Vekili              : Av. A. D.

Davalı            : Çayırlı  Belediye Başkanlığı

            O  L  A  Y       : Çayırlı Belediyesi Encümeninin 19.9.2003 tarih ve 114 sayılı kararıyla, kaçak su kullanmayı alışkanlık haline getirdiği nedeniyle 1608 sayılı Yasaya göre 4.500.000.000.-TL. para cezası verilmiştir.

            Davacı vekilince , sözkonusu para cezasının ve  diğer müvekkilleri (E.Ş.-T.M.-M.Y.) hakkında aynı tarih ve 111,112,  113 sayı ile verilen para cezalarının kaldırılması istemiyle, 29.9.2003 gününde sulh ceza mahkemesinde itirazda bulunulmuştur.

            ÇAYIRLI SULH CEZA MAHKEMESİ; 15.10.2003  gün ve E:2003/52, K:2003/31 sayı ile, Belediye Kanunu’nun 83/9. maddesine göre belediye encümenlerinin belediye cezaları takdirinin idari bir işlem olduğu, idari işlem ve eylemlere karşı açılacak davaların idari yargı yerlerinin görevine girdiği gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiş; bu karar, itiraz edilmeyerek kesinleşmiştir.

            Davacı vekilince, (Sivas İdare Mahkemesi Tek Hakimi’nin 10.2.2004 gün ve E:2003/1345,K:2004/56 sayılı dilekçe ret kararı üzerine usulüne uygun olarak düzenlenen dilekçe ile) para cezasına ilişkin 114 sayılı encümen kararının iptali istemiyle, 19.3.2004 gününde idari yargı yerinde dava açılmıştır.

SİVAS İDARE MAHKEMESİ TEK HAKİMİ;18.3.2005 gün ve E:2004/361  sayı ile,1608 sayılı Yasada, bu Yasa uyarınca verilen para cezalarına karşı tebliğ tarihinden itibaren beş gün içinde mahsus hakimlere ve bulunmayan yerlerde sulh hakimliğine itiraz edilebileceğinin açık olarak gösterilmiş olması karşısında, dava konusu para cezasının çözümü görevinin adli yargıya ait olduğundan bahisle, görevli yargı yerinin belirlenmesi için 2247 sayılı Yasa’nın 19. maddesine göre Uyuşmazlık Mahkemesi’ne başvurulmasına, bu konuda karar verilinceye değin yargılamanın ertelenmesine karar vermiştir.

 İNCELEME VE GEREKÇE:

            Uyuşmazlık Mahkemesi Hukuk Bölümü’nün, Ahmet AKYALÇIN’ın Başkanlığında, Üyeler: Dr. Atalay ÖZDEMİR, M. Lütfü ÜÇKARDEŞLER, Serap AKSOYLU, Z. Nurhan YÜCEL, Abdullah ARSLAN ve H. Hasan MUTLU’nun katılımlarıyla yapılan 21/11/2005 günlü toplantısında;

            l- İLK İNCELEME : Dosya üzerinde 2247 sayılı Yasa’nın 27. maddesi uyarınca yapılan incelemeye göre idare mahkemesi tek hakimince anılan Yasa’nın 19. maddesinde öngörülen şekilde başvurulduğu ve Çayırlı Belediye Encümenince M.Y. hakkında verilen 19.9.2003 tarihli ve 114 sayılı para cezası yönünden görev uyuşmazlığı doğduğu anlaşılmış olup,16.5.2005 günlü bekletme kararının kaldırılmasına; adli ve idari yargı yerleri arasında doğan görev uyuşmazlığının esasının incelenmesine oybirliği ile karar verildi.

ll- ESASIN İNCELENMESİ :  Raportör- Savcı İsa YEĞENOĞLU’nun davanın çözü-münde adli yargının görevli olduğu yolundaki raporu ile dosyadaki belgeler okunduktan; ilgili Başsavcılarca görevlendirilen Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Mustafa EKİNCİ ile Danıştay Savcısı  Ahmet Yahya ÖZDEMİR’in davada adli yargının görevli olduğu yolundaki sözlü açıklamaları da dinlendikten, sonra GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

 Dava, 1608 sayılı Yasaya göre para cezası verilmesine ilişkin 19.9.2003 tarih ve 114 sayılı Encümen kararının kaldırılması isteminden ibarettir.

Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 (1924) Tarih Ve 486 Numaralı Kanunun Bazı Maddelerini Muaddil 15.5.1930 tarih ve  1608 sayılı Kanunun, 3.1.1940 tarih ve 3764 sayılı Kanunla değişik 1. maddesi “Belediye meclis ve encümenlerinin kendilerine kanun, nizam ve talimatnamelerin verdiği vazife ve salahiyet dairesinde ittihaz ettikleri kararlara muhalif hareket edenlerle belediye kanun ve nizam ve talimatnamelerinin men veya emrettiği fiilleri işleyenlere  veya  yapmayanlara  elli  liraya kadar hafif para cezası tertibine üç günden onbeş güne kadar ticaret ve sanat icrasından men’e ve Türk Ceza Kanununun 536,538,557,559 ve 577. maddeleriyle 553.maddesinin birinci fıkrasında yazılı cezaları tayine belediye encümenleri salahiyettardır. Şubelere ayrılan belediyelerde bu cezaları encümen namına ve yerine şube müdürleri tayin ederler.”; 5.7.1934 tarih ve 2575 sayılı Yasa ile değişik 5. maddesinin  birinci  fıkrasında “Ceza kararlarına tebliğ tarihinden itibaren beş gün içinde mahsus hakimlere ve bulunmayan yerlerde sulh hakimliğine müracaatla şifahi veya yazılı itiraz olunabilir. İtiraz şifahi ise bir zabıt tutularak muterize imza ettirilir. “ denilmekte ; 6. maddesinde de itiraz üzerine tetkikatın evrak üstünde yapılacağı, itirazlar varit ise hakimin ceza kararını iptal ve para cezası alınmış ise belediyenin geri vermesine hükmedeceği, itiraz varit görülmezse kararın tasdik olunacağı, itirazın otuz gün içinde neticelendirilmesinin mecburi olduğu, Hakimin izahat almak üzere lüzum görürse muterizi veya vekilini celbederek dinleyebileceği belirtilmekte ve 7. madde ile, yazılı emir ile bozma yolu saklı kalmak kaydıyla, itiraz sonucunda hakim tarafından verilecek kararların kesin olduğuna ve temyiz edilemeyeceğine işaret edilmektedir.

            Anılan Yasa ile, belediyeyi ilgilendiren yasal düzenlemelerin emrettiği fiilleri yapmayanlara veya yasakladığı fiilleri işleyenlere 1. maddede yazılı diğer cezaların yanı sıra üç günden onbeş güne kadar ticaret ve sanat icrasından men cezası verilmesi konusunda belediye encümeni yetkili kılınmış ve bu cezalara itiraz edilmesi üzerine uygulanacak usul ve esaslar özel olarak düzenlenmiş olup, uyuşmazlığa konu edilen davada görevli yargı yerinin belirlenebilmesi için söz konusu itiraz yolunun açıklanması gerekmektedir.

            1924 tarih ve 486 sayılı Yasada, belediye cezalarına karşı hiçbir yargı merciine başvurulamayacağı kabul edilmiş iken, bu Yasanın 6. ve 7. maddelerini tadil eden 1927 tarih ve 959 sayılı Yasa ile bu cezalara idare heyetleri önünde itiraz edilebilmesine olanak tanımış iken, daha sonra yasakoyucu tarafından, idare heyetlerinin kuruluş, nitelik ve görevleri bakımından uygun görülmeyen bu uygulamadan vazgeçilerek, 1930 tarih ve 1608 sayılı Yasa ile, konuya daha uygun bir çözüm şekli getirmek amacıyla, itirazların öncelikle bir “mahsus hakim” tarafından, bulunmayan yerlerde ise, sulh hakimi tarafından incelenebilmesini olanaklı kılan bir düzenleme yapılmıştır.

 Bu açıklamalara göre, Yasa’da sözü edilen “mahsus hakim” ibaresinden, sadece belediye işleriyle ilgili cezalara yapılan itirazları çözümlemekle görevli olacak özel hakimlerin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Mahsus hakimin, şifahi  itirazları  da  kabul  ederek  inceleyebileceği  ve  gerektiğinde  itiraz  edeni çağırıp dinleyebileceği gözetildiğinde, yazılı yargılama usulünü uygulayan idare mahkemesi olarak anlaşılmasına olanak bulunmamaktadır. Öte yandan, Yasa’da, mahsus hakimin bulunmadığı yerlerde sulh hakimliğine başvurulacağının açıkça belirtilmiş olması karşısında,  bu tür cezalara karşı yapılan itirazın  görüm ve çözümünün adli yargı yerinin görevine girdiği açıktır.

            Belirtilen nedenlerle, 1608 sayılı Yasaya göre belediye encümenince verilen para  cezasına karşı yapılan itirazın görüm ve çözümünde adli yargı yeri görevli olduğundan, İdare Mahkemesi Tek Hakimince yapılan başvurunun kabulü ile Sulh Ceza Mahkemesince M.Y. hakkındaki 114 sayılı encümen kararı yönünden verilen görevsizlik kararının kaldırılması gerekmektedir.

 SONUÇ : Davanın çözümünde ADLİ YARGININ görevli olduğuna, bu nedenle Sivas  İdare Mahkemesi Tek Hakimi’nin BAŞVURUSUNUN KABULÜ ile Çayırlı Sulh Ceza Mahkemesi’nce verilen  15.10.2003 günlü ve E:2003/52,K:2003/31 sayılı GÖREVSİZLİK KARARININ (114 SAYILI ENCÜMEN KARARI YÖNÜNDEN) KALDIRILMASINA,  21.11.2005   gününde  OYBİRLİĞİ İLE KESİN OLARAK karar verildi.