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır.
İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.
Yükleniciler aleyhine açılan rücu davalarında ayrı sözleşmelerle hizmet ifa eden yükleniciler mecburi dava arkadaşı olmadığı gibi borçtan müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin kanun hükmü veya sözleşme bulunmamaktadır. Bu nedenle alacak davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulmalıdır. Davanın itirazın iptali şeklinde açılmış olması durumunda ise takibin hangi davalı açısından hangi miktarla devam edeceği ayrı ayrı belirlenmelidir.
Bu durumda mahkemece yukarıda belirlenen ilkeler çerçevesinde bilirkişiden ek rapor alınıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, yanılgılı gerekçe ile iş davasında hükmedilen yargılama gideri, vekalet ücreti ve bunların faizleri yönünden yüklenicilerin dava dışı işçiyi çalıştırdıkları süreler dikkate alınarak payları oranında sorumlu oldukları gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
Davacı ... tarafından sözleşmesi sunulmayan dönemlerde dava dışı işçinin SGK kayıtlarında 01.06.1995 – 30.06.1998 arasında ..., 02.01.2002 – 07.06.2003 tarihleri arasında ... yanında sigortalı çalıştığı anlaşılmaktadır. Raporda bu dönemlerde davalı ... Yemek Hizmetleri San ve Tic. Ltd. Şti sorumluluğunda bulunduğu kabul edilerek hesaplama yapılmıştır. Dosyada bulunan Türkiye Ticaret Sicil Gazetesine göre davalı ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti'nin 25.12.1997 tarihinde kurulduğu anlaşılmaktadır. 01.06.1995 – 30.06.1998 ile 02.01.2002 – 07.06.2003 tarihlerini kapsayan dönemlere ilişkin sorumluluğun hangi gerekçelerle adı geçen davalı şirkete ait olduğu açıklanmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş kararın bu nedenlerle bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Yemek Gıda San. Tic. Ltd. Şti vekili ve davalı ...'ın tüm temyiz itirazlarının reddine, (2) numaralı bentte açıklanan nedenlerle davalı ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde davalı ... Yemek Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti'ye iadesine, aşağıda yazılı onama harcının temyiz eden davalılar ... Yemek Gıda San. Tic. Ltd. Şti. ve ...'dan alınmasına, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 24.01.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.